عبادات

هرگاه نداند که چند رکعت خوانده است ؟ از ابراهیم از علقمه از عبدالله روایت است : پیامبر صلی الله علیه وسلم نماز خواند. (ابراهیم گوید : اضافه یا کم خواند)(*) وقتی سلام داد به او گفتند ای رسول خدا آیا در نماز چیزی تازه اضافه شده است؟ فرمود : چه شده؟ گفتند : نماز را چنین و چنان خواندی، …

هرگاه تعداد رکعات نمازی را کمتر خواند و سلام داد ؟ از ابوهریره رض روایت است : (أن رسول الله صلی الله علیه وسلم انصرف من اثنتین، فقال له ذوالیدین : أقصرت الصلاه أم نسیت یا رسول الله؟ قال رسول الله صلی الله علیه وسلم : أصدق ذوالیدین؟ فقال الناس : نعم فقام رسول الله صلی الله علیه وسلم فصلی …

اگر پنج رکعت بخواند؟ از عبدالله رض روایت است : (أن رسول الله صلی الله علیه وسلم صلی الظهر خمسا، فقیل له : أزید فی الصلاه؟ فقال : و ما ذاک؟ قال : صلیت خمسا، فسجد سجدتین بعد ماسلم)[۵] «پیامبر صلی الله علیه وسلم نماز ظهر را پنج رکعت خواند، به او گفته شد آیا به نماز اضافه شده است؟ …

۱- هرگاه در نماز فرضی که دو تشهد دارند، تشهد اول را فراموش کرد و ننشست از عبدالله بن بحینه رض روایت است : (صلی لنا رسول الله صلی الله علیه وسلم رکعتین من بعض الصلوات، ثم قام فلم یجلس، فقام الناس معه. فلما قضی صلاته و نظرنا تسلیمه کبر قبل التسلیم فسجد سجدتین و هو جالس، ثم سلم)[۳] «پیامبر …

ثابت شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم در نماز سهو کرده است و در حدیث صحیح آمده که فرمود : (إنما أنا بشر أنسی کما تنسون، فإذا نسیت فذکرونی)[۱] «من بشری هستم که مانند شما فراموش می‌کنم پس هرگاه چیزی را فراموش کردم، آن را به من یادآوری کنید». و برای امتش احکامی را درباره سجده سهو بیان کرده …

عنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَیْنٍ رضی الله عنه قَالَ: کَانَتْ بِی بَوَاسِیرُ، فَسَأَلْتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه و سلم عَنِ الصَّلاهِ، فَقَالَ: «صَلِّ قَائِمًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقَاعِدًا، فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَعَلَى جَنْبٍ». (بخارى:۱۱۱۷) ترجمه: عمران بن حصین رضی الله عنه می‏گوید: من به بیماری بواسیر، مبتلا بودم. از رسول الله صلی الله علیه و سلم پرسیدم که چگونه نماز بخوانم؟ …

عنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّه عَنْهُمَا قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و سلم یَجