کسی که می‌خواهد کارهایش را درست انجام دهد و هنگام بروز حوادث و اتفاقات خود را کنترل نماید، می‌تواند از دو دعای بزرگ و مفید بهره بگیرد: اول: حدیث علیس که می‌گوید: پیامبر ج به من فرمود: بگو: «اللهم أهدنی وسددنی» یعنی: «بارخدایا! مرا هدایت کن و مرا بر راه درست و راست گامزن نما». دوم حدیث حصین بن عبیدس …

عمرس با بیکاری مبارزه می‌کرد؛ او، جوانانی را که در مسجد سکنی گزیده بودند، بیرون کرد و ضمن تنبیه آنها، فرمود: بیرون بروید و روزی خود را بجویید؛ از آسمان که طلا و نقره نمی‌بارد. بیکاری، وسوسه، ناراحتی، بیماری روانی و افسردگی و اندوه را به همراه دارد و پیامد کار و فعالیت، سرور و شادمانی و سعادت است. اگر …

ولید بن مغیره، امیه بن خلف و عاص بن وائل، اموالشان را در راه مبارزه با پیامبر ج و رویارویی با حق خرج کردند؛ ﴿إِنَّ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ یُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ لِیَصُدُّواْ عَن سَبِیلِ ٱللَّهِۚ فَسَیُنفِقُونَهَا ثُمَّ تَکُونُ عَلَیۡهِمۡ حَسۡرَهٗ ثُمَّ یُغۡلَبُونَۗ﴾ [الأنفال: ۳۶] «کافران، اموالشان را خرج می‌کنند تا از راه خدا باز دارند؛ آنها، اموالشان را خرج خواهند کرد، سپس …

کسی که در بدست آوردن نصیبش از رزق و روزی، شتاب می‌ورزد و می‌خواهد از زمان پیش بیفتد و از به تأخیر افتادن خواسته هایش، ناراحت و پریشان می‌شود، مانند کسی است که در نماز با امام مسابقه می‌دهد، گرچه می‌داند که او، باید به هر صورت پس از امام سلام دهد! پس امور و روزی آفریده‌ها، مقدر گردیده و …

آنگاه که تاریکی شدت می‌یابد، رعد می‌غرد و تندباد، می‌وزد، فطرت بیدار می‌شود؛ ﴿جَآءَتۡهَا رِیحٌ عَاصِفٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن کُلِّ مَکَانٖ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِیطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِینَ لَهُ ٱلدِّینَ﴾ [یونس: ۲۲] «باد تندی، می‌آید و موج، از هر سو به سوی آنها می‌شتابد و گمان می‌برند که محاصره شده‌اند؛ در آن حال خداوند را خالصانه به فریاد می‌خوانند». مسلمان، …

دانشجویی مسلمان، برای درس خواندن به لندن رفت. او، با یک خانواده انگلیسی کافر در یک خانه سکنی گزید تا زبان انگلیسی را بیاموزد. این دانشجو، متدین بود و صبح زود از خواب بیدار می‌شد و به سوی شیر آب می‌رفت، وضو می‌گرفت، نماز می‌خواند و رکوع و سجده به جا می‌آورد؛ پیرزنی هم در این خانه بود که همواره …

در خاطرات «جورج بوش» تحت عنوان «گامی به جلو» آمده که او، در تشییع جنازه «بریژنیف» رئیس اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی در مسکو شرکت کرد. بوش می‌گوید: جنازه‌اش را جنازه‌ای تاریک و سیاه یافتم که فاقد ایمان و روح بود. بوش از آن جهت این را می‌گوید که مسیحی است و آنها، کمونیست و منکر خدا هستند. ببین که بوش …

در کتاب (الله یتجلی فی عصر العلم) و در کتاب (الطب محراب الإیمان)، این حقیقت بیان شده است که: بیشترین چیزی که به انسان کمک می‌نماید تا از غم‌ها و ناراحتی‌هایش نجات یابد، ایمان به خداوند عزوجل و سپردن کار به اوست؛ ﴿وَأُفَوِّضُ أَمۡرِیٓ إِلَى ٱللَّهِۚ﴾ [غافر: ۴۴] «و کارم را به خدا می‌سپارم». ﴿مَآ أَصَابَ مِن مُّصِیبَهٍ إِلَّا بِإِذۡنِ …

