حدیث

فضیلت پس از پایان نمازه‌های فرض

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ فی دُبُرِ کُلِّ صَلاَهٍ ثَلاَثاً وثَلاَثِیْنَ، وَحَمِدَ اللَّهَ ثَلاثاً وثَلاَثِینَ، وَکَبَّرَ اللَّهَ ثَلاثاً وَثَلاَثِینَ وَقَالَ تَمَامَ الْمِائَهِ: لاَ إلهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ شَرِیْکَ لَهُ، لَهُ الْمُلْکُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ، غُفِرَتْ خَطَایَاهُ وَإنْ کَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ البَحْرِ».[۱] از ابوهریره روایت شده است که …

بیشتر بخوانید »

فضیلت ادای فرایض و نوافل

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «إِنَّ اللَّهَ قَالَ: مَنْ عَادَى لِی وَلِیًّا فَقَدْ آذَنْتُهُ بِالْحَرْبِ، وَمَا تَقَرَّبَ إِلَیَّ عَبْدِی بِشَیْءٍ أَحَبَّ إِلَیَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیْهِ، وَمَا یَزَالُ عَبْدِی یَتَقَرَّبُ إِلَیَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ، فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ کُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِی یَسْمَعُ بِهِ، وَبَصَرَهُ الَّذِی یُبْصِرُ بِهِ، وَیَدَهُ الَّتِی یَبْطِشُ بِهَا، وَرِجْلَهُ الَّتِی یَمْشِی بِهَا، وَإِنْ سَأَلَنِی …

بیشتر بخوانید »

فضیلت ادای نماز‌های نافله در منزل

عَنْ زَیْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّ النَّبیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «… صَلُّوا أَیُّهَا النَّاسُ فِی بُیُوتِکُمْ، فَإِنَّ أَفْضَلَ الصَّلاَهِ صَلاَهُ المَرْءِ فِی بَیْتِهِ إِلَّا المَکْتُوبَهَ».[۱] از زید بن ثابت روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «ای مردم! در منزل خود نماز بخوانید؛ زیرا بهترین و بالاترین نماز، نماز شخص در منزل خود اوست به جز نمازهای فرض …

بیشتر بخوانید »

فضیلت بسیار سجده کردن

عَنْ رَبِیعَهَ بْنِ مَالِکٍ الأَسْلَمِیِّ س قَالَ: قَالَ لِی النَّبِیُّ ج: «سَلْ» فَقُلتُ: أَسْأَلُکَ مُرَافَقَتَکَ فِی الْجَنَّهِ فَقَالَ: «أَوْ غَیْرَ ذَلِکَ». فَقُلْتُ: هُوَ ذَاکَ قَالَ: «فَأَعِنِّی عَلَى نَفْسِکَ بِکَثْرَهِ السُّجُودِ».[۱] ربیع بن کعب اسلمی می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم به من گفت: «هر چه دوست داری از من بخواه». گفتم: می‌خواهم در بهشت با تو باشم. فرمود: «به جز این چیزی دیگر …

بیشتر بخوانید »

فضیلت نماز ضحی (چاشت) و بهترین وقت آن

عَنْ أَبِی ذَرٍّ س عَنِ النَّبِیِّ ج أَنَّهُ قَالَ: «یُصْبِحُ عَلَى کُلِّ سُلَامَى مِنْ أَحَدِکُمْ صَدَقَهٌ، فَکُلُّ تَسْبِیحَهٍ صَدَقَهٌ، وَکُلُّ تَحْمِیدَهٍ صَدَقَهٌ، وَکُلُّ تَهْلِیلَهٍ صَدَقَهٌ، وَکُلُّ تَکْبِیرَهٍ صَدَقَهٌ، وَأَمْرٌ بِالْمَعْرُوفِ صَدَقَهٌ، وَنَهْیٌ عَنِ الْمُنْکَرِ صَدَقَهٌ، وَیُجْزِئُ مِنْ ذَلِکَ رَکْعَتَانِ یَرْکَعُهُمَا مِنَ الضُّحَى».[۱] از ابوذر روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «هر صبح (هر روز) در برابر هر مفصل انسان، …

بیشتر بخوانید »

فضیلت نمازهای سنت راتبه

عَنْ أُمِّ المُؤمِنِینَ أُمِّ حَبِیبَهَ رَمْلَهَ بِنْتِ أَبی سُفْیَانَ قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «مَا مِنْ عَبْدٍ مُسْلِمٍ یُصَلِّی لِلَّهِ کُلَّ یَوْمٍ ثِنْتَیْ عَشْرَهَ رَکْعَهً تَطَوُّعًا، غَیْرَ فَرِیضَهٍ، إِلَّا بَنَى اللهُ لَهُ بَیْتًا فِی الْجَنَّهِ، أَوْ إِلَّا بُنِیَ لَهُ بَیْتٌ فِی الْجَنَّهِ».[۱] از ام المؤمنین ام حبیبه رمله بنت ابی‌سفیان روایت شده که از رسول الله صلی الله …

