اقوال سلف صالح

امام  ابن جوزی رحمه الله گوید : تأثیر  گناه بر قلب مانند ریختن روغن بر روی لباس است که اگر زود شسته نشود پخش می شود. المدهش، ص۳۵۷ هرکس از کردار خود آگاه است. پس تا آثار گناه ، همه ی قلبمان را در بر نگرفته با آب توبه شستشویش دهیم. ✒️ محمد ابراهیم کیانی

از جنید رحمه الله پرسیدند: چگونه می‌توان چشمه‌ها را از نگریستن به حرام فرو انداخت؟ پاسخ داد: با علم به اینکه پیش از رسیدن نظر و نگاهت به حرام، نگاه الله بر توست و تو را می‌بیند. جامع العلوم والحکم از ابن‌رجب

انسان اگر به مداوای بیماری قلبش اهمیت ندهد، با بیشتر شدن این بیماری مجازات می‌شود: زیرا الله متعال می‌فرماید: ﴿فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً﴾ (در قلب‌‌هایشان بیماری است و الله بیماری آنان را افزون می‌گرداند) پس تردیدی نیست که مجازاتِ بیماری قلوب بسی بزرگ‌تر از مجازاتِ از دست دادن فرزند و خانواده و اموال است. علامه ابن عثیمین رحمه …

سعید بن العاص رضی الله عنه می‌گوید: اگر مکارم و اخلاق گرامی آسان بود انسان‌های لئیم و پست نیز در این زمینه از شما پیشی می‌گرفتند؛ اما سخت است و تنها کسی که فضیلت آن را می‌داند و امید پاداش دارد بر آن صبر می‌کند. [مکارم الأخلاق ابن ابی الدنیا]

امام حسن بصری رحمه الله می‌گوید: هر امتی بتی دارند که آن را می‌پرستند، و بت این امت، دینار و درهم است» [الآداب الشرعیه ۳/ ۲۹۷]

فضیل بن عیاض رحمه الله می‌گوید: «هر چه گناه در نگاه تو کوچک باشد نزد الله بزرگ می‌شود، و هر چه در نگاه تو بزرگ باشد نزد الله کوچک می‌شود» [الجواب الکافی ۱/ ۳۳]

ابن قدامه رحمه الله می‌گوید: کار کسی که توبه را به تاخیر می‌اندازد مانند شخصی است که می‌خواهد درختی تنومند را از ریشه در آورد، سپس با خود می‌گوید: یک سال بعد این کار را انجام می‌دهم. اما نمی‌داند که درخت هر چه بیشتر بماند ریشه‌اش محکم‌تر می‌گردد و خودش هرچه از عمرش بگذرد ضعیف‌تر می‌شود. [مختصر منهاج القاصدین]

امام شافعی رحمه الله می فرماید : کسی که دوست دارد خداوند دل و درونش را باز کند یا اینکه آن را نورانی کند پس بر او لازم است؛ در اموری که به او مربوط نیست سخن نگوید، و از گناه دوری کند، و در بین خود و الله متعال عمل صالح پنهانی داشته باشد. در آنچه که به تو …

ابن القیم رحمه الله می فرماید : دعا از بهترین دواهاست، چون دعا دشمن بلاء، و علاج کننده، و مانع نزول آن می شود، همچنین باعث از بین رفتن بلاء و خفیف و سبک شدن آن به هنگام نزول است، و در واقع دعا سلاح مومن می باشد. الجواب الکافی ص ۱۰

و هنگامی به جهنم رفت دوستانش را آنجا ندید. گفت: دوستانم کجا هستند؟!!! پس به او گفتند: همه دوستانت به خاطر مرگ تو توبه کردند. بارها و بارها بخوان. ﴿یَا وَیْلَتَىٰ لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا﴾‌ ای وای بر من، ای کاش فلانی را دوست نمی گرفتم.

امام ابن القیم رحمه الله تعالى می فرماید : گناهکاران در دنیا سه نهر دارند که خود را در آن پاک می کنند : نهر توبه قاطعانه… نهر حسنات،که گناهان را در خود غرق می کند…. نهر مصیبت هایی که کفاره گناهان اند… (المدارج ١٣٩/۱

هرگاه(مسلمانان) دچار تفرقه شوند، فاسد شده و به هلاک میروند. وهنگامی که متحد شوند، اصلاح شده و به فرمانروایی میرسند. پس جماعت(واتحاد) رحمت است و تفرقه موجب عذاب وهلاکت است. مجموع الفتاوی [۴۲۱-۳]

ﺷﯿﺦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﺍﺑﻦ ﺗﯿﻤﯿﻪ ﺭﺣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯽفرمایند : ﻓﺴﺎﺩ ﯾﻬﻮﺩ ﻭ ﻧﺼﺎﺭﯼ ﺑﺮﺍﯼ ﻋﺎﻣﻪ ﯼ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺎ ﺍﻫﻞ ﺑﺪﻋﺖ، ﻓﺴﺎﺩﺷﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﯽ ﺁﺷﮑﺎﺭ ﻧﯿﺴﺖ،(پس خطر اهل بدعت از خطر یهود و نصارا برای مسلمین بیشتر است). ‏[ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺍﻟﻔﺘﺎﻭﻯ ص ٢٨ / ٢٣٢ ‏]

ﺇﻣَـﺎﻡُ ﺍﺑْـﻦُ ﺍﻟﻘَـﻴِّﻢ ﺭَﺣِــﻤَﻪُ ﺍﻟﻠﻪ  : ﻭ ﺭﻭﺯﻩ ﺩﺍﺭ ﮐﺴﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻋﻀﺎﯼ ﺑﺪﻧﺶ ﺍﺯ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺯﺑﺎﻧﺶ ﺍﺯ ﮐﺬﺏ ﻭ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﻭ ﺳﺨﻦ دروغ ﻣﺼﻮﻥ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺷﮑﻤﺶ ﺍﺯ ﺁﺏ ﻭ ﻏﺬﺍ، ﻭ ﻋﻮﺭﺗﺶ ﺍﺯ ﻧﺎﭘﺎﮐﯽ ﻣﺒﺮﺍﺳﺖ . ﺍﮔﺮ ﺳﺨﻨﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻃﻮﺭﯼ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﯽ ﺭﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﻩ ﺍﺵ ﻣﺠﺮﻭﺡ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﮐﺎﺭﯼ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ، …

ابراهیم نخعی رحمه اللّٰه نابینا بود ؛ و شاگردش سلیمان بن مهران رحمه اللّٰه چشمانش بسیار ضعیف … ابن جوزی رحمه اللّٰه در کتاب خود [ المنتظم ] روایت می کند که روزی این دو بزرگوار در مسیر مرکز علمی کوفه بودند ، در مسیر امام نخعی رحمه اللّٰه علیه می فرماید : «ای سلیمان ! تو از راهی دیگر …

از سلف صالح روایت است که می فرمودند : “ضاحک معترف بذنبه، خیر من باک مدلّ على ربه.” [ أدب الدنیا والدین للماوردی ] ترجمه : “آنکه به گناهش معترف است و می خندد،بهتر از کسی است که گریه می کند اما در مقابل پروردگارش پر جرات است.”

امام ابن بطه عبکری رحمه اللّٰه : “من سمع الحق فأنکره بعد علمه له فهو من المتکبرین علی اللّٰه،ومن نصر الخطأ فهو من حزب الشیطان .” [ الإبانه : ۵۴/۲ ] ترجمه : “هرکس حق را بشنود و آن را انکار کند در حالیکه به آن آگاه است،از متکبرین در برابر اللّٰه متعال است،و هرکس اشتباهات را نصرت دهد از …

امام ابن حزم رحمه اللّٰه : “ومن ادعى أن الأقوال کلها حق وأن کل مجتهد مصیب، فقد قال قولا لم یأت به قرآن ولا سنه ولا إجماع ولا معقول، وما کان هکذا فهو باطل، ویبطله أیضا قول رسول الله – صلى الله علیه وسلم – «إذا اجتهد الحاکم فأخطأ فله أجر» فنص – علیه الصلاه والسلام – أن المجتهد قد …

عمر بن الخطاب رضی اللّٰه عنه می فرماید: “لا یحل لامرئٍ مسلم سمع من أخیه کلمه أن یظنَّ بها سوءًا، وهو یجد لها فی شیء من الخیر مخرجًا.” [ ابن عبد البر در – التمهید – : ۱۸/۲۰ ] ترجمه : “برای هیچکس شایسته نیست در مورد سخنی که از برادر مسلمانش شنیده است به آن ظن سوء ببرد در …