زیات در مجله (الرساله) مطلب عجیب و مقاله‌ای بسیار زیبا در توصیف کمونیسم نوشته است؛ کمونیست‌ها، فضاپیمایی را به کره ماه فرستادند. یکی از فضانوردان پس از بازگشت از فضا، مقاله ای در روزنامه روسی (برافدا) نوشت که در آن گفته بود: ما، به آسمان رفتیم؛ اما آنجا نه خدایی دیدیم و نه بهشت و جهنم و فرشتگانی. زیات در …

سخروف، دانشمندی روسی است که به خاطر مخالفت با الحاد، به جزیره سیبری تبعید شد؛ زیرا او، همواره می‌گفت: در دنیا، نیرویی فرابشری و اثرگذار وجود دارد. این گفتار، با باورها و پندارهای سوسیالیست‌ها که به عدم وجود خدا معتقدند و حیات را مادّه و فرایندی طبیعی می‌پندارند، در تعارض قرار داشت. آنچه از گفته این دانشمند روسی، بر می‌آید، …

مردمانی را می‌شناسم که فقر و ناراحتی، از آن جهت گریبانگیرشان شده که از خداوند متعال، دوری نموده‌اند. فردی را می‌بینی که ثروتمند بوده و در عافیت و راحتی قرار داشته و از سوی پروردگارش مورد اکرام واقع شده، اما از اطاعت خدا روی گردانده، در خواندن نماز سستی کرده و مرتکب گناهان کبیره شده است. آنگاه خداوند، تندرستی را …

یکی از دوستان می‌گفت: از فرودگاه به قصد شهری دیگر سوار ماشینی شدم؛ دیدم که این راننده، شادمان و سرحال است و خدا را سپاس می‌گوید و پروردگارش را یاد می‌کند؛ از او در باره خانواده‌اش پرسیدم. به من گفت: دو همسر و بیش از ده فرزند دارد و درآمد ماهیانه‌اش فقط هشتصد ریال است و خانه‌ای قدیمی‌دارد که او …

﴿لَا تَحۡسَبُوهُ شَرّٗا لَّکُمۖ بَلۡ هُوَ خَیۡرٞ لَّکُمۡۚ﴾ [النور: ۱۱] «آن را برای خود بد مپندارید، بلکه آن، برایتان بهتر است». برخی از نوابغ و نخبگان از آنجا رشد نموده و با پایداری به جلو رفته‌اند که در خود احساس کسر و کمبود می‌کرده‌اند؛ بسیاری از علما، از موالی بوده‌اند؛ مانند: عطاء، سعید بن جبیر، قتاده، بخاری، ترمذی و ابوحنیفه …

بزرگ‌مهر، حکیم ایرانی، می‌گوید: پیرزنی که تمام داراییش، یک مرغ بود، کوخی در کنار کاخ کسری داشت. روزی، پیرزن به روستایی دیگر سفر کرد و گفت: پروردگارا! مرغم را به تو می‌سپارم؛ وقتی پیرزن رفت، کسری برای آنکه کاخ خود را توسعه دهد، کوخ پیرزن را با خاک یکسان کرد و سربازانش، مرغ پیرزن را سر بریدند. آنگاه که پیرزن …

  إلی الدیان یوم الحشر نمضی   وعند الله تجتمـع الخصـوم «به سوی داور روز جزا رهسپار می‌شویم و طرف‌های درگیر، نزد خداوند گرد می‌آیند». همین عدالت برای بنده کافی است که او، منتظر روزی است که در آن پیشینیان و آیندگان، گرد می‌آیند؛ در آن روز هیچ ستمی نیست و داور، خداوند عزوجل است و فرشتگان، گواهان محکمه عدل …

با مطالعه کتاب‌های مهندسین، ادیبان، مربیان، مورخین و نیز نشریات شرق و غرب و ماهنامه‌ها و مجلاتی که به موضوع اضطراب و آشفتگی پرداخته‌اند، به این نتیجه رسیدم که همه، برای دستیابی به آرامش خاطر بر سه چیز اتفاق نظر دارند؛ آن سه چیز، عبارتند از: نخست: ارتباط با خداوند عزوجل، بندگی خالصانه برای او و اطاعت از او و …

از بزرگترین عواملی که سعادت را برای بنده به ارمغان می‌آورد، توکل او بر خدا و کافی دانستن الله، به عنوان کارساز و مراقبت و نگهبان است. ﴿هَلۡ تَعۡلَمُ لَهُۥ سَمِیّٗا ۶۵﴾ [مریم: ۶۵] «آیا برای خدا همنام و همتایی سراغ داری؟». ﴿إِنَّ وَلِـِّۧیَ ٱللَّهُ ٱلَّذِی نَزَّلَ ٱلۡکِتَٰبَۖ وَهُوَ یَتَوَلَّى ٱلصَّٰلِحِینَ ١٩۶﴾ [الأعراف:۱۹۶] «کارساز من، خداوندی است که کتاب را …

الله، اسم بزرگ و عظیمی است که معروفترین و شناخته‌ترین معارف می‌باشد و معنای بسیار لطیف و دقیقی دارد؛ گفته‌اند: الله، از اله گرفته شده؛ یعنی کسی که دل‌ها او را پرستش می‌نمایند، او را دوست می‌دارند و با پناه بردن به او آرام می‌گیرند و با آن خرسند می‌شوند و به او پناه می‌برند و اصلاً امکان ندارد که …

اطبا و حکمای یونان، برای معالجه فردی که گرفتار اوهام و بیماری‌های روانی بود، او را به کار کردن در مزرعه‌ها و باغ‌ها مجبور می‌کردند؛ مدت زمان زیادی نمی‌گذشت که بیمار بهبودیش را باز می‌یافت و آرامش به او باز می‌گشت؛ خدای متعال می‌فرماید: ﴿فَٱمۡشُواْ فِی مَنَاکِبِهَا﴾ [الملک: ۱۵] «پس در بلندیهای زمین راه بروید». ﴿وَقُلِ ٱعۡمَلُواْ﴾ [التوبه: ۱۰۵] «و …

کار خوب و زیبای دیگری که می‌توان انجام داد، برنامه ریزی است؛ یک وقت را برای خواندن مقرر کنید و وقتی را برای عبادت و وقتی را برای مطالعه و وقتی را هم برای استراحت در نظر بگیرید. ﴿لِکُلِّ أَجَلٖ کِتَابٞ ٣٨﴾ [الرعد: ۳۸] «هر زمانی، دارای کتاب و معجزه‌ای است (درخور آن می‌باشد)». ﴿وَإِن مِّن شَیۡءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ …

یکی از زیبایی‌ها، اهمیت دادن به عادت‌های فطری است؛ مانند گذاشتن ریش، کوتاه کردن سبیل، گرفتن ناخن، گرفتن موهای زاید بدن، مسواک کردن، استفاده از عطر و خوشبویی، خلال کردن دندانها، تمیز کردن لباس و توجه به ظاهر؛ این کارها، به انسان شرح صدر و آرامش خاطر می‌دهند. و همچنین پوشیدن لباس سفید؛ در حدیث آمده که پیامبر ج فرمود: …

صفای وجود به صفای لباس بستگی دارد؛ اینجا یک نکته زیبا و امر پسندیده وجود دارد و آن، اینکه یکی از حکما می‌گوید: هر کس، لباسش چرکین شود، نفس و وجود او اندوهگین و آشفته می‌گردد و این، یک امر مسلّم است. بسیاری از مردم به خاطر چرکین شدن لباس‌هایشان یا تغییر کردن قیافه شان یا مرتب نبودن کتابخانه شان …

دعای یونس، نمایانگر کمال توحید و منزه دانستن پروردگار و اعتراف بنده به ظلم و گناه خویش می‌باشد؛ این دعا، از رساترین و بهترین علاج‌های غم و اندوه است و بهترین وسیله به سوی خدا می‌باشدکه انسان، از خدا می‌خواهد تا نیازهای او را برآورده سازد. توحید و تنزیه پروردگار، متضمن اثبات هر نوع کمال برای خداوند و سلب هر …

منظره زیبا و ظریف دیگری نیز در کنترل خشم وجود دارد و آن، منظره مهربانی و رحم است؛ یعنی نسبت به کسی که تو را اذیت کرده، مهر بورزی. چون او، مستحق و سزاوار رحم است و پافشاری و اصرار او بر اذیت و آزار دیگران و جرأت او به اینکه مسلمانی را آزار می‌دهد، سزاوار این است که نسبت …

اینجا چشم انداز بزرگی وجود دارد و آن، اینکه خدا را بر آن ستایش می‌کنی و شکر می‌گذاری. به عبارتی از خدا تشکر می‌کنی که تو را مظلوم قرار داده و ظالم قرار نداده است. یکی از سلف می‌گفت: بارخدایا! مرا مظلوم بگردان و مرا ظالم مگردان. این، مانند ماجرای دو پسر آدم است که بهترین آنها گفت: ﴿لَئِنۢ بَسَطتَ …

یکی دیگر از چشم اندازهای توحید، هنگام اذیت شدن از سوی دیگران، شناخت کوتاهیهای خویشتن است. یعنی بدانی که اذیت و آزار دیگران، نتیجه گناهان خودت می‌باشد؛ ﴿أَوَلَمَّآ أَصَٰبَتۡکُم مُّصِیبَهٞ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَیۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَٰذَاۖ قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِکُمۡۗ﴾ [آل عمران: ۱۶۵] «آیا (به ناله و فغان افتاده‌اید که در جنگ احد) مصیبتی به شما دست داده و …

منظره و چشم انداز کفاره: یعنی اذیت و آزاری که از سوی مردم متحمل می‌شوی، کفاره گناهانت می‌شود و بدی‌ها و گناهانت را می‌زداید و محو می‌نماید و مقامت را بالا می‌برد. ﴿فَٱلَّذِینَ هَاجَرُواْ وَأُخۡرِجُواْ مِن دِیَٰرِهِمۡ وَأُوذُواْ فِی سَبِیلِی وَقَٰتَلُواْ وَقُتِلُواْ لَأُکَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَیِّ‍َٔاتِهِمۡ﴾ [آل عمران: ۱۹۵] «پس کسانی که هجرت کردند و از خانه‌هایشان بیرون رانده شدند و …

چشم انداز و صحنه تقدیر: یعنی بدانی که هرگاه فردی تو را اذیت می‌نماید، تقدیر الهی چنین بوده تا به تو آزار برساند و بنده، فقط یک سبب است و فیصله کننده و مقدرکننده، خداوند متعال می‌باشد. پس تسلیم قضا و فیصله مولایت باش. 

صحنه عفو و گذشت؛ یعنی: سالم بودن قلب و صفای آن نسبت به کسی که تو را آزار می‌دهد و دوست داشتن خیر و خوبی، و این، مقامی والاست. همچنین رساندن خیر و فایده به کسی که تو را اذیت می‌نماید و این، جایگاه والایی است که از فرو بردن خشم شروع می‌شود. بدین ترتیب که کسی را که به …

در حدیث قدسی آمده است: «هر کس که عزیز او را از او گرفتم، اما او به امید پاداش صبر نمود، در عوض به او بهشت را می‌دهم». وکانت فی حیاتک لی عظات   فأنت الیوم أوعظ منک حیا «زندگی تو، برای من موعظه‌ها بوده است و اینک تو، بیش از دوران حیاتت مایه پند هستی». در حدیث صحیح آمده …

احمد می‌گوید: نااهلان، یعنی اهل بدعت. وگفته شده: یعنی افراد ابله و احمق؛ برخی هم انسان بدخوی و کسی را که کارهای بیهوده انجام می‌دهد، نااهل گفته‌اند. ﴿کَأَنَّهُمۡ خُشُبٞ مُّسَنَّدَهٞ﴾ [المنافقون: ۴] «آنان، انگار چوب‌هایی هستند که (بر دیوار) تکیه داده شده اند». ﴿یَکَادُونَ یَفۡقَهُونَ حَدِیثٗا ٧٨﴾ [النساء: ۷۸] «سخنی نمی‌فهمند». شافعی در مورد نااهلان می‌گوید: وقتی فرد سست و …

علی بن مأمون عباسی، فرزند خلیفه، در کاخی باشکوه و مجلل زندگی می‌کرد و همه چیز برایش فراهم بود؛ روزی از پنجره کاخ نگاهی به بیرون انداخت؛ کارگر زحمتکشی را دید که هنگام چاشت وضو گرفت، در کنار رود دو رکعت نماز خواند و هنگام غروب دست از کار کشید و به سوی خانواده‌اش رفت. در یکی از روزها علی …

یکی از شرایط ایمان، این است که از تقدیر خیر و شر خداوند راضی باشی؛ خداوند متعال، می‌فرماید: ﴿وَلَنَبۡلُوَنَّکُم بِشَیۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِینَ ١۵۵﴾ [البقره: ۱۵۵] «و شما را با ترس و گرسنگی و کاستی در اموال و جانها و میوه‌ها می‌آزماییم و شکیبایان را مژده بده». تقدیر، همیشه به میل ما نخواهد …

از مصیبتهاپریشان مباش و بی‌قراری مکن؛ زیرا در حدیث آمده است: «هرگاه خداوند، قومی‌را دوست بدارد، آنان را می‌آزماید؛ هر کس، خشنود گردد، رضامندی خدا، بهره اوست و هر کس، ناخشنود شود، ناخشنودی خدا، بهره‌اش می‌باشد».

قطعاً بزرگترین عامل سعادت، ایمان به پروردگار جهانیان است؛ دیگر اسباب خوشبختی مورد بحث در این کتاب، فوایدی هستند که انسان بی‌ایمان، به هیچ عنوان از آنها سودی نمی‌برد و تنها زمانی نصیب انسان می‌شوند که انسان، ایمان داشته باشد؛ از اینرو انسان بی‌ایمان، نباید خودش را در چنین مسایلی خسته کند. اصل کلی سعادت، ایمان به خداوند به عنوان …

از جمله چیزهایی که ذهن را مشوش می‌کند و صفا و آرامش قلب را تیره می‌نماید، علاقه وافر به شهرت و طلب خوشنودی مردم است. ﴿لَا یُرِیدُونَ عُلُوّٗا فِی ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فَسَادٗاۚ﴾ [القصص: ۸۳] «آنان، خواهان برتری در زمین و فساد و تباهی نیستند». شاعر می‌گوید: من أخمـل النفس أحیـاها وروّحها   ولم یبت طـاویا منها علـی ضجـر إن الریـاح …

یکی از عوامل شرح صدر و سعادت، خواندن و تلاوت قرآن با تفکر و تدبراست. خداوند، کتابش را به هدایت، نور، شفای دل‌ها و رحمت، توصیف نموده است: ﴿قَدۡ جَآءَتۡکُم مَّوۡعِظَهٞ مِّن رَّبِّکُمۡ وَشِفَآءٞ لِّمَا فِی ٱلصُّدُورِ﴾ [یونس: ۵۷] «برایتان پندی از سوی پروردگارتان آمده و شفایی برای دلهاست». ﴿أَفَلَا یَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ أَمۡ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقۡفَالُهَآ ٢۴﴾ [محمد: ۲۴] «آیا …