بیشتر بخوانید »

فضیلت نماز و دعا در آخر شب

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «یَنْزِلُ رَبُّنَا تَبَارَکَ وَتَعَالَى کُلَّ لَیْلَهٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْیَا، حِینَ یَبْقَى ثُلُثُ اللَّیْلِ الآخِرِ، یَقولُ مَنْ یَدْعُونِی فَأَسْتَجِیبَ لَهُ، مَنْ یَسْأَلُنِی فَأُعْطِیَهُ، مَنْ یَسْتَغْفِرُنِی فَأَغْفِرَ لَهُ».[۱] ابوهریره می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «پروردگارمان هر شب پس از گذشتن دوسوم شب، به آسمان دنیا فرود می‌آید و می‌فرماید: آیا کسی …

بیشتر بخوانید »

فضیلت وتر در آخر شب

عَنْ جَابِرٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: «مَنْ خَافَ أَنْ لَا یَقُومَ مِنْ آخِرِ اللَّیْلِ فَلْیُوتِرْ أَوَّلَهُ، وَمَنْ طَمِعَ أَنْ یَقُومَ آخِرَهُ فَلْیُوتِرْ آخِرَ اللَّیْلِ، فَإِنَّ صَلَاهَ آخِرِ اللَّیْلِ مَشْهُودَهٌ، وَذَلِکَ أَفْضَلُ».[۱] از جابر روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «هرکس بیم آن دارد که در آخر شب بیدار نشود، اول شب نماز وتر …

بیشتر بخوانید »

فضیلت قیام شب

الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّمَا یُؤۡمِنُ بِ‍َٔایَٰتِنَا ٱلَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُواْ بِهَا خَرُّواْۤ سُجَّدٗاۤ وَسَبَّحُواْ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَهُمۡ لَا یَسۡتَکۡبِرُونَ۩١۵ تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمۡ عَنِ ٱلۡمَضَاجِعِ یَدۡعُونَ رَبَّهُمۡ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ یُنفِقُونَ١۶ فَلَا تَعۡلَمُ نَفۡسٞ مَّآ أُخۡفِیَ لَهُم مِّن قُرَّهِ أَعۡیُنٖ جَزَآءَۢ بِمَا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ١٧﴾ [السجده: ۱۵-۱۷]. «فقط کسانی به آیات ما ایمان می‌آورند که چون به آن‌ها پند داده شوند، به سجده …

بیشتر بخوانید »

فضیلت ساعتی در روز جمعه که پس از عصر است

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم ذَکَرَ یَوْمَ الْجُمُعَهِ، فَقَالَ: «فِیهِ سَاعَهٌ لا یُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی، یَسْأَلُ اللَّهَ تَعَالَى شَیْئًا إِلاَّ أَعْطَاهُ إِیَّاهُ». وَأَشَارَ بِیَدِهِ یُقَلِّلُهَا.[۱] ابوهریره می‌گوید: روزی رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد روز جمعه، سخن گفت و فرمود: «در روز جمعه، لحظه‌ای وجود دارد که اگر بنده مومن، در آن …

بیشتر بخوانید »

فضیلت کسی‌که غسل کند و به خطبه جمعه گوش فرا دهد و نماز بخواند:

وَعَنْ أَبِی هُرَیْرَه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: «مَنِ اغْتَسَلَ ثُمَّ أَتَى الْجُمْعَهَ فَصَلَّى مَا قُدِّرَ لَهُ ثُمّ أَنْصَتَ حَتَّى یَفْرُغَ الإِمَامُ مِنْ خُطْبَتِهِ ثُمَّ یُصَلِّی مَعَهُ: غُفِرَ لَهُ مَا بَیْنَهُ وَبَیْنَ الْجُمْعَهِ الأُخْرَى وَفَضْلُ ثَلاثَهِ أَیَّامٍ»[۱]. از ابوهریره روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «کسی‌که غسل کند؛ و به نماز جمعه بیاید، و …

بیشتر بخوانید »

