سنت

از جمله آداب سفر: نیت صحیح و نیکو: فرد مسلمان با نیت درست و صحیح سفرش را به عملی در جهت نزدیکی به خداوند مبدل می‌سازد. رسول خدا صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (إنما الأعمال بالنیات، وإنما لکل امرئ ما نوى، فمن کانت هجرته إلى الله ورسوله، فهجرته إلى الله ورسوله، ومن کانت هجرته لدنیا یصیبها أو امرأهٍ ینکحها فهجرته …

در هر مناسبت آدابی ویژه برای دید و بازدید وجود دارد که رعایت آن برای هر مسلمانی اهمیت دارد که از این قرار می‌باشند: دیدار مبارکباد و تهنیت: خداوند متعال توبه‌ی صحابی جلیل القدر کعب بن مالک و دو دوستش، هلال بن امیه و مراره بن ربیع، را قبول فرمود؛ آنگاه که بدون عذر موجه از خارج شدن با دیگر …

سلام کردن دارای آدابی است که رعایت آن بر هر مسلمانی لازم است، از جمله: پایبندی به سلام و درود اسلامی: سلام تحیت و درود مسلمانان است و شایسته نیست به جای آن از الفاظی دیگره استفاده نماییم، مانند: (صبح بخیر) یا (روز خوش). پیامبر صلى الله علیه وسلم می‌فرماید: (خلق الله آدم على صورته، طوله ستون ذراعًا، فلما خلقه …

از جمله آدابی که در ایام عید رعایت می‌کنیم: شب زنده داری و ذکر: شب عید از شب‌های مبارکی است که در ان خیرو پاداش و ثواب اعمال چند برابر می‌شود. درنتیجه مسلمان باید بر ذکر و زنده نگاه داشتن شب و نماز در ان بسیار کوشا باشد تا به رضا و خوشنودی خداوند نایل آید. غسل گرفتن و استعمال …

 اول: نقطه‌ی آغازین کارشان صرفاً و خالصانه برای الله  سبحانه وتعالی، اطاعت از وی، همسویی با دستورش و با آرزوی اصلاح، دفع ضرر از آنان و دعای خیر و رحمت برای همگان صورت می‌گیرد، نه برای ارضای نفس یا انتقام‌جویی از فرد یا عداوت دنیوی، حسادت، بغض و درگیری بر سر ریاست و پُست؛ به گونه‌ای که گویا در ظاهر …

۱۱- اهل سنت میان بدعت‌های ریز و اختلافات لفظی و میان بدعت‌های سنگین و اختلاف بر سرِ حقایق و معانی و اصولِ بزرگ، فرق می‌گذارند. از این رو آنان بدعت‌ها را به چند نوع دسته بندی ‌می‌کنند: أ – بدعت‌هایی که در عدم تکفیر صاحبش همانند «مرجئه» و «شیعه‌ی مفضّله» اختلافی وجود ندارد. ب – بدعت‌هایی که در تکفیر و …

 ۵- اهل سنت و جماعت با ویژگیهای رفتاری و اخلاقی که در قالب میراثی درخشان برای آنان نمودار است، از دیگران متمایز‌اند؛ که اهمیت آن در میزان حق، از میراث علم و هدایت که الله  جل جلاله خاص این جماعت نموده است، کمتر نیست. پس همانطور که الله  جل جلاله پیامبر  صلی الله علیه وسلم را با علم، هدایت، براهین …

۱- اهل سنت و جماعت عبارتند از همان اصحاب رسول الله  صلی الله علیه وسلم و پیروان نیک آنان که بر روش صحابه  رضی الله عنهم گام برداشته و بر اصول و روش علمی وعملیِ ایشان مقید بوده‌اند. آنان علم و عمل دینی‌شان را فقط از کتاب الله وسنت، در چهارچوب فهم صحابه  رضی الله عنهم بر می‌گیرند. هرگز بر …

در میان آنان که با سنت مخالف‌اند، هستند کسانی که از در مقابلِ دشمنانِ حدیث، از سنت دفاع می‌کنند، لیکن در همین حال بنا بر اجتهادِ خطا یا تأویلی بعید، با سنت در تضاد‌اند؛ لذا سنت و بدعت، نور و ظلمت، در آنان یافت می‌شود. عذر این افراد پذیرفته است؛ خصوصاً زمانی ‌که پرچمِ سنت به روشنی و وضوح بر …

 گروهی از مخالفینِ سنت و خصوصاً متأخرین، به قرآن و سنت کم اعتماد گشته و به باورهایی که شیوخ آنان از خود تراشیده‌اند و حقیقت و اهداف آن را نمی‌دانند، روی آورده‌اند. که اگر بدانند این باورها با سنت در تضاد است، از آن رجوع کرده و باز می‌آیند و تأییدشان نمی‌کنند. -(پایبندی و توجهِ سلف، به قرآن و ایمان …

برخی از مخالفینِ سنت مجتهدینی‌اند که به خطا رفته‌اند و گروهی دیگر ناآگاه و معذورند و یا تجاوزکارانی ظالم، بعضی دیگر هم منافقانی زندیق و دسته‌ای دیگر از آنان مشرکانی گمراه‌اند.

آنان که سنت را رها کردند، فرا روی الله  جل جلاله و رسول الله  صلی الله علیه وسلم حرکت کردند. نخست از سنت خارج گشته و در پی آن، ظلم و ستم علیه اهل سنت را آغاز نمودند. با این کار، از جماعت هم بیرون گشتند. این همان اصلی است که تمام سیاستشان ما حولِ‌ آن می‌چرخد و بدعت‌ها و …

سبب دیگر که ترک‌کنندگانِ سنت، گرفتار این بدعت‌ها شدند، تلفیقِ گناه و اشتباه توسط آنان بوده است. صدیقین، شهدا و صالحین معصوم نیستند و حتماً مرتکب برخی از گناهان می‌شوند. اما در آن‌چه اجتهاد نموده‌اند، گاهی درست عمل کرده‌اند و گاهاً هم به خطا رفته‌اند. در صورت اجتهادِ صحیح دارای دو اجر هستند و اگر خطا کنند، اجرِ اجتهاد کردن …

آنان که سنت را رها کرده‌اند، تحملِ اجتهاد و تأویلِ مخالفین خویش را ندارند؛ بلکه برای ترک سنت، اعتقادات باطلی از قبیل فسق، تکفیر و همیشه ماندن در جهنم را، علیه مخالفینِ خویش ‌تراشیدند. در ادامه، بر اساس این باور، احکامی همچون حلال بودنِ قتل و مصادره‌‌ی اموال مخالف و … را صادر نمودند. -(به استناد ِسنت و اجماع، بدعتیان …

دسته‌ای از تارکانِ سنت، غالیانِ تجاوزکارِ سرکش‌اند و دسته‌ای هم کم‌کارانِ ناآگاه یا جاهل. -(بسیاری از اهل بدعت از جمله: خوارج، روافض، قدریه، جهمیه و مُمَثّله، اعتقاد پوچ و باطلی را معتقدند و آن را حقّ و درست می‌دانند و مخالفین این باور را کافر می‌خوانند. در انکار حق و ظلم به خَلق، آمیخته‌ای بسیار قوی از اهل کتاب را …

کناره‌گیرانِ از سنت، شخصی غیر از رسول الله  صلی الله علیه وسلم و سخنی غیر از سخن الله  جل جلاله و رسول  صلی الله علیه وسلم و آن‌چه امت آن را قبول دارند، مبنای دوستی و دشمنی خود با دیگران قرار می‌دهند. -(اختلافات میان مردمان را فقط کتابی که از آسمان نازل شود، می‌تواند پاسخ گوید. چرا که اگر عقل …

آنان که از دایره‌ی سنت خارج گشته‌اند، در تعصب به افراد، بدون علم و عدالت، غلو و زیاده‌روی می‌کنند. نیز در مسایلی که گنجایش اجتهاد در آنان است هم، تعصب دارند. مزید بر علت، تجاوز بر مخالف را روا داشته و در حق وی پا را از گلیم درازتر می‌کند. -(هر کس شخصی غیر از رسول الله  صلی الله علیه …

برخی از تارکانِ سنت، ناآگاه و بخشی دیگر، منافق‌اند. بعضی هم، شنونده و گوش به فرمان منافقین‌اند و از آنان پیروی می‌کنند. هر کدام از این گروه‌ها فتنه‌ای‌ هستند بر دیگری. -(گاهاً در مسایل اجتهادیِ تفسیرِ قرآن کریم، میان علما اختلافاتی رخ می‌دهد و گاهی این تنازع میان ناآگاهان و جهال، منافقینِ دورُو یا شنوندگانِ این دورُویان به وقوع می‌پیوندد. …

سنت در زبان عربی به معنای راه و روش است؛ خواه پسندیده باشد یا ناپسند. این کلمه از سُنَن به معنای راه و روش مشتق شده است.[۱] در توضیح می‌توان به این حدیث اشاره کرد: «مَنْ سَنَّ فِی الإِسْلاَمِ سُنَّهً حَسَنَهً فَلَهُ أَجْرُهَا وَأَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا بَعْدَهُ مِنْ غَیْرِ أَنْ یَنْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَىْءٌ وَمَنْ سَنَّ فِى الإِسْلاَمِ سُنَّهً …

