لطف الهی، نزدیک است و خداوند، شنوا و اجابت‌کننده می‌باشد. کوتاهی، از ماست؛ ما، به شدت نیازمندیم که با اصرار و زاری او را بخوانیم و از خواندن و صدازدن او خسته نشویم. نگوییم: دعا کردیم، اما اجابت نشد. بلکه باید چهره‌های خود را به خاک بمالیم و فریاد برآوریم: «یا ذا الجلال والإکرام» و نام‌های زیبا و صفات والای …

ابن رجب می‌گوید: یکی از عابدان، درمکه بود؛ آذوقه‌اش تمام شد و به شدت گرسنه گردید و در آستانه مرگ قرار گرفت. در همان حال که او، در کوچه‌های مکه دور می‌زد، ناگهان گردنبند گرانبهایی دید که روی زمین افتاده بود. آن را در آستین خود نهاد و به حرم رفت؛ آنجا مردی را دید که اعلام می‌کرد گردنبندش گم …

یکی از عابدان فاضلی که همواره به ذکر و عبادت خدا مشغول بود، برای ما تعریف کردکه: همراه خانواده‌ام به صحرا رفته بودم؛ آبهای اطراف ما تمام شدند. من به قصد یافتن آب برای خانواده‌ام، بیرون رفتم و دیدم که آبگیر خشک شده است. نزد آنها باز گشتم. پس با همدیگر به دنبال آب گشتیم، اما یک قطره آب نیافتیم. …

تنوخی در کتابش مطلبی مناسب با این مورد بیان کرده و آورده است که تمام درهای زندگی بر روی شخصی بسته شدند و او را به بینوایی کشاندند. روزی، هیچ چیز در خانه نداشت. خودش می‌گوید: روز اول را با خانواده ام با گرسنگی سپری کردم و روز دوم نزدیک غروب، همسرم به من گفت: برو و برای ما غذا …

یکی از افراد سرشناس ریاض به من گفت: در سال ۱۳۶۷هـ . ق تعدادی از دریانوردان اهالی جبیل برای شکار به دریا رفتند و سه شب و روز در دریا ماندند؛ اما یک ماهی هم شکار نکردند. آنها، نمازهای پنجگانه را می‌خواندند و در کنار آنها گروه دیگری بودند که نماز نمی‌خواندند، ولی ماهی‌های زیادی صید می‌کردند. یکی از آنها …

از صفات اولیای خدا، به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد: مشتاقانه منتظر اذان بودن، کوشیدن برای تکبیر احرام، تلاش برای نماز خواندن در صف اول، همیشه در جلسات ایمانی نشستن، سلامت دل، حضور در مراسم سنت، اشتغال به ذکر خدا، تلاش و زحمت برای روزی حلال، ترک کارهای بی‌فایده، راضی‌بودن به روزی کفاف، آموختن وحی یعنی کتاب و سنت، خوشرویی، …

﴿وَکَذَٰلِکَ جَعَلۡنَٰکُمۡ أُمَّهٗ وَسَطٗا﴾ [البقره: ۱۴۳] «و اینگونه شما را امتی میانه‌رو قرار داده‌ایم». سعادت، در میانه‌روی است، نه در غلو و ستم و افراط و تفریط. میانه‌روی، شیوه‌ای الهی و پسندیده است که انسان را از انحراف و کج روی حفاظت می‌کند. یکی از ویژگی‌های دین اسلام، این است که اسلام، دین میانه‌روی است؛ اسلام، بین یهودیت و مسیحیت …

داستانی تعریف می‌کنم تا بدین سان مشخص شود که انسان خرسند از تقدیر، سعادتمند و آرام است و کسی که از تقدیر ناخشنود می‌باشد، همواره در بی‌قراری، حیرت و ناراحتی بسر می‌برد. «بودلی» نویسنده معروف آمریکایی، در سال ۱۹۱۸ م در غرب آفریقای شمالی سکنی گزید. او، در آنجا با کوچ نشینان مسلمانی زندگی می‌کرد که نماز می‌خواندند، روزه می‌گرفتند …

ما چقدر به پشتکار و استفاده از وقت و پیشی گرفتن از دیگران با انجام کارهای درست ومفید نیازمندیم. روزی که فایده، آگاهی، خدمت، فرهنگ و تمدن را به دیگران ارائه می‌دهیم، خوشبخت می‌گردیم و هرگاه دانستیم که بیهوده به دنیا نیامده و بیهوده آفریده نشده‌ایم، احساس خوشبختی و آرامش می‌کنیم. روزی کتاب (الأعلام) زرکلی را ورق زدم؛ دیدم که …

یکی از علما می‌گوید: بیمار شدم، پزشک به من گفت: مطالعه و پرداختن به مسایل علمی، بیماریت را بیشتر می‌کند. به او گفتم: نمی‌توانم خودم را کنترل کنم؛ من، از تو می‌خواهم که با دانش خود، در میان من و خود، داوری کنی؛ آیا مگر چنین نیست که آرامش و شادی، طبیعت انسان را قوی می‌کند و بدین ترتیب بیماریش، …

زبان این سخنران ماهر، در مسابقه و میدان سخنوری، بند نمی‌آید؛ بلکه او همچنان زیبا و گیرا سخنرانی می‌نماید؛ او، ‌سخنران پیامبر  و سخنران اسلام است و بس. وی در حضور پیامبر  برای یاری کردن دین، صدایش را بلند می‌کرد و به سخنرانی می‌پرداخت. او، ثابت بن قیس بن شماسس بود. خداوند، آیه نازل فرمود که: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا …

انسان، سه مرحله را می‌گذراند: مرحله تقلید، مرحله انتخاب و مرحله ابتکار؛ تقلید، یعنی در آوردن ادای دیگران و به تن کردن جامه شخصیت آنها و ذوب شدن در آنان. علت تقلید، شیفتگی و تمایل شدید است. چنین تقلیدی برخی را وا می‌دارد تا در حرکت‌ها و صدا و امثال آن از دیگران تقلید کنند؛ این کار، زنده به گورکردن …

توبه راستین، بهترین و مفیدترین چیز برای انسان در زمانی است که مورد تجاوز و ستم قرار می‌گیرد و دشمنانش، بر او مسلط می‌شوند. این، نشانه سعادت است که انسان در چنان موقعیتی فکر و نگاهش را به خود و گناهان و عیب‌های خویش معطوف بدارد و به عیب‌ها و گناهانش و اصلاح آنها مشغول شود و توبه کند؛ آن …

در کتاب «المصلوبون فی التاریخ» داستان‌ها و حکایت‌های کسانی آمده که دشمنان خود را به بدترین شکل مجازات کرده و پس از آنکه آنها را کشته‌اند، باز هم راحت نشده و برای خالی کردن عقده خود، آنان را به دار آویخته‌اند. عجیب است! فرد کشته‌ای که به دار آویخته شود، احساس درد و عذاب و ناراحتی نمی‌کند. چون او، ‌مرده …

لبخند زن و شوهر به روی یکدیگر، بهترین استقبال آنها از یکدیگر است؛ این لبخند، اعلام توافق و هماهنگی است. در حدیث آمده است: «لبخند زدنت به روی برادرت صدقه است» . همواره بر لبان پیامبر ج لبخند نقش می‌بست. و همچنین سلام کردن: ﴿فَسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِکُمۡ تَحِیَّهٗ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُبَٰرَکَهٗ طَیِّبَهٗۚ﴾ [النور: ۶۱] «بر خودتان سلام کنید درودی …

﴿وَعَاشِرُوهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ﴾ [النساء: ۱۹] «با زنان به خوبی زندگی کنید». ﴿وَجَعَلَ بَیۡنَکُم مَّوَدَّهٗ وَرَحۡمَهًۚ﴾ [الروم: ۲۱] «و میان شما دوستی و مهربانی قرارداده است». در حدیث آمده است: «با زنان به خوبی رفتار کنید». در حدیث دیگری آمده است: «بهترین شما کسی است که با زنش خوب باشد و من از همه شما رفتار بهتری با خانواده‌ام دارم». خانه سرشار …

عدم توفیق، فساد و تباهی فکر و دیدگاه، نشناختن حق و فساد قلب، ضایع کردن وقت، تنفر و بیزاری مردم، دوری از خدا، پذیرفته نشدن دعا، سنگدلی، عدم برکت در روزی و عمر، محرومیت از علم، ذلت، تحقیر شدن به وسیله دشمن، تنگدلی، گرفتار شدن به همراهان و همنشینان بدی که دل را فاسد و وقت را ضایع می‌کنند، غم …

وای از بدبختی فرعون که خدا، درباره‌اش می‌گوید: ﴿ٱلنَّارُ یُعۡرَضُونَ عَلَیۡهَا غُدُوّٗا وَعَشِیّٗاۚ﴾ [غافر: ۴۶] «صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند». وای بر قارون که خداوند متعال، درباره‌اش می‌فرماید: ﴿فَخَسَفۡنَا بِهِۦ وَبِدَارِهِ ٱلۡأَرۡضَ﴾ [القصص:۸۱] «او و خانه‌اش را در زمین فرو بردیم». وای بر ولید بن مغیره که خداوند، درباره‌اش فرمود: ﴿سَأُرۡهِقُهُۥ صَعُودًا ١٧﴾ [المدثر: ۱۷] «به زودی او …

یکی از عوامل پریشان خاطری و تشتت ذهنی، هرج و مرج و نابسامانی فکری است که بسیاری از مردم گرفتار آن هستند. فرد آشفته خاطر، توانایی‌های خود را تشخیص نداده و به آنچه که به او تمرکز می‌دهد، توجه نکرده است. گفتنی است: شناخت، راه‌های زیادی دارد و باید نشانه‌های آن را مشخص کرد و راه‌های آن را دانست. انسان …

شوکانی می‌گوید: یکی از علما به من توصیه کرد و گفت: از تألیف دست برمدار، حتی اگر روزی دو خط بنویسی. شوکانی می‌گوید: به سفارش او عمل کردم و ثمرات آن را یافتم. و همین است معنی حدیث که می‌گوید: «بهترین کار، همان است که انجام دهنده‌اش، بر آن مداومت و پایبندی کند؛ گرچه آن عمل، اندک باشد». و گفته‌اند: …

از جمله عوامل آرامش و راحتی، نگاه کردن به نشانه‌های قدرت در آفرینش زیبای آسمانها و زمین است. با نگاه‌کردن به گل و درخت، آب و جنگل، تپه‌ها و کوه‌ها، آسمان و زمین و شب و روز و خورشید و ماه که سرشار از زیبایی هستند، لذت ببر تا بدین سان احساس آرامش نمایی و ایمانت، افزایش یابد و بیش …

عباده بن صامت می‌گوید: پیامبر فرمود: «در راه خدا جهاد کنید؛ چون جهاد، دری از درهای بهشت است و خداوند، به وسیله آن غم و اندوه را دور می‌نماید». تأثیر جهاد در دور شدن غم و اندوه، کاملاً مشخص است؛ چون هرگاه انسان، هجوم باطل و چیرگی آن را مشاهده کند و با آن کاری نداشته باشد، غم و ناراحتی …

ناگفته پیداست که شریعت دارای چنان سادگی و آسانی و تسامحی است که به بنده کمک می‌نماید تا به عبادت، بخشش و عمل صالح خود ادامه دهد. پیامبرمان محمد می‌خندید؛ ﴿وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَکَ وَأَبۡکَىٰ ۴٣﴾ [النجم: ۴۳] آن حضرت ج شوخی می‌کرد، اما سخن حق و راست می‌گفت؛ او با عایشه مسابقۀ دو داد. هنگام موعظه، اصحاب را خوشحال می‌کرد …

یکی از زیباترین سخنان، سخن ابوبکرس است که می‌گوید: کارهای خوب، انسان را از گرفتار شدن به بلاها حفاظت می‌نمایند. این سخن را عقل و نقل، تأیید می‌کنند: ﴿فَلَوۡلَآ أَنَّهُۥ کَانَ مِنَ ٱلۡمُسَبِّحِینَ ١۴٣ لَلَبِثَ فِی بَطۡنِهِۦٓ إِلَىٰ یَوۡمِ یُبۡعَثُونَ ١۴۴﴾ [الصافات: ۱۴۳- ۱۴۴] «اگر از تسبیح‌گویندگان نمی‌بود، تا روز قیامت در شکم ماهی باقی می‌ماند». خدیجهل به پیامبر ج …

در کتاب «الفرج بعد الشده» بیش از سی عنوان هست که تمام این عناوین، این را به ما می‌گویند که نجات، انسان را در اوج گرفتاری‌ها و سختی‌ها و بحران‌ها، به آغوش می‌گیرد و هرچه انسان بیشتر اندوهگین و غرق در مصیبت و بلا باشد، به پیروزی و آسانی و بیرون رفتن از تنگنا نزدیک‌تر می‌باشد. تنوخی در کتاب طولانی …

یکی از اسرار لطیف و باریک همراه‌بودن موفقیت و گشایش و آسانی با مشکل و سختی، این است که هرگاه مصیبت و بلا، شدت یابد و به آخرین حد برسد، انسان از کمک و توان مردم ناامید می‌شود و تنها به خدا دل می‌بندد واین، حقیقت توکل بر خداست. همچنین وقتی مؤمن پس از دعا و زاری فراوان احساس کند …

یکی از نوابغ در دفتر کار خود سه تابلوی ارزنده نصب کرده است: روی اولی نوشته است: امروز، امروز یعنی فقط در چارچوب امروز زندگی کن. روی تابلوی دوم نوشته است: بیندیش و سپاس بگزار. یعنی در نعمت‌هایی که خداوند به تو ارزانی کرده، فکر کن و از او به خاطر این نعمت‌ها تشکر نما. روی تابلوی سوم نوشته است: …

کسی که خداوند را پس از نوشیدن آب سرد و گوارا سپاس نمی‌گوید، درصورت برخورداری از کاخ‌های مجلل و ماشین‌های گرانقیمت و باغ‌های بزرگ نیز خدا را سپاس نخواهد گفت و او را ستایش نخواهد کرد. کسی که سپاس خدا را به خاطر نان گرم به جا نمی‌آورد، اگر در کنار سفره‌ای آکنده از غذاهای لذیذ بنشیند و از آنها …

اگر می‌خواهیم با آگاهی دادن به مردم آنها را به سعادت و خوشبختی برسانیم، باید آهسته و قدم به قدم پیش برویم؛ ابتدا به آنچه مهم‌تر است، بپردازیم و سپس به آنچه که در جایگاه پایین تری قرار دارد. سفارش پیامبر ج به معاذس هنگام اعزامش به یمن، همین مطلب را تأیید می‌نماید. ایشان، به معاذس فرمود: «اولین چیزی که …

یکی از صفات برجسته معلم انسانیت  ج خوشبینی و رضایت خاطر و شرح صدر بود؛ او، ‌مژده می‌داد و از سختگیری و گریزان کردن مردم باز می‌داشت؛ احساس شکست و ناامیدی را نمی‌شناخت؛ لبخند، بر لبانش نقش می‌بست و رضایت خاطر از چهره‌اش نمایان بود؛ شریعتی که آورده، سرشار از آسانی و سعادت است و میانه روی، سنت او می‌باشد. …