فضیلت روز جمعه

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «خَیْرُ یَوْمٍ طَلَعَتْ عَلَیْهِ الشَّمْسُ یَوْمُ الْجُمُعَهِ فِیهِ خُلِقَ آدَمُ وَفِیهِ أُدْخِلَ الْجَنَّهَ وَفِیهِ أُخْرِجَ مِنْهَا وَلَا تَقُومُ السَّاعَهُ إِلَّا فِی یَوْمِ الْجُمُعَهَ».[۱] از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «بهترین روزی که خورشید در آن طلوع کرده، روز جمعه است، در این روز آدم خلقت شد و …

بیشتر بخوانید »

فضیلت نشستن در جای نماز پس از نماز صبح

عَنْ سِمَاکِ بْنِ حَرْبٍ قَالَ: قُلْتُ لِجَابِرِ بْنِ سَمُرَهَ: أَکُنْتَ تُجَالِسُ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم؟ قَالَ: نَعَمْ کَثِیرًا، «کَانَ لَا یَقُومُ مِنْ مُصَلَّاهُ الَّذِی یُصَلِّی فِیهِ الصُّبْحَ، أَوِ الْغَدَاهَ، حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ، فَإِذَا طَلَعَتِ الشَّمْسُ قَامَ».[۱] سِماک بن حربمی‌گوید: به جابر بن سمره گفتم: آیا تو با رسول الله صلی الله علیه وسلم نشست و برخاست می‌نمودی؟ وی گفت: …

بیشتر بخوانید »

فضیلت انتظار نماز پس از خواندن نماز

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «أَلاَ أَدُلُّکُمْ عَلَى مَا یَمْحُو اللَّهُ بِهِ الْخَطَایَا وَیَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ»؟ قَالُوا: بَلَى، یَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَکَارِهِ، وَکَثْرَهُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ، وَانْتِظَارُ الصَّلاَهِ بَعْدَ الصَّلاَهِ، فَذَلِکُمُ الرِّبَاطُ».[۱] ابوهریره روایت می‌کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «آیا شما را به آن چه که الله به …

بیشتر بخوانید »

فضیلت نماز در وقت آن

عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: سَأَلْتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم: أَیُّ الْعَمَلِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ؟ قَالَ: «الصَّلاهُ عَلَى وَقْتِهَا». قَالَ: ثُمَّ أَیٌّ؟ قَالَ: «ثُمَّ بِرُّ الْوَالِدَیْنِ». قَالَ: ثُمَّ أَیٌّ؟ قَالَ: «الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ». قَالَ: حَدَّثنِی بِهِنَّ، وَلَوِ اسْتَزَدْتُهُ لَزَادَنِی».[۱] عبدالله بن مسعود می‌گوید: از پیامبر صلی الله علیه وسلم پرسیدم: چه عملى نزد الله از سایر اعمال محبوب‌تر است؟ پیامبر ج …

بیشتر بخوانید »

فضیلت آمین گفتن

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «إِذَا قَالَ أَحَدُکُمْ آمِینَ، وَقَالَتِ الْمَلائِکَهُ فِی السَّمَاءِ: آمِینَ، فَوَافَقَتْ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى، غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ».[۱] از ابوهریره روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «اگر آمین گفتن یکی از شما، با آمین گفتن فرشتگان در آسمان همزمان باشد، گناهان گذشته‌اش بخشیده می‌شود». [۱]– متفق علیه؛ …

بیشتر بخوانید »

فضیلت کسی‌که صبح و شام به مسجد می‌رود:

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «مَنْ غَدَا إِلَى الْمَسْجِدِ وَرَاحَ أَعَدَّ اللهُ لَهُ نُزُلَهُ مِنَ الْجَنَّهِ کُلَّمَا غَدَا أَوْ رَاحَ».[۱] ابوهریره می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «هرکس به مسجد رفت و آمد کند، الله برای هر رفت و برگشت او، ضیافتی در بهشت تدارک می‌بیند». [۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۶۶۲ و مسلم حدیث …

بیشتر بخوانید »

فضیلت رفتن به سوی نماز و نماز جماعت در مسجد

عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «صَلاَهُ الْجَمِیعِ تَزِیدُ عَلَى صَلاَتِهِ فِی بَیْتِهِ وَصَلاَتِهِ فِی سُوقِهِ خَمْسًا وَعِشْرِینَ دَرَجَهً، فَإِنَّ أَحَدَکُمْ إِذَا تَوَضَّأَ فَأَحْسَنَ، وَأَتَى الْمَسْجِدَ لاَ یُرِیدُ إِلاَّ الصَّلاَهَ، لَمْ یَخْطُ خَطْوَهً إِلاَّ رَفَعَهُ اللهُ بِهَا دَرَجَهً، وَحَطَّ عَنْهُ خَطِیئَهً حَتَّى یَدْخُلَ الْمَسْجِدَ، وَإِذَا دَخَلَ الْمَسْجِدَ کَانَ فِی صَلاَهٍ مَا کَانَتْ تَحْبِسُهُ، وَتُصَلِّی عَلَیْهِ الْمَلاَئِکَهُ مَا …

