اخلاق

در خصوص انصاف شیخ اسلام ابن تیمیه؛ این گونه ذکر شده که مخالفان در حلقۀ درس او حضور می‌یافتند تا از ادلۀ خود و تقریر و بیان آن از جانب شیخ آگاهی یابند، زیرا شیخ الاسلام قبل از ردّ آن سخنان به طور کامل آن‌ها را شرح می‌داد.[۱] زیرا او در هر مسأله‌ای عمیقاً به جست و جو پرداخته و …

– اگر عقربی تو را نیش بزند نترس و خوشحال باش چون در بدنت عفونت زدایی انجام داده است و پادزهر سمّ مار را به بدنت هدیه کرده است و اگر کسی به تو آب لیموی ترشی تعارف کرد ناراحت مشو بلکه عسل شیرینی به آن اضافه بکن و بخور که دوای تشنگی است. – اگر باهوش باشی شکست‌هایت را …

هیچ می‌دانستی دزدان و سارقان چهار نوع هستند؟ گروه اول کسانی هستند که اسلحه بدست گرفته‌اند و از مردم و بانک‌ها سرقت می‌کنند. گروه دوّم کسانی هستند که ترازو بدست گرفته‌اند و از مال مردم برای خودشان ثروت و ساختمان ساخته‌اند. گروه سوّم کسانی هستند که از مردم غیبت می‌کنند و از اعمال خود به نفع مردم می‌دزدند و گروه …

اگر میان انسان ظلومٌ جَهول و خداوند سُبُّوحٌ قُدّوس رابطه­ی دوستانه‌ای ایجاد نشود همه چیز برای او بی معنا می‌شود. اگر میان عُلما برود جُز گفتگویی نمی‌بیند، اگر میان فقها برود جُز جستجو چیزی نمی‌بیند، اگر به کعبه برود جُز سنگ چیزی نمی‌بیند، اگر به مسجد برود جُز دیوار چیزی نمی‌بیند، اگر به زمین نگاه کند جُز مصیبت چیزی نمی‌بیند، …

کلید موفقیّت آن است که سعی کنی خداوند متعال را از خودت راضی نگه داری و کلید شکست آن است که سعی کنی مردم را از خود راضی بسازی. پس هر چه حقّ است بگو و در دلت به صورت بغض نگه ندار، چون ممکن است پاداشی برای تو و هدایتی برای دیگران باشد و گفتن حقیقت از همه چیز …

وقتی یک دَر برای موفقیّت بسته می‌شود دَر دیگری برای سربلندی باز می‌شود، ولی آنقدر به درهای بسته نگاه کرده‌ایم که درهای باز را هم بسته می‌بینیم و برای انسان‌های بزرگ هرگز دری بسته نیست و باید دانست که مهم نیست که همه­ی درها بسته شده‌اند، مهم این است که قفل همه­ی این کلید‌ها در دست خداوند متعال می‌باشد

اگر می‌خواهی ارزش خود را در نزد خداوند متعال بدانی، نگاه کن هنگام گناه کردن ارزش خدا نزد تو چقدر می‌باشد و اگر می‌خواهی بدانی نمازهایت در نزد خدا قبول شده است یا نه، نگاه کن که چقدر نمازهایت، تو را از انجام گناه باز داشته است.

کشاورزی با کارگرهایش گندم کاشتند، بعد از مدتی کارگرهای کشاورز به صاحب زمین خبر دادند که گندم‌هایی که ما کاشتیم، سبز شده‌اند امّا دشمن شبانه آمده و لابه­لای گندم‌ها علف‌های هرز کاشته است! اجازه بدهید تا برویم علف‌های هرز را از میان گندم‌ها خارج نماییم؟ امّا صاحب مزرعه آن‌ها را از این کار منع کرد و گفت: اگر این کار …

کشاورزی به مزرعه‌اش بذر پاشید، برخی بذرهایش به گذرگاه‌ها افتاد و پرنده‌ها زود آن‌ها را ربودند، برخی از گندم‌ها روی خاک افتادند ولی زیر خاک سنگ بود فوری سبز شد امّا نور و حرارت خورشید آن‌ها را سوزاند، برخی گندم‌ها لابه لای هیزم‌ها افتادند ولی چون نور خورشید نمی‌توانست به آن‌ها برسد نمی‌توانستند خوب رشد نمایند، ولی گندم‌هایی که روی …

دو نفر یکی کشاورز و دیگر دامدار پیش حضرت داوود علیه السلام شکایت‌شان را بردند، کشاورز گفت: تمام گوسفندان این مرد وارد مزرعه­ی من شده­اند و تمام محصولات من را خورده­اند. وقتی داوود علیه السلام می‌خواست تصمیم بگیرد، حضرت سلیمان عرض کرد صاحب گوسفند تمام گوسفندان خود را به صاحب مزرعه می‌دهد تا صاحب مزرعه یک سال از شیر گوسفندان …

– یکی از کارهای بسیار سخت میزان کردن ترازوی عدالت با وزنه­ی قضاوت است. دو کس هرگز نمی‌توانند، قضاوت نمایند؛ اوّلی: شخص بسیار عالم بخاطر ترس از خداوند متعال و دوّمی: شخص بسیار جاهل به خاطر عدم ترس از خداوند متعال. – سه چهارم قضّات در آتش دوزخ قرار دارند و تنها یک قسمت از چهار قسمت به بهشت می‌روند. …

عدالت زمینی‌ها باعث می‌شود که حتّی جن‌ها نیز به خاطر سوءاستفاده از این کلمه به گریه بیفتند و اگر مردگان را هم برخیزانی باز از انصاف جهان به خنده می‌افتند. دزدیدن یک گُل را پستی می‌نامیم ولی سرقت گلستانی را سَلحشوری می‌گوییم. کسی که فردی را می‌کشد، باید بمیرد امّا کسی‌که همه­ی مردم را می‌کشد، آزاد است و چهار چیز …

همه برای مرگ یک انسان گریه می‌کنند ولی کسی نیست به خاطر مرگ قلبش در اثر عدم ذکر گریه نماید، خودتان قضاوت نمایید، آیا مرگ قلب اندوهناک‌تر است یا مرگ جسم؟ بلا و مصیبت این نیست که انسان بمیرد و وارد قبر شود بلکه بلا و مصیبت بزرگ این است که انسانیّت در قلب انسان بمیرد و او جاهل زندگی …

در زمان حضرت موسی علیه السلام شخصی بود که سال‌ها با گریه و زاری از خداوند طلب برآورده شدن نیازش را می‌کرد امّا دعایش مستجاب نمی‌شد. روزی علّت این امر را رفت از موسی علیه السلام پرسید و موسی از خدا. خداوند فرمود: اگر چنان بگرید که روده‌هایش پاره شوند و چنان فریاد بزند که صدایش به آسمان‌ها برسد باز …

– مردی در بنی­ اسراییل بود که خداوند را شصت سال به خاطر بر آورده شدن نیازش دعا کرد ولی دعایش قبول نمی‌شد، در دلش به نفس خود گفت: اگر ذرّه‌ای در ذات تو خیر بود، شصت سال پیش دعایت قبول شده بود، در خواب کسی را دید که به او می‌گوید چند لحظه ملامت نفست به خاطر خدا از …

امام احمد می‌گوید: محمّد بن حسن بن انس گفت: منذر از وهب نقل می‌کند: مردی بود که هفتاد سال خداوند را عبادت کرده بود. روزی در پیشگاه خدا عبادت‌هایش را ناچیز و کم شمرد، وقتی که خوابید در خواب فرشته‌ای را دید که به او می‌گوید: خداوند می‌فرماید: این چند کلمه­ی تو به خاطر تواضعت برای من از هفتاد سال …

ای مردم امر به معروف و نهی از منکر نمایید قبل از آن‌که عذاب خدا فرا برسد، قبل از آن‌که دعا کنید قبول نشود و سکوت در جلوی ظالم باعث عذاب می‌شود. – اگر ستمکاری را دیدید با دست جلوی او را بگیرید اگر نتوانستید با زبان جلوی او را بگیرید و اگر نتوانستید با دل جلوی او را بگیرید …

امر به معروف علامت مؤمن است و امر به منکر علامت منافق است، امر به معروف همّت مؤمن را بیشتر می‌کند و امر به منکر همّت منافق را زیاد‌تر می‌کند. ابودرداء می‌فرماید: کسی که مسلمانی را پیش دیگران نصیحت نماید در واقع او را ذلیل کرده است و کسی که مسلمانی را در خلوت نصیحت نماید در واقع او را …

مُفتی زین العابدین / می‌فرماید: اگر مسلمانی مسلمان دیگر را به چشم حقارت بنگرد از رحمت الهی دور می‌شود و یک فرد تبلیغی و مسلمان نباید از خود خوبی و از دیگران بدی ببیند و یا این‌که خود را عالم و یا فاضل و دیگران را جاهل و قاصر ببیند و در امر تبلیغ نباید کسی به خود بگوید، من …

وقتی مساجد آباد و پر از انسان و عابد شود از تعداد زندانی‌ها کاسته می‌شود، درهای بیمارستان‌ها بسته می‌گردد، بیماری روانی کم و از پیشرفت طلاق جلوگیری می‌شود و خانواده‌های سالم و ایمانی به جامعه تحویل داده می‌شود. پس ای مردم از مؤمن شدن فرزندان خود شرمنده‌ و ناراحت نشوید و هیچ‌گاه دَرِ مساجد را قفل نزنید و از خدا …

حارث بن کلده که یکی از ماهرترین پزشک‌های عرب بود در حال مرگ قرار داشت، از او پرسیدند: وصیّتی برای ما بکن که در دنیا به آن عمل نماییم. فرمود: ۱- فقط با دختران جوان ازدواج کنید. ۲- از گوشت مانده پرهیز کنید و گوشت تازه بخورید. ۳- میوه­ی نارس و کال نخورید. ۴- خودتان را خسته نکنید، چون باعث …

اوّل – آن مالی که مردم از آن منتفع نشوند، با سنگ مساوی است. دوّم – فقیری که پیش ثروتمند اظهار ذلّت نماید، با سگ مساوی است. سوّم – عالمی که به علمش عمل نکند، با شیطان مساوی است. چهارم – سلطانی که با عدالت رفتار نکند، با فرعون مساوی است. پنجم – زنی که بدون اجازه­ی شوهر از خانه‌اش …

روزی شخص سنگدل و قاتلی نزد رسول خدا ج آمد و از قساوت قلبش شکایت کرد، رسول خدا چند تا نصیحت آموزنده به او فرمود و زمانی‌که آن مرد از حضور رسول خدا خارج شد حتّی از لِه کردن یک مورچه هم می‌ترسید و روزی هم شخصی پیش آن حضرت آمد و عرض کرد: یا رسول الله می‌خواهم زنا بکنم …

یکی نزد نبی اکرم صلی الله علیه وسلم آمد و از سنگدل بودن خود شکایت کرد: فرمود: بر سر یتیم دست بکش و به او غذا بده تا دلت نرم گردد و فرمود: هرکس بر سر یتیم دست بکشد به اندازه­ی موهایی که در سرش دارد، برای او مغفرت نوشته می‌شود و در حدیث دیگر می‌فرماید: هر کس یتیمی را …

وحشی کسی بود که قاتل حمزه عموی پیامبر بود و هیچ کس مثل وحشی قلب پیامبر را داغدار نکرده بود. ولی پیامبر عظیم الشّأن ج قلبش با رحمت و عطوفت نقش بسته بود حتّی برایش جهنّمی شدن دشمنانش نیز سخت بود، بنابراین نامه‌ای برای وحشی نوشت و او را به اسلام دعوت کرد تا او نیز مثل دیگران وارد بهشت …

شخص مخنّثی (دو جنسی) بنام نصوح بود که در خدمت یکی از پادشاهان زمان خود بود که روزی به یکی از اتاق‌های خزائن پادشاه طمع کرد و این عامل باعث شد تا یکی از کلید این درها را بدزدد. بعد از چند روز دختر پادشاه از موضوع گُم شدن یکی از کلید‌ها باخبر شد و لهذا تمام کارکنان قصر را …

به چند خانه، رحمت الهی وارد نمی‌شود: ۱- خانه‌ای که در آن طلاق اجباری رخ داده باشد. ۲- خانه‌ای که در آن زکات داده نمی‌شود. ۳- خانه‌ای که زن اموال شوهرش را بدزدد. ۴- خانه‌ای که به وصیّت مُوَّصی (میّت) عمل نشود. ۵- خانه‌ای که در آن شراب خورده شود. ۶- خانه‌ای که در آن به امانت مردم خیانت شود.