ابن قیم می‌گوید: کسانی که خدا را شناخته‌اند، بر این اجماع کرده‌اند که: خواری، این است که خداوند، تو را به خودت بسپارد و تو را با نفست رها کند و موفقیت، این است که خداوند، تو را به خودت نسپارد. پس بندگان در میان توفیق و توهین خداوندی قرار دارند؛ بلکه در یک لحظه بنده، یا از توفیق خداوندی …

اذکاری را برایت بازگو می‌نمایم؛ هر صبح آن را بخوان که سعادت را برایت فراهم می‌نماید و تو را از شر شیطانهای انسی و جنی حفاظت می‌کند و در تمام روز محافظت خواهد بود. برخی از این دعاها عبارتند از: ۱- «أصبحنا وأصبح الملک لله والحمد لله، ولا إله إلا الله وحده لا شریک له، له الملک وله الحمد وهو …

﴿وَإِمَّا یَنزَغَنَّکَ مِنَ ٱلشَّیۡطَٰنِ نَزۡغٞ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ سَمِیعٌ عَلِیمٌ ٢٠٠﴾ [الأعراف: ۲۰۰] «و اگر از سوی شیطان به تو وسوسه‌ای رسید، به خداوند پناه ببر؛ بی‌گمان خداوند، شنوای داناست». پیامبر ج به یکی از یارانش چنین سفارش کرد: «خشمگین مشو؛ خشمگین مشو؛ خشمگین مشو». مردی، نزد پیامبر ج خشمگین شد؛ پیامبر ج به او فرمان داد تا از شر …

از جمله چیزهایی که سعادت و خوشبختی می‌آورد و غم و اندوه را برطرف می‌سازد، نیکی‌هایی از قبیل صدقه دادن و فایده رساندن به مردم می‌باشد. صدقه دادن، به انسان سعه صدر و آرامش می‌بخشد: ﴿أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰکُم﴾ [البقره: ۲۵۴] «از آنچه به شما روزی داده‌ایم، انفاق کنید». ﴿وَٱلۡمُتَصَدِّقِینَ وَٱلۡمُتَصَدِّقَٰتِ﴾ [الأحزاب: ۳۵] «و مردان و زنان صدقه دهنده». بخیل و …

از جمله عواملی که به انسان، شرح صدر و آرامش می‌دهد و غم واندوه را برطرف می‌نماید، درود خواندن بر پیامبر  است: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَیۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِیمًا ۵۶﴾ [الأحزاب: ۵۶] «ای مؤمنان! بر پیامبر درود بفرستید و بطور شایسته بر او سلام نمایید (و باید و شاید تسلیم اوامرش باشید)». حدیثی صحیح در ترمذی روایت شده که ابی …

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰهِۚ﴾ [البقره: ۱۵۳] «ای مؤمنان! به وسیله شکیبایی و نماز، یاری بجویید». هرگاه اتفاقی می‌افتاد، پیامبر شتابان به سوی نماز روی می‌آورد و می‌فرمود: «ای بلال! ما را با بانگ نماز راحت کن». و می‌گفت: «خنکی چشمانم، در نماز است». هرگاه به تنگ آمدی و کار، مشکل شد و توطئه‌ها، زیاد گردید، به سوی نماز …

یکی از رنج‌های زندگی، پست و مقام است؛ ابن وردی می‌گوید: نصب المنصب أوهی جلدی یا عنائی من مداراه السفل «رنج مقام، نیرویم را سست کرده است و از مدارا با فرومایگان، چقدر خسته‌ام»!. یعنی تاوان پست ومقام، سنگین است؛ مقام، آبروی انسان و تندرستی و آرامش او را می‌گیرد. خیلی اندکند کسانی که از دادن همیشگی عرق، خون، آوازه، …

در ترمذی حدیثی روایت شده که پیامبر  فرموده است: «هرکس، شب را در خانه‌اش با امنیت بگذراند و از تندرستی برخوردار باشد و خوراک همان روزش را داشته باشد، پس گویا تمام دنیا نزد اوست». یعنی اگر بنده، از غذا، پناهگاه و خانه‌ای امن برخوردار باشد، به بهترین خوشبختی دست یافته و این، چیزی است که بسیاری از مردم، از …