اما الله  جل جلاله مقدّر نمود، وسط این دریای اختلاف و از هم‌گسیختگی افرادی را برانگیزد تا اراده‌ی پیشین الهی مبتنی بر حفظ دینِ برحقش را، محقق سازند و بعد از رسول الله  صلی الله علیه وسلم به بهترین نحو آن را بر پا دارند. و واقعاً آنان ﴿رِجَالٞ صَدَقُواْ مَا عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ عَلَیۡهِ﴾ [الأحزاب: ۲۳]. یعنی: «مردانی که به …

گفتن: «بِاسْمِکَ اللَّهُمَّ أَمُوْتُ وَأَحْیَا». «ای خدایا، با نام تو می‌میرم و زنده می‌شوم». (رواه البخاری). در دو کف دستش: ﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ﴾ و ﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ﴾ و ﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ﴾می‌خواند، پس در آن می‌دمد، و به تمام بدنش می‌کشد، از سر و صورتش آغاز نماید و این کار را سه بار تکرار کند. (رواه البخاری). خواندن …

دعای کفاره‌‌ی مجلس بگوئی و آن عبارت است از «سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِکَ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ، أَسْتَغْفِرُکَ وَأَتُوْبُ إِلَیْکَ». (رواه أصحاب السنن). در شبانه‌روز چقدر مجالس وجود دارد که مسلمان در آنجا حاضر می‌گردد و می‌نشیند سپس بر می‌‌خیزد، ما در اینجا برخی از این مجالس را ذکر می‌کنیم: همگام صرف غذا (در سه وعده)، بدون شک که …

گفتن نام خدا. با دست راست نوشیدن، بدلیل حدیث: «ای پسرک، نام خدا را بگیر، و با دست راستت بخور …». نفس کشیدن در بیرون (از ظرف آب) هنگام آب خوردن (یعنی اینکه سه مرتبه نفس بکشد و به یک نفس آب ننوشد). پیامبر صلی الله علیه و سلم ۳ بار هنگام نوشیدن نفس می‌کشید. حالت نشسته نوشیدن: «هرگز یکی …

لیسیدن کاسه و انگشتان. چونکه پیامبر  صلی الله علیه و سلم به لیسیدن انگشتان و کاسه امر نموده، و فرموده: «زیرا که شما نمی‌دانید در کدام قسمت از غذا برکت است». (رواه مسلم). ستایش خداوند بعد از غذا خوردن. «همانا خداوند از بنده‌اش خوشنود می‌گردد هنگامی که غذای را بخورد سپس ستایش او را بجای آورد». (رواه مسلم). دعای پیامبر …

سنتهای قبل از غذا و هنگام صرف غذا: گفتن نام خدا.با دست راست خوردن. از جلوی خود خوردن. این سنتها همه یکجا در یک حدیث جمع شده است: «ای پسر، نام خدا را بگیر و با دست راست بخور، و از جلو خودت بخور». (رواه مسلم). پاک نمودن لقمه و خوردن آن اگر که از دست بیفتد بدلیل حدیث: «هر …

۱- سلام از رسول الله  صلی الله علیه و سلم سؤال شد: کدام اسلام خوب است؟ فرمود: غذا بدهی، و بر هر کسی که می‌شناسی و نمی‌شناسی سلام بکنی». (رواه البخاری ومسلم). مردی بر پیامبر  صلی الله علیه و سلم وارد شد آنگاه عرض کرد: السلام علیکم. رسول خدا جوابش را داد، آن مرد نشست، حضرت  صلی الله علیه و …

۱- آیت الکرسی {ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَیُّ ٱلۡقَیُّومُ}. فایده آن: «کسی که در هنگام صبح بخواند، تا شب از شر جن در امان است و کسی که در هنگام شب بخواند تا صبح از شر جن در امان می‌ماند». (رواه النسائی وصححه الألبانی). ۲- معوذات: {قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ}. و {قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ}. و {قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ …

سه بار استغفار کردن، و گفتن: «اللَّهُمَّ أَنْتَ السَّلاَمُ وَمِنْکَ السَّلاَمُ، تَبَارَکْتَ یَا ذَا الْجَلاَلِ وَالإِکْرَامِ». (رواه مسلم). «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ، اللَّهُمَّ لاَ مَانِعَ لِمَا أَعْطَیْتَ، وَلاَ مُعْطِیَ لِمَا مَنَعْتَ، وَلاَ یَنْفَعُ ذَا الْجَدِّ مِنْکَ الْجَدُّ». (رواه البخاری ومسلم). «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ …

تشهد دوم: سه کیفیت دارد: پای راست را ایستاده قرار دهد، و پای چپش را زیر ساق پای راستش قرار دهد، و نشیمنگاه خود را بر زمین بگذارد. مانند کیفیت اولی است بجز اینکه پای راست را بلند نمی‌کند بلکه در همان سمت پای چپ قرار می‌دهد. پای راست را ایستاده نگه می‌دارد، و پای چپ را میان ساق و …

نشستن میان دو سجده، دو کیفیت دارد: اقعاء نامیده می‌شود، و آن عبارت است از اینکه دو پاهایش راست نگه دارد و بر پاشنه آن بنشیند. افتراش، یعنی پای راست خودش را مستقیم ایستاده نگه دارد و پای چپ را بخواباند، و در تشهد اول چنین است که بر پای چپ بنشیند و پای راستش را ایستاده نگه دارد. حضرت …

دور قراردادن بازوها از پهلویش. نچسباندن شکم به رانش. و دور نگه‌داشتن رانش از ساقش. فاصله قراردادن بین دو زانوها در سجود. راست قراردادن قدمش در سجده. قراردادن کف انگشتان پا به زمین. بهم چسباندن قدمش در سجده. گذاشتن دستان برابر شانه یا دو گوش. بازگذاشتن دستها. چسباندن انگشتها به همدیگر. وقراردادن آنها بطرف قبله.

بلندکردن دستها همراه با تکبیره الإحرام. بلندکردن دستها هنگام رکوع. بلندکردن دستها هنگام راست‌شدن از رکوع. و هنگام برخاستن از تشهد برای رکعت سوم. بهم چسپاندن انگشت هنگام بلندکردن دست. انگشتان بحالت کشیده، و کف دست بسمت قبله باشد. دستان را تا برابر دو شانه یا نرمه گوش بلند کردن. گذاشتن دست راست بر دست چپ یا با دست راست …

دعای استفتاح و آن عبارت است از گفتن دعای: «سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِکَ، وَتَبَارَکَ اسْمُکَ، وَتَعَالَى جَدُّکَ، وَلاَ إِلَهَ غَیْرُکَ» بعد از تکبیره الاحرام. (رواه الأربعه). و دعای دیگر نیز روایت شده: «اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَیْنِیْ وَبَیْنَ خَطَایَایَ کَمَا بَاعَدْتَ بَیْنَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ، اللَّهُمَّ نَقِّنِیْ مِنْ خَطَایَایَ کَمَا یُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْیَضُ مِنَ الدَّنَسِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْنِیْ مِنْ خَطَایَایَ بِالثَّلْجِ وَالْمَاِء وَالْبَرَدِ». (رواه البخاری …

آداب و سنت‌های ویژه دارد: کوتاه و مختصر بودن، از حضرت عایشه رضى الله عنها روایت است که فرمود: «حضرت رسول خدا صلی الله علیه و سلم میان اذان و اقامه نماز صبح دو رکعت کوتاه و مختصر می‌خواندند» متفق علیه. آنچه در آن دو رکعت خوانده می‌شود: پیامبر  صلی الله علیه و سلم در دو رکعت اولی ﴿قُولُوٓاْ ءَامَنَّا …

حضرت رسول الله  صلی الله علیه و سلم فرمود: «بهترین روزه بعد از ماه رمضان روزه ماه محرم الحرام است، و بهترین نماز بعد از فریضه نماز شب است». (رواه مسلم). بهترین تعداد نماز شب اینست که یازده رکعت یا سیزده رکعت باشد، همراه با طولانی نمودن قیام، بدلیل حدیث: حضرت صلی الله علیه و سلم یازده رکعت نماز می‌خواندند». …

چنانکه هیئت فتوی (اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه والإفتاء) فتوی داده است همان چهار سنت ذکر شده اول را انجام دهد. بنابراین مجموع سنتهای که شخص مسلمان هنگام اقامه و نماز بجا می‌آورد (۲۰) سنت می‌باشد. نکته: سنت است که شنونده اقامه همچنانکه که اقامه‌کننده می‌گوید، بگوید، بجز در حَیَّ عَلَى الصَّلاهِ، وَحَیَّ عَلَى الفَلاَحِ که باید «لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّهَ …

چنانچه امام ابن قیم در کتاب زاد المعاد ذکر نموده است مجموعه پنج تا هستند: شنونده اذان مانند مؤذن بگوید، مگر در «حَیَّ عَلَى الصَّلاهِ، وَحَیَّ عَلَى الفَلاَحِ»،که باید بگوید:«لاَ حَوْلَ وَلاَ قُوَّهَ إلاَّ بِاللهِ». (رواه البخاری ومسلم). نتیجه این سنت این است که: بهشت برین برایت حاصل می‌شود. چنانکه در حدیث صحیح مسلم آمده است. شنونده اذان (بعد از …

۱- زود رفتن به مسجد، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: «اگر مردم می‌دانستند پاسخ به اذان و نشستن در صف اول چه پاداشی دارد، آنگاه برایشان بدون قرعه‌اندازی حاصل نمی‌شد. هرآینه قرعه‌‌کشی می‌کردند. و اگر می‌دانستند زود رفتن به مسجد چه پاداشی دارد هرآینه برای بدست آوردنش قرعه‌کشی می‌کردند، و اگر می‌دانستند در نماز عشاء و صبح چه …

امام نووی می‌فرماید: مستحب است که: «بسم الله» بگوید، و بکثرت خدا را یاد نماید و بر مردم سلام کند. ذکر و یاد خداوند: هنگام وارد شدن به منزل، بدلیل حدیث پیامبر صلی الله علیه و سلم: «هر گاه شخصی به منزلش وارد شد پس خدا را یاد کرد هنگام وارد شدنش و وقت غذا خوردنش شیطان می‌گوید: اینجا نه …

از کارهای که غالباً تکرار می‌شود پوشیدن و بیرون آوردن لباس است، که معمولاً یا بخاطر شستن آن است و یا بخاطر خوابیدن و یا بخاطر مسئله دیگر … پوشیدن و بیرون آوردن لباس سنت‌های دارد: گفتن «بسم الله» در هنگام پوشیدن و بیرون آوردن امام نووی می‌گوید: گفتن بسم الله در همه امور مستحب است. پیامبر صلی الله علیه …

پیامبر  صلی الله علیه و سلم می‌فرماید: «هنگامی که یکی از شما کفش (دمپایی) پوشید از سمت راست بپوشد، و هر گاه خواست بیرون کند از سمت چپ بیرون کند، و هر دو را با هم بپوشد یا هر دو با هم بیرون آورد». (رواه مسلم). این سنت چندین بار در زندگی روزمره مسلمان تکرار می‌گردد، زیرا که برای آمد …

اوقات بسیاری است که فرد مسلمان در شبانه روز مسواک می‌زند. رسول خدا  صلی الله علیه و سلم فرمود: «اگر بر امتم دشوار نمی‌شد، هر آینه آنها را به مسواک‌زدن هنگام هر نماز امر می‌کردم». (بخاری و مسلم). در شبانه‌روز بیش از (۲۰) بار فرد مسلمان مسواک می‌زند. برای نماز پنجگانه، نمازهای سنت رواتب، نماز ضحى، نماز وتر، هنگام واردشدن …

بسم‌الله گفتن. شستن دو کف دست ۳ مرتبه در آغاز وضو. آب در دهان و بینی کردن قبل از شستن صورت. با دست چپ بینی را پاک نمودن بدلیل حدیث: «آنگاه حضرت صلی الله علیه و سلم ۳ بار دو کف دستش را شست، سپس دهان و بینی خود را پاک نمود، سپس چهره‌اش را ۳ بار شست …». دهان …

وارد شدن با پای چپ و بیرون شدن با پای راست. دعای داخل شدن: «اللهُمَّ إِنّی أعُوذُ بِکَ مِنَ الخُبُثِ والخبائِثِ». (متفق علیه). دعای بیرون شدن: «غُفْرانَکَ». هر انسانی در شبانه‌روز چندین بار به دستشوئی می‌رود. در هنگام رفتن و بیرون شدن اگر ما به این سنت عمل کنیم، دو سنت در هنگام دخول و دو سنت در هنگام خروج …

۱- زدودن آثار خواب از صورت، با کشیدن دست به صورت امام نووی و ابن حجر به مستحب‌بودن آن تصریح نموده‌‌اند بدلیل حدیث: «رسول الله  صلی الله علیه و سلم از خواب بیدار شدند آنگاه نشستند و با دستان خود آثار خواب را از چهره خودشان زدودند» (صحیح مسلم). ۲- خواندن: «الحَمْدُ للهِ الَّذِی أَحْیَانا بَعْدَ مَا أمَاتَنَا وإلَیْهِ النُّشُورُ». …