بیشتر بخوانید »

فضیلت جواب دادن موذن

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمرِو بْنِ العَاصِ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «إِذا سَمِعْتُمُ النِّداءَ فَقُولُوا مِثْلَ ما یَقُولُ، ثُمَّ صَلُّوا عَلَیَّ، فَإِنَّهُ مَنْ صَلَّى علَیَّ صَلاَهً صَلَّى اللَّه عَلَیْهِ بِهَا عَشْراً، ثُمَّ سَلُوا اللَّهَ لِیْ الْوَسِیْلَهَ، فَإِنَّهَا مَنْزِلَهٌ فِیْ الِجَنَّهِ لاَ تَنْبَغِی إِلاَّ لِعَبْدٍ مِنْ عِبَادِ اللَّه وَأَرْجُو أَنْ أَکُونَ أَنَا هُوَ، فَمَنْ سَأَلَ لِیَ الْوَسِیلَهَ …

بیشتر بخوانید »

فضیلت نماز بعد از وضو

عَنْ عُقْبَهَ بْنِ عَامِرٍ أَنَّهُ سَمِعَ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «مَا مِنْ مُسْلِمٍ یَتَوَضَّأُ فَیُحْسِنُ الْوُضُوءَ ثُمَّ یَقُومُ فَیُصَلِّى رَکْعَتَیْنِ، فَیُقْبِلُ عَلَیْهِمَا بِقَلْبِهِ وَوَجْهِهِ إِلاَّ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّهُ».[۱] عقبه بن عامر از پیامبر صلی الله علیه وسلم شنید که می‌فرمود: «هر مسلمانی که خوب وضو بگیرد و دو رکعت نماز با دل و جان (خشوع و خضوع) به جا آورد، …

بیشتر بخوانید »

فضیلت شروع کردن از سمت راست و در وضو و جز آن

عَنْ عَائِشَهَ قَالَتْ: کَانَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم یُعْجِبُهُ التَّیَمُّنُ فِی تَنَعُّلِهِ، وَتَرَجُّلِهِ، وَطُهُورِهِ، وَفِی شَأْنِهِ کُلِّهِ.[۱] عایشه می‌فرماید: «پیامبر صلی الله علیه وسلم در پوشیدن کفش، شانه‌کردن موها، وضو گرفتن و همۀ کارهایش، شروع کردن از سمت راست را می‌پسندید». [۱]– متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۶۸ و مسلم حدیث شماره ۲۶۸ با لفظ بخاری

بیشتر بخوانید »

فضیلت ایمان

الله متعال می‌فرماید: ﴿سَابِقُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَهٖ مِّن رَّبِّکُمۡ وَجَنَّهٍ عَرۡضُهَا کَعَرۡضِ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ أُعِدَّتۡ لِلَّذِینَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۚ ذَٰلِکَ فَضۡلُ ٱللَّهِ یُؤۡتِیهِ مَن یَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِیمِ٢١﴾ [الحدید: ۲۱]. «[ای مردم،] براى رسیدن به آمرزشِ پروردگارتان و بهشتى که پهنۀ آن، همچون پهنۀ آسمان و زمین است، از یکدیگر پیشی بگیرید. [این بهشت،] براى کسانى آماده شده است که …

بیشتر بخوانید »

مشاوره با علما در امور دین و دنیا

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم، یَسْتَأْذِنُهُ فِی الْجِهَادِ فَقَالَ: «أَحَیٌّ وَالِدَاکَ؟» قَالَ: نَعَمْ، قَالَ: «فَفِیهِمَا فَجَاهِدْ».[۱] عبدالله بن عمرو می‌گوید: مردی نزد نبی صلی الله علیه وسلم آمد و از او اجازه خواست تا به جهاد برود، رسول الله صلی الله علیه وسلم پرسید: «آیا پدر و مادرت زنده هستند؟» گفت: بله، رسول …

بیشتر بخوانید »

مراعات کردن آداب مجالس شرعی

الله بلندمرتبه می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قِیلَ لَکُمۡ تَفَسَّحُواْ فِی ٱلۡمَجَٰلِسِ فَٱفۡسَحُواْ یَفۡسَحِ ٱللَّهُ لَکُمۡۖ وَإِذَا قِیلَ ٱنشُزُواْ فَٱنشُزُواْ یَرۡفَعِ ٱللَّهُ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ مِنکُمۡ وَٱلَّذِینَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ دَرَجَٰتٖۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِیرٞ١١﴾ [المجادله: ۱۱]. «ای کسانی ‌که ایمان آورده‌اید، هنگامی ‌که به شما گفته شود: «در مجالس جا باز کنید»، [جا] باز کنید [که با این کار،] الله برای …