قال شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه اللّٰه : “من ظن أنه یأخذ من الکتاب والسنه بدون أن یقتدى بالصحابه،ویتبع غیر سبیلهم؛فهو من أهل البدع والضلال.” [ مختصر الفتاوی المصریه : ۲۲/۲ ] ترجمه : “هر آنکه گمان ببرد که می تواند از کتاب و سنت بدون اقتدا به صحابه ، برداشت کند و راهی جز راه آنان را در پیش …

امـام ابن القیم رحمه الله: «العمل بغیر إخلاص ولا اقتداء کالمسافر یملأ جرابه رملا یثقله ولا ینفعه». «عمل بدون اخلاص و پیروی، مانند مسافری است که کیف مسافرتی خود را پر از ریگ کرده و جز سنگینی فایده ای برایش نداشته است». [الفوائد ص۴۹]

﴿لَوْ أَنزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَّرَأَیْتَهُ خَاشِعًا مُّتَصَدِّعًا مِّنْ خَشْیَهِ اللَّهِ﴾. «اگر این قرآن را بر کوهی فرو می‌فرستادیم یقینا آن [کوه] را از بیم الله فروتن و از هم پاشیده می‌دیدی». (علامه: ابن عثیمین رحمه الله)

هر کس قرآن را یاد بگیرد ارزشش بالا میرود و هر کس با فقه صحبت کند مکانتش رویش میکند و هر کس علم حدیث را یاد بگیرد و بنویسد دلیلش قوی میشود. و هر کس در علم لغت درس بخواند اخلاقش رقیق میشود و هر کس در در علم حساب درس بخواند رایش مورد احترام است و هر کس خود …

قال ابْن تَیْمِیَّه رَحِمه الله انَّ الْقُلُوبَ تَصْعَدُ إلَیْهِ عَلَى قَدْرِ مَا فِیهَا مِنْ الْإِیمَانِ وَالْمَعْرِفَهِ وَالذِّکْرِ وَالْخَشْیَهِ وَالتَّوَکُّلِ همانا رغبت و گرایش قلب های بندگان به الله، به مقدار «ایمان»، «معرفت»، «ذکر»، «ترس» و «توکّل» شان بستگی دارد… { مَجْمُوعُ الْفَتَاوَىٰ }لِـ(ابْنِ تَیْمِیَّه) رحمه الله  الْجُزْءُ الخامس الصفحه ۲۴۹

قال ابْن تَیْمِیَّه رَحِمه الله: أن التقوى وتصفیه القلب من أعظم الأسباب على نیل العلم تقوا و تصفیه قلب از بزرگترین اسباب رسیدن به علم است. ألرَّدِّ عَلَى الْمَنطَقَیین [ المسمَّی نصیحه أهل الایمان فی الردِّ علی منطق الیونان ] ‌ لِـ(ابْنِ تَیْمِیَّه) رحمه الله الْجُزْءُ الاول الصفحه ۵۱۱}

امیر مؤمنان عمر بن خطاب رضی الله عنه فرموده اند: إنَّمَا تُنْقَضُ عُرَى الْإِسْلَامِ عُرْوَهً عُرْوَهً إذَا نَشَأَ فِی الْإِسْلَامِ مَنْ لَمْ یَعْرِفْ الْجَاهِلِیَّهَ ✨ هنگامی که در (دینمان) اسلام مردمانی پیدا شوند که جاهلیت را نشناسند، پس رشته هاى ریسمان محکم اسلام یکی یکی از بین می رود. مراجع: المصدر: صحیح الجامع الصفحه أو الرقم: ۵۰۷۵ المصدر: صحیح الموارد …

أحمَد بِن حَرب النَیشابُوری: الله تعالی را پنحاه سال عبادت کردم، اما شیرینی عبادت را نچشیدم مگر زمانی که سه چیز را ترک کردم: رضایت مردم را ترک کردم، آنگاه توانستم حق را بگویم! همنشینی با فاسقین را ترک کردم، آنگاه همنشینی با صالحان را بدست آوردم! و شیرینی دنیا را ترک کردم، آنگاه شیرینی آخرت را به دست آوردم! …