فضیل عیّاض می‌فرماید: هنگام سلامتی، ترس بهتر است تا برای عبادت تلاش کنی و هنگام مریضی اُمید بهتر است تا مأیوس نشوی.

اگر انسان دارای شصت عمل پیامبر باشد باز باید به اعمالش امیدوار نباشد چون به رسول خدا ج گفتند: تو نیز با اعمالت وارد بهشت نمی‌شوی؟ گفت: بله مگر این‌که رحم شوم.

جبرییل فرمود: مردی بود که سیصد سال خالصانه خداوند متعال را عبادت کرد و سپس از خداوند متعال خواست تا او را در حال سجده بمیراند، زمانی‌که نزد خدا رفت با عُجب و افتخار گفت: پروردگارا با اعمال من با من رفتار کن سپس مرا وارد بهشت کن! خداوند متعال سیصد سال عبادت او را به سه تا لیوان پُر …

روزی صحابه در حال خندیدن بودند، ناگهان پیامبر اکرم ج فرمود: شما می‌خندید در حالی‌که جهنّم پشت سر شماست، دوست ندارم شما را در این حالت ببینم، صحابه بعد از آن، چنان ساکت ماندند که گویا این‌که پرنده‌ای بالای سر آن‌هاست. سپس فرمود: می‌توانید خوشحال باشید چون الآن جیرییل بر من نازل شد و از جانب خداوند پیام آورد که …

ای نفس! سعی کن هرگز در زندگی اشتباه نکنی چون خودکار بیک را ۲۰۰ تومان می‌خری و لاک غلط‌گیر را ۸۰۰ تومان می‌خری! حتّی اشتباه کردن روی یک کاغذ سفید نیز برایت گران تمام می‌شود.

ای نفس سرکش! تو که از اَزل نبودی و تا ابَد نیز نخواهی ماند، پس این چند روز میان اَزَل و اَبَد چند است که مانند مگس چهل روزه و پروانه­ی هفتگی به آن افتخار می‌کنی!؟

ای نفس! سرکش و ای هوس کشنده، اگر به دنیا اشتیاق پیدا کنی از مرگ فرار می‌کنی! حتّی برخی زندگی از اوّل تا آخر را مساوی یک عُشر (یک دهم) دقیقه دانسته‌اند.

روزی یکی از پیامبران بنی اسراییل از جایی گذر می‌کرد، ناگهان مرد فقیری را دید که زیر آوار مانده و به شکل وحشتناکی مورد حمله­ی سگ‌ها قرار گرفته است. از خداوند حکمت کارش را پرسید؟ خداوند حکیم در جواب فرمود: آن مرد فقیری را که دیدی مرتّب از من مقام اعلی و بهشت فردوس را طلب می‌کرد در حالی‌که گناهان …

شخص زیر درخت گردویی نشسته بود و به شاخه‌های آن نگاه می‌کرد و از خدا پرسید: چرا درخت گردو را به این بزرگی خلق کردی و میوه‌هایش را کوچک نموده‌ای در حالی‌که هندوانه بوته‌اش کوچک است ولی میوه‌هایش صد برابر گردو می‌باشد؟ ناگهان گردویی از بالای درخت بر سر آن مرد اُفتاد، آن مرد فوری به سجده افتاد و گفت: …

دُعاها در مستجاب شدن چهار نوع هستند: دسته­ی اوّل: دعاهایی هستند که در طی چند روز مستجاب می‌شوند: مانند دعای شرّ پدر و مادر علیه فرزند خود، دعای مظلوم بر ظالم و دعای زندانی بی‌گناه. دسته­ی دوّم: دعاهایی هستند که بعد از گذر چند ماه مستجاب می‌شود، مانند دعای پیامبر بر هدایت شدن کفّار و مشرکین مکّه که بعد از …