بیشتر بخوانید »

نزدیک امام قرار گرفتن هنگام سخنرانی

عَنْ سَمُرَهَ بْنِ جُنْدُبٍ أَنَّ نَبِیَّ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «احْضُرُوا الذِّکْرَ، وَادْنُوا مِنَ الْإِمَامِ، فَإِنَّ الرَّجُلَ لَا یَزَالُ یَتَبَاعَدُ حَتَّى یُؤَخَّرَ فِی الْجَنَّهِ، وَإِنْ دَخَلَهَا».[۱] سمره بن جندب از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمود: «برای (شنیدن) خطبه جمعه، حاضر شوید و به امام نزدیک شوید؛ (یعنی زود به مسجد بروید و در صف‌های اول و …

بیشتر بخوانید »

هنگام وجود عالم، فرصت را برای سؤال نمودن غنیمت دانستن

عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم … رَفَعَتْ إِلَیْهِ امْرَأَهٌ صَبِیًّا، فَقَالَتْ: أَلِهَذَا حَجٌّ؟ قَالَ: «نَعَمْ، وَلَکِ أَجْرٌ».[۱] ابن عباس می‌گوید: زنی بچه‌اش را بلند کرد و گفت: ای رسول الله! آیا برای این کودک حج است؟ پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «بله، و برای تو اجر و پاداش است». [۱] – مسلم حدیث شماره ۱۳۳۶

بیشتر بخوانید »

نوشتن علم

عَنْ أَبِی جُحَیْفَهَ قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ: هَلْ عِنْدَکُمْ کِتَابٌ؟ قَالَ: ” لاَ، إِلَّا کِتَابُ اللَّهِ، أَوْ فَهْمٌ أُعْطِیَهُ رَجُلٌ مُسْلِمٌ، أَوْ مَا فِی هَذِهِ الصَّحِیفَهِ. قَالَ: قُلْتُ: فَمَا فِی هَذِهِ الصَّحِیفَهِ؟ قَالَ: العَقْلُ، وَفَکَاکُ الأَسِیرِ، وَلاَ یُقْتَلُ مُسْلِمٌ بِکَافِرٍ».[۱] ابوجحیفه س می‌گوید به علی بن ابی‌طالب س گفتم: آیا نزد تو کتابی است؟ گفت: نه، فقط کتاب الله یا …

بیشتر بخوانید »

حریص بودن بر تحصیل علم

الله بلندمرتبه می‌فرماید: ﴿قَالَ لَهُۥ مُوسَىٰ هَلۡ أَتَّبِعُکَ عَلَىٰٓ أَن تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمۡتَ رُشۡدٗا۶۶﴾ [الکهف: ۶۶]. «موسی به او گفت: «آیا [اجازه می‌دهی] همراهت بیایم تا از آنچه به تو آموخته شده و مایۀ هدایت و ارشاد است به من بیاموزی؟». عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ أَنَّهُ قَالَ: قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ أَسْعَدُ النَّاسِ بِشَفَاعَتِکَ یَوْمَ القِیَامَهِ؟ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی …

بیشتر بخوانید »

بیدار بودن و حضور قلب داشتن و خوب گوش دادن

الله بلندمرتبه می‌فرماید: ﴿إِنَّ فِی ذَٰلِکَ لَذِکۡرَىٰ لِمَن کَانَ لَهُۥ قَلۡبٌ أَوۡ أَلۡقَى ٱلسَّمۡعَ وَهُوَ شَهِیدٞ ٣٧﴾ [ق: ۳۷]. «بی‌گمان در این [سخن] برای صاحبدلان یا کسانی که با حضور [قلب به ندای توحید] گوش فرامی‌دهند و هوشیارند، اندرز است». خارج شدن جهت فراگیری علم و تحمل سختی و مشقت به خاطر آن و زیاد طلب کردنش و لازم بودن …

بیشتر بخوانید »

حفظ قرآن و غیر از آن و نگهداری آن‌ها

عَنْ أَبِی مُوسَى عَنِ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «تَعَاهَدُوا القُرْآنَ، فَوَالَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَهُوَ أَشَدُّ تَفَصِّیًا مِنَ الإِبِلِ فِی عُقُلِهَا».[۱] ابوموسی اشعری از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمود: «از قرآن مواظبت کنید (همواره آن را تلاوت نمایید). سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، قرآن سریع‌تر از شتری که زانویش بسته باشد، می‌گریزد». [۱] – …

بیشتر بخوانید »

کسی‌که چیزی را بشنود و برای فهمیدن آن دوباره بپرسد

عَنْ ابْنِ أَبِی مُلَیْکَهَ أَنَّ عَائِشَهَ زَوْجَ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم کَانَتْ لاَ تَسْمَعُ شَیْئًا لاَ تَعْرِفُهُ، إِلَّا رَاجَعَتْ فِیهِ حَتَّى تَعْرِفَهُ، وَأَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «مَنْ حُوسِبَ عُذِّبَ» قَالَتْ عَائِشَهُ: فَقُلْتُ أَوَلَیْسَ یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: ﴿فَسَوۡفَ یُحَاسَبُ حِسَابٗا یَسِیرٗا٨﴾ [الانشقاق: ۸] قَالَتْ: فَقَالَ: إِنَّمَا ذَلِکِ العَرْضُ، وَلَکِنْ: مَنْ نُوقِشَ الحِسَابَ یَهْلِکْ».[۱] ابن ابی‌مُلَیکه روایت می‌کند که عایشه …

بیشتر بخوانید »

گوش دادن به سخنان علما

عَنْ جَرِیرٍ أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ لَهُ فِی حَجَّهِ الوَدَاعِ: «اسْتَنْصِتِ النَّاسَ» فَقَالَ: «لاَ تَرْجِعُوا بَعْدِی کُفَّارًا، یَضْرِبُ بَعْضُکُمْ رِقَابَ بَعْضٍ».[۱] جریر می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم در حجه الوداع خطاب به من فرمود: «مردم را ساکت کن». سپس فرمود: «بعد از من کفار نشوید تا با جنگ و خونریزی یکدیگر را نابود سازید». [۱] – متفق علیه؛ …

بیشتر بخوانید »

احترام به علما و بزرگان

الله بلندمرتبه می‌فرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَرۡفَعُوٓاْ أَصۡوَٰتَکُمۡ فَوۡقَ صَوۡتِ ٱلنَّبِیِّ وَلَا تَجۡهَرُواْ لَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ کَجَهۡرِ بَعۡضِکُمۡ لِبَعۡضٍ أَن تَحۡبَطَ أَعۡمَٰلُکُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ٢﴾ [الحجرات: ۲]. «ای مؤمنان، صدایتان را از صداى پیامبر بلندتر نکنید؛ و همچنان که برخى از شما با برخى دیگر بلند سخن مى‌گویید، با او به صداى بلند سخن نگویید. مبادا بى‌آنکه بدانید، اعمالتان تباه …

بیشتر بخوانید »

نشستن حلقه‌ای در مجالس ذکر و علم

عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِکٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «إِذَا مَرَرْتُمْ بِرِیَاضِ الجَنَّهِ فَارْتَعُوا» قَالُوا: وَمَا رِیَاضُ الجَنَّهِ؟ قَالَ: «حِلَقُ الذِّکْرِ».[۱] انس بن مالک روایت می‌کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: «هر وقت از گلزارهای بهشت عبور کردید، پس آنجا بچرید (و کمال استفاده را از آن بنمایید)». صحابه عرض کردند: گلزارهای بهشت چه هستند؟ رسول صلی الله …

بیشتر بخوانید »

توجه و اهتمام داشتن به حلقه‌های علم و ذکر در مسجد و اینکه وقتی داخل شد و مردم در حلقه بودند، کجا نشیند:

عَنْ أَبِی وَاقِدٍ اللَّیْثِیِّ صلی الله علیه وسلم أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم بَیْنَمَا هُوَ جَالِسٌ فِی المَسْجِدِ وَالنَّاسُ مَعَهُ إِذْ أَقْبَلَ ثَلاَثَهُ نَفَرٍ، فَأَقْبَلَ اثْنَانِ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم وَذَهَبَ وَاحِدٌ، قَالَ: فَوَقَفَا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم، فَأَمَّا أَحَدُهُمَا: فَرَأَى فُرْجَهً فِی الحَلْقَهِ فَجَلَسَ فِیهَا، وَأَمَّا الآخَرُ: فَجَلَسَ خَلْفَهُمْ، وَأَمَّا الثَّالِثُ: فَأَدْبَرَ ذَاهِبًا، فَلَمَّا …

بیشتر بخوانید »

خوب نشستن طلب کننده‌ی علم

قَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ: «بَیْنَمَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ اللهِ صلی الله علیه وسلم ذَاتَ یَوْمٍ، إِذْ طَلَعَ عَلَیْنَا رَجُلٌ شَدِیدُ بَیَاضِ الثِّیَابِ، شَدِیدُ سَوَادِ الشَّعَرِ، لَا یُرَى عَلَیْهِ أَثَرُ السَّفَرِ، وَلَا یَعْرِفُهُ مِنَّا أَحَدٌ، حَتَّى جَلَسَ إِلَى النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم، فَأَسْنَدَ رُکْبَتَیْهِ إِلَى رُکْبَتَیْهِ، وَوَضَعَ کَفَّیْهِ عَلَى فَخِذَیْهِ و… ».[۱] عمر بن خطاب روایت می‌کند: «روزی نزد پیامبر نشسته …

بیشتر بخوانید »

هنگام پایان جلسه چه دعا و ذکری گفته می‌شود

عَنْ أَبِی هُرَیرَه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «مَنْ جَلَسَ فِی مَجْلِسٍ فَکَثُرَ فِیهِ لَغَطُهُ، فَقَالَ قَبْلَ أَنْ یَقُومَ مِنْ مَجْلِسِهِ ذَلِکَ: سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِکَ، أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَسْتَغْفِرُکَ وَأَتُوبُ إِلَیْکَ، إِلَّا غُفِرَ لَهُ مَا کَانَ فِی مَجْلِسِهِ ذَلِکَ».[۱] ابوهریره روایت می‌کند که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: کسی‌که در مجلسی شرکت کرد و …

بیشتر بخوانید »

تعلیم، وعظ و ارشاد در شب

عَنْ أُمِّ سَلَمَهَ قَالَتْ: اسْتَیقَظَ النَّبِی صلی الله علیه وسلم ذَاتَ لَیلَهٍ فَقَالَ: «سُبْحَانَ اللَّهِ، مَاذَا أُنْزِلَ اللَّیْلَهَ مِنَ الفِتَنِ، وَمَاذَا فُتِحَ مِنَ الخَزَائِنِ، أَیْقِظُوا صَوَاحِبَاتِ الحُجَرِ، فَرُبَّ کَاسِیَهٍ فِی الدُّنْیَا عَارِیَهٍ فِی الآخِرَهِ».[۱] ام سلمه روایت می‌کند که شبی رسول الله صلی الله علیه وسلم بیدار شده و فرمود: «سبحان الله، امشب چه فتنه‌هایی نازل شده و چه دروازه‌ی گنج‌هایی گشوده …

بیشتر بخوانید »

بخشش علم به مردان و زنان هنگامی‌که هر گروه تنها باشند

عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الخُدْرِیِّ قَالَتِ النِّسَاءُ لِلنَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم: غَلَبَنَا عَلَیْکَ الرِّجَالُ، فَاجْعَلْ لَنَا یَوْمًا مِنْ نَفْسِکَ، فَوَعَدَهُنَّ یَوْمًا لَقِیَهُنَّ فِیهِ، فَوَعَظَهُنَّ وَأَمَرَهُنَّ، فَکَانَ فِیمَا قَالَ لَهُنَّ: «مَا مِنْکُنَّ امْرَأَهٌ تُقَدِّمُ ثَلاَثَهً مِنْ وَلَدِهَا، إِلَّا کَانَ لَهَا حِجَابًا مِنَ النَّارِ» فَقَالَتِ امْرَأَهٌ: وَاثْنَتَیْنِ؟ فَقَالَ: «وَاثْنَتَیْنِ».[۱] ابوسعید خدری می‌گوید: زنان به پیامبر صلی الله علیه وسلم گفتند: مردان تو را …

بیشتر بخوانید »

ترک نمودن تغییر کار منکر و ناخوشایند، هنگامی‌که بیم آن می‌رود سبب وقوع منکر بدتر و شدیدتری شود:

عَنْ عَائِشَهَ أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ لَهَا: «یَا عَائِشَهُ، لَوْلاَ أَنَّ قَوْمَکِ حَدِیثُ عَهْدٍ بِجَاهِلِیَّهٍ لَأَمَرْتُ بِالْبَیْتِ، فَهُدِمَ، فَأَدْخَلْتُ فِیهِ مَا أُخْرِجَ مِنْهُ، وَأَلْزَقْتُهُ بِالأَرْضِ، وَجَعَلْتُ لَهُ بَابَیْنِ، بَابًا شَرْقِیًّا، وَبَابًا غَرْبِیًّا، فَبَلَغْتُ بِهِ أَسَاسَ إِبْرَاهِیمَ».[۱] عایشه روایت می‌کند که پیامبرصلی الله علیه وسلم فرمود: «ای عایشه، اگر قوم تو با جاهلیت نزدیک نمی‌بودند، دستور می‌دادم تا خانه‌ی …

بیشتر بخوانید »

عدم ذکر متشابهات نزد عامه‌ی مردم و اختصاص دادن درس و تعلیم به گروهی از مردم به خاطر اینکه شاید همه آن را نفهمند:

عَنْ أَنَسِ بْنُ مَالِکٍ أَنَّ نَبِیَّ اللهِ صلی الله علیه وسلم، وَمُعَاذُ بْنُ جَبَلٍ رَدِیفُهُ عَلَى الرَّحْلِ، قَالَ: «یَا مُعَاذُ» قَالَ: لَبَّیْکَ رَسُولَ اللهِ وَسَعْدَیْکَ، قَالَ: «یَا مُعَاذُ» قَالَ: لَبَّیْکَ رَسُولَ اللهِ وَسَعْدَیْکَ، قَالَ: «یَا مُعَاذُ» قَالَ: لَبَّیْکَ رَسُولَ اللهِ وَسَعْدَیْکَ، قَالَ: «مَا مِنْ عَبْدٍ یَشْهَدُ أَنَّ لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ إِلَّا حَرَّمَهُ اللهُ عَلَى النَّارِ»، …

بیشتر بخوانید »

طرح کردن سؤال توسط معلم برای دانش آموزان خویش تا آن‌ها را به خاطر آنچه یاد گرفتند، آزمایش نماید:

عَنِ ابْنِ عُمَرَ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: «إِنَّ مِنَ الشَّجَرِ شَجَرَهً لاَ یَسْقُطُ وَرَقُهَا، وَإِنَّهَا مَثَلُ المُسْلِمِ، فَحَدِّثُونِی مَا هِیَ» فَوَقَعَ النَّاسُ فِی شَجَرِ البَوَادِی قَالَ عَبْدُ اللَّهِ: وَوَقَعَ فِی نَفْسِی أَنَّهَا النَّخْلَهُ، فَاسْتَحْیَیْتُ، ثُمَّ قَالُوا: حَدِّثْنَا مَا هِیَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: «هِیَ النَّخْلَهُ».[۱] ابن عمر از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت می‌کند که فرمود: از بین درختان، درختی …

بیشتر بخوانید »

نزدیکی بهشت و جهنم

عَنْ عَبْدِاللَّهِ قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم: «الْجَنَّهُ أَقْرَبُ إِلَى أَحَدِکُمْ مِنْ شِرَاکِ نَعْلِهِ، وَالنَّارُ مِثْلُ ذَلِکَ».[۱] عبدالله بن مسعود می‌گوید: نبی صلی الله علیه وسلم فرمود: «بهشت و دوزخ از بند کفش‌هایتان به شما نزدیکتر هستند». [۱] – بخاری حدیث شماره ۶۴۸۸٫

بیشتر بخوانید »

ورود به آتش

الله متعال می‌فرماید: ﴿وَإِن مِّنکُمۡ إِلَّا وَارِدُهَاۚ کَانَ عَلَىٰ رَبِّکَ حَتۡمٗا مَّقۡضِیّٗا٧١ ثُمَّ نُنَجِّی ٱلَّذِینَ ٱتَّقَواْ وَّنَذَرُ ٱلظَّٰلِمِینَ فِیهَا جِثِیّٗا٧٢﴾ [مریم: ۷۱-۷۲]. «و هیچ یک از شما [مردم] نیست، مگر آنکه وارد آن می‌گردد؛ [مؤمنان برای عبور و دیدن، کافران برای ورود و ماندن]. این [امر،] همواره بر پروردگارت حکمی حتمی است. سپس کسانى را که پرهیزگاری کرده‌اند [از آتش] …

بیشتر بخوانید »

بهترین بخشش پروردگار در بهشت

عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الخُدْرِیِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «إِنَّ اللَّهَ یَقُولُ لِأَهْلِ الجَنَّهِ: یَا أَهْلَ الجَنَّهِ! فَیَقُولُونَ: لَبَّیْکَ رَبَّنَا وَسَعْدَیْکَ! فَیَقُولُ: هَلْ رَضِیتُمْ؟ فَیَقُولُونَ: وَمَا لَنَا لاَ نَرْضَى وَقَدْ أَعْطَیْتَنَا مَا لَمْ تُعْطِ أَحَدًا مِنْ خَلْقِکَ؟ فَیَقُولُ: أَنَا أُعْطِیکُمْ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِکَ، قَالُوا: یَا رَبِّ! وَأَیُّ شَیْءٍ أَفْضَلُ مِنْ ذَلِکَ؟ فَیَقُولُ: أُحِلُّ عَلَیْکُمْ رِضْوَانِی، فَلاَ أَسْخَطُ …

بیشتر بخوانید »