ابن قیم رحمه الله: بدان! که روزگار بر حال خود باقی نمی ماند همانطور که الله عزوجل فرموده است: ﴿وَتِلْکَ الْأَیَّامُ نُدَاوِلُهَا بَیْنَ النَّاسِ﴾ {و ما این روزها را در میان مردم دست به دست میگردانیم} گاهی فقیر و ثروتمند باعزت و سربلندى و گاهى با ذلت [فروتنى]گاهی درآن بردگان خوشحال میشوند؛ وگاهی دشمنان را مورد تمسخر قرار می دهند، …

کلام ناب: إبْنِ قیِّمِ رَحِمَهُ اللَّه: اسارت عقل آدمی در پیروی از هوای نفسانی‌ست سلف این امَّت، کسانی را که در مسائل اعتقادی آراء و نظریات مخالفِ با سنَّت و روش پیامبر -صلی الله علیه وسلم- را بر می‌گزیدند، “خبریه” نام می‌نهادند. و مخالفت‌کنندگان با سخنِ پیامبر -صلی الله علیه وسلم- در أحکام عملی را “اهلِ شبهات و هوی نفسانی” …

قَالَ إبْنِ قَیِّمِ الْجَوزِیَّهِ : فی کلام له فی عقوبات الذنوب: فسبحان الله کم من قلب منکوس وصاحبه لا یشعر، وقلب ممسوخ وقلب مخسوف به، وکم من مفتون بثناء الناس علیه ومغرور بستر الله علیه ومستدرج بنعم الله علیه؛ وکل هذه عقوبات وإهانه ویظن الجاهل أنها کرامه.!! سبحان الله! چه بسیار قلب هایی که وارونه گشته اند و صاحبش بی …

قالَ الإمَام إبنُ تَیمِیَّه رَحِمَه اللَّه: القرون الثلاثه من هذه الأمه الذین کانوا أعلم بنی آدم علوماً ومعارف… قرن های سه گانه اولیه از این امت (صحابه، تابعین و تبع تابعین) کسانی هستند که داناترین انسان ها به علوم و معارف بوده اند. المصدر: ألإنتِـــــصَار لِأهلِ الأثَـــــر {المَطبوع بإسمِ نَقضُ الکَلام لِـ(ابْنِ تَیْمِیَّه) رحمه الله ص ۳۰۷}

مردی از امام حسن بصری رحمه الله پرسید که: ای ابوسعید آیا تو مؤمن هستی؟ امام بصری نیز پاسخ داد: ایمان دو نوع است… اگر از ایمان به خداوند و فرشتگانش و کتابها و پیامبرانش و بهشت و جهنم و قیامت و حساب از من می پرسی .. در این صورت من مؤمن هستم. اما اگر در مورد این کلام …

«هر روزی که در آن، خداوند نافرمانی نشود (گناه روی ندهد) = آن روز عید است.. و هر روزی که مومن در طاعت و عبادت و ذکر و شکر پروردگارش به سر می برد = برای او عید است». امام حسن بصری رحمه الله منبع: لطائف المعارف / ص ۴۶۵

ابن أعرابی (ت: ۳۴۰ هـ) در معجم خود گوید: ۱۶۹۵ – نا سلم گوید: از ابن مبارک (ت: ۱۸۱ هـ) شنیدم که می گفت: “هرکس علم را طلب نماید آن را می آموزد.. و هرکس آن را فرا گیرد از گناه می ترسد.. و هرکس از گناه بترسد از آن فرار می کند.. و هرکس از آن فرار کند از …

در کتاب طبقات الشافعیه آمده که ربیع بن سلیمان کندفهم بود و دیر مطالب را متوجه می شد، به همین خاطر امام شافعی یک مسئله را ۴۰ بار برایش تکرار نمود اما ربیع آنرا نفهمید و بسبب شرم و حیایی که داشت از جلسه درس برخاست. ولی امام شافعی رحمه الله در تنهایی برای وی دعا کرد و سپس مسئله …

«هرکس دوست دارد که خداوند متعال قلبش را بگشاید یا آن را منور گرداند.. می بایست سخن گفتن در امور بیهوده را رها کند و از گناهان دوری گزیند و در خلوت خود، به انجام عمل و عبادت با خداوند بپردازد». «در امور بیهوده سخن مگوی، چرا که اگر سخنی بیهوده بر زبان آوری، تو دربند آن سخن می شوی …