دو کتاب معروف را مطالعه کردم و به این نتیجه رسیدم که مطالب این دو کتاب، حمله‌ای ویرانگر بر آسانی و سعادتی است که شریعت الهی با خود آورده است؛ کتاب (احیاء علوم الدین) غزالی دعوتی صریح به گرسنگی و برهنگی و فراخوانی آشکار به سوی زنجیرهایی است که پیامبر ما ج آمده تا آنها را از گردن جهانیان بردارد. …

علم و ‌آسانی، در کنار هم و همراه یکدیگرند. اگر به حالات علمای راسخ شریعت نگاه کنی، می‌بینی که چقدر زندگی ساده و آسانی داشته‌اند و تعامل با آنها، چقدر سهل و آسان بوده است. آنها، ‌هدف را فهمیده و به مطلوب دست یافته و در اعماق دریاهای معرفت و دانش شنا کرده‌اند. از سوی دیگر می‌بینیم که دشوارترین و …

پیامبر می‌فرماید: «خداوند را هنگام راحتی و‌آسایش خود، بشناس تا او، تو را در سختی‌هایت بشناسد و به تو کمک کند». یعنی اگر بنده، تقوا پیشه کند، حدود الهی را رعایت نماید و در راحتی و آسایش، حقوق خداوندی را به جا ‌آورد، با این کار خدا را شناخته و میان او و پروردگارش معرفت ویژه‌ای پدید آمده است؛ پس خداوند، …

راحت‌ترین و خوشبخت‌ترین مردم، کسی است که آخرت را می‌جوید و نسبت به مردم به خاطر آنچه خداوند از لطف خویش به آنها داده، حسد نمی‌ورزد؛ بلکه با خود رسالتی از خیر و مثال‌های والایی از نیکوکاری دارد که می‌خواهد به دیگران فایده برساند و اگر نتواند، حداقل به آنها آزار نمی‌رساند. به دریای دانش و مفسر قرآن ابن عباسس …

یکی از نویسندگان معاصر می‌گوید: سختی‌ها هرچند بزرگ و دامنه دار باشند، اما پیوسته ادامه نخواهند یافت و فرد گرفتار، همیشه بدان مبتلا نخواهد بود؛ بلکه مشکلات، هرچه سخت‌تر و جانکاه‌تر شوند، به از بین رفتن و دور شدن، نزدیکتر خواهند شد و فاصله فرد با آسانی، شادی و زندگی درخشان کمتر خواهد گشت و در بحبوحه شدت مصایب، ناگهان …

از جمله اموری که سعادت و خوشبختی ما را به کمال می‌رساند، این است که در حدود و چارچوب شریعت مقدس، از زیبایی‌های زندگی استفاده کنیم و بهره ببریم؛ خداوند، باغ‌هایی شکوفا و زیبا آفریده است؛ چون او، زیباست و زیبایی رادوست دارد. باید نشانه‌ها و‌ آیات یگانگی خداوند را در این صنعت و آفرینش زیبا مورد مطالعه قرار داد. …

از رادیو لندن شنیدم که از تلاش برای ترور نجیب محفوظ نویسنده و برنده جایزه نوبل در ادبیات خبر می‌داد. به یاد آن دسته از کتاب‌هایش افتادم که خوانده بودم؛ از این فرد هوشیار و نابغه تعجب کردم که چگونه از این نکته غافل مانده که حقیقت، از خیال، بسیار بزرگتر است و جاودانگی از فنا و نابودی مهم‌تر و …

در حدیث آمده است: «هرکس، مناسب کاری است که برای آن آفریده شده است». پس چرا استعدادها به چیزی دیگر مجبور می‌گردند و گردن صفت‌ها و توانایی‌ها به سویی دیگر پیچانده می‌شود؟! هرگاه خداوند، چیزی بخواهد، اسباب آن را فراهم می‌نماید. بدترین و بدبخت‌ترین فرد، ‌کسی است که می‌خواهد کسی غیر از خودش باشد و هوشیار و زیرک، کسی است …

یکی از نشانه‌های سعادت و خوشبختی انسان، این است که ویژگی‌ها و صفات خوب او، بر خصلت‌ها و عادات بدش غالب باشند؛ آن وقت است که مردم، او را می‌ستایند و حتی او را به چیزهایی ستایش می‌کنند که فاقد آن است و مذمت و نکوهش او را حتی اگر بجا باشد، نمی‌پذیرند. چون وقتی آب، زیاد باشد، آلوده نمی‌گردد …

کمال خوشبختی و سعادت بر سه چیز استوار است: میانه روی در خشم؛ میانه روی در شهوت؛ میانه روی در دانش. باید در همه این‌ها میانه روی رعایت شود. در شهوت باید میانه روی کرد تا قوت شهوت فزونی نیابد و انسان را به بی‌بندو باری و نابودی نکشاند. همچنین نباید قوت خشم بیش از حد باشد؛ چراکه انسان را به …

در کتاب «حسن الظن بالله» اثر ابن ابی دنیا یکصد و پنجاه نص از آیات و احادیث جمع‌آوری شده که تو را به خوشبین‌بودن، ترک ناامیدی، پافشاری بر گمان نیک داشتن و کار خوب فرا می‌خوانند. شما می‌بینید که نصوصی که نوید و مژده می‌دهند، از نصوص و عید و هشدار، بیشترند و دلایل رحمت، بیش از دلایل و نشانه‌های …

اگر این حدیث، توجه تو را جلب کرده، توجه مرا نیز جلب کرده است. منظورم، حدیثی است که احمد، ابویعلی، بزار و طبرانی روایت کرده‌اند که پیرمردی کهنسال با تکیه بر عصایش نزد پیامبر ج‌ آمد و گفت: ای پیامبر خدا! من مرتکب خیانت‌ها و فسادهایی شده‌ام؛ آیا بخشیده خواهم شد؟ پیامبر ج فرمود: «آیا تو گواهی می‌دهی که هیچ …

سعادت آخرت، وابسته به سعادت دنیاست و فرد عاقل، باید بداند که این زندگی با زندگی آخرت، مرتبط است و هر دو، یک زندگی هستند؛ یک زندگی، آشکار است و امروز، و دیگری پنهان است و فردا. برخی گمان می‌برند که فقط در این دنیا زندگی می‌کنند. از اینرو ثروت اندوزی نموده و به زندگی فانی و زودگذر چسبیده‌اند، اما …

تمام آیات، اشعار، روایت‌ها و داستان‌های آموزنده و حکمت‌هایی که بر این اوراق می‌نویسم، تو را به این فرا می‌خواند که زندگی تازه‌ای آغاز کن، زندگی‌ای آکنده از امیدواری به آینده‌ای خوب، پایانی زیبا و نتیجه‌ای بهتر. تو از غم‌ها و ناراحتی‌ها و رنج‌هایت رهایی نمی‌یابی مگر آنکه از همتی صادقانه و تصمیمی قاطعانه کار بگیری. به یکی از علما …

انسان عاقل، در برابر هجوم اخبار و شایعات، درست می‌اندیشد و ثابت قدم می‌ماند و بلافاصله خبرهای دسته اول را نمی‌پذیرد و فوراً قضاوت نمی‌کند؛ بلکه در هر آنچه که می‌شنود، دقت می‌نماید، می‌اندیشد و با خردمندان مشورت می‌کند؛ چون رأی و فکر پخته بهتر از رأی و فکر ناپخته می‌باشد. گفته‌اند: اگر کسی را به اشتباه ببخشی، بهتر از …