شخصی درستکاری بود که همه او را دوست داشتند و دعا کردن او با دُعای افراد دیگر کاملاً متفاوت بود. یک روز سیلی آمد و همه­ی اهالی آن شهر، شهر را ترک کردند جُز او. همسایه‌اش آمد و به او گفت: بیا با من برویم و این شهر ناامن را فوری ترک نماییم ولی او از جایش تکان نخورد و …

چهار نفر می‌توانند گدایی کنند: ۱- کسی‌که از گرسنگی نزدیک است هلاک شود. ۲- کسی‌که خانه‌اش آتش گرفته است. ۳- کسی‌که به بیماری ناعلاج دچار شده است. ۴- کسی‌که بسیار ناتوان و فقیر شده است و درآمدی ندارد.

روباهی در منطقه‌ای زندگی می‌کرد که به صورت مادرزادی دست و پا نداشت و شیری شکاری می‌گرفت و نزدیکی او می‌خورد و باقی مانده‌اش را برای او می‌گذاشت([۱]). ﴿وَمَا مِن دَآبَّهٖ فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَا طَٰٓئِرٖ یَطِیرُ بِجَنَاحَیۡهِ إِلَّآ أُمَمٌ أَمۡثَالُکُمۚ مَّا فَرَّطۡنَا فِی ٱلۡکِتَٰبِ مِن شَیۡءٖۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ یُحۡشَرُونَ٣٨﴾ [الأنعام: ۳۸] – یعنی: «و هیچ جنبنده‌ای روی زمین نیست …

ابن جوزی می‌گوید: مار کوری بود که در لابه لای درخت خرمایی بود و گنجشکی تکّه گوشتی به دهان می‌گرفت و هنگام بالا رفتن از درخت به مار نزدیک می‌شد و جیک جیک می‌کرد، آنگاه مار دهانش را باز می‌کرد و گنجشک تکّه گوشت‌ها را به دهانش می‌اندخت([۱]). پس پاک و منزّه است خدایی که گنجشگ را واسطه­ی رزق مار …

اعتقاد صحیح به خدا در دنیا بسیار مهّم است، چون زندگی در زمین با مردم است و زندگی مردم با وجود است و وجود انسان همراه با روح است و زندگی روح با عقل است و زندگی عقل با علم است و زندگی علم با عمل است و زندگی عمل با اعتقاد است و اگر عقیده آلوده به شرک و …

بسیارند کسانی‌که هنگام راه رفتن یا وارد شدن به تالار‌های عروسی جان خود را با یک سکته­ی معمولی از دست می‌دهند و کسی نیز بود که در زلزله­ی بَم زیر آوار چهل شبانه روز می‌ماند ولی خداوند رزقش را می‌رساند و نمی‌گذارد که بمیرد. – خداوند کسی است که اگر از دریای خزائنش به همه ببخشد، باز ذرّه‌ای از مقدار …

از حضرت علی بن ابی طالب (کرم الله وجه) پرسیده شد: «کَیْفَ یُحاسِب اللهُ الخَلْقَ عَلی کَثَرْتِهِم؟» چگونه خداوند مخلوقاتش را با آنکه زیادند، محاسبه می‌کند؟ فرمود: «کَمَـا یَرْزُقُهُم عَلی کَثَرْتِهِم» یعنی: همان‌گونه که زیادند، رزق‌شان را می‌رساند. باز پرسیدند: «کَیْفَ یُحاسِبُ اللهُ الخَلقَ وَلا یَرَوْنَهُم؟» چگونه مخلوقاتش را محاسبه می‌کند با آن‌که آن‌ها را نمی‌بیند؟ «فّقیل کَمـا یَرْزُقُهُم وّلا …

حضرت علی (کرم الله وجه) می‌فرماید: «کِثرَه الـمزِاح تَذْهَبُ بِمـاءِ الوَجه». یعنی: شوخی آبروی شخص را می‌برد و باز می‌فرماید: «اَلقَهْقَهَ مِنَ الشَّیطانّ وَالتَبَسُّمُ مِنَ اللهِ». یعنی: خنده­ی همراه با قهقه از شیطان است و تبسّم از جانب خداوند است.