“هرگاه نمازت را خواندی، رزق و روزی ات از جایی برایت می آید که خودت هم تصورش را نمی کردی”. ‏ ‏[ تَفسِیرُ ابنُ کَثِیر || ۵ / ٣٢٧ ]

در جامعه، افرادی هستند که نقش به سزایی در دین و اعتقادات مردم دارند؛ از جمله آنها می‌توان به علماء و حکام اشاره نمود. هرگاه علماء و حکام بر صراط مستقیم باشند تأثیر آنها بر اصلاح اعتقادات مردم چشم گیر خواهد بود، و هرگاه دچار لغزش و انحراف گردند موجبات نابودی دین و اعتقاد مردم را فراهم می آورند. امیر …

امام اوزاعی رحمه الله می فرماید: «الإیمان یزید وینقص،فمن زعم أن الإیمان یزید،ولا ینقص فهو صاحب بدعه» 📚 [شرح أصول اعتقاد أهل السنه والجماعه لللالکائی/۱۷۳۹] ترجمه: «ایمان افزایش می یابد، و کم می شود، پس هرکس گمان کند که ایمان زیاد می شود اما کم نمی شود، از اهل بدعت است.»

امام زهری رحمه الله می فرماید:”ما ابتدعت فی الإسلام بدعه أضر على أهله من الإرجاء.“  [الإیمان لإبن_تیمیه:۳۰۹] ترجمه”هیچ بدعتی در اسلام بسان بدعت ارجاء* برای امت اسلامی؛ زیان بارتر و مهلک تر نبوده و پدید نیامده است.“ * : امام ابن_عیینه رحمه اللّٰه می فرماید:”هُمْ قَوْمٌ یَقُولُونَ:”الْإِیمَانُ قَوْلٌ بِلَا عَمِل.” [تهذیب الآثار: ۲_۶۵۹] ترجمه: «مرجئه» آنانی اند که می گویند:”ایمان …

امام ابن قیم رحمه الله می فرماید: “کانوا یسمون الشکر الحافظ لأنه یحفظ النعم الموجوده والجالب لأنه یجلب النعم المفقوده.” 📚 [عده الصابرین : ۱۲۰] ترجمه: “گذشتگان صالح ما شُکر را حافظ می نامیدند، چرا که نعمت های موجود را حفظ می نماید؛ و همچنین به آن جلب کننده نیز می گفتند،چرا که نعمت های از دست رفته و نبوده …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: “شرع در عرف جامعه با سه معنا شناخته می شود: نخستــ : شرع منزل : که همان شریعتی است که رسول الله صلی الله علیه وسلم بدان مبعوث شده اند .. و اتباع از آن واجب و مخالفت با آن موجب عقوبت الهی است. دومـــ : شرع مؤول : که عبارت است …

امام ابنُ عبدِ البرِّ رحمه الله می فرماید: «وقد أجمعَ المسلمونَ أنَّ الخلافَ لیس بحُجَّهٍ، وأنَّ عندَه یلزَمُ طلبُ الدلیلِ والحُجَّهِ؛ لِیَتبیَّنَ الحقُّ منه.”» [ التمهید (١/ ١۶۵)] ترجمه: «مسلمان بر این امر اجماع دارند که اختلاف حجت نیست، و به هنگام وقوع اختلاف دلیل و حجت خواسته می شود، تا اینکه حق روشن گردد.»

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: “فإن الله عز وجل یوم القیامه یحشر البهائم ویقتص لبعضها من بعض ثم یقول لها : کونی ترابا فتصیر ترابا ، فیقول الکافر حینئذ : ( یَا لَیْتَنِی کُنْتُ تُرَاباً ) النبأ / ۴۰ . ومن قال إنها لا تحیا فهو مخطئ فی ذلک أقبح خطأ ، بل هو ضال أو کافر …

امام ابن قیم رحمه الله می فرماید: “ولا سجن أضیق من سجن الهوى،ولا قید أصعب من قید الشهوه” [ الداء والدواء : ۱۲۵ ] ترجمه: “هیچ زندانی تنگ تر از زندان هوا وهوس نیست، و هیچ قید وبندی سخت تر از قید وبند شهوت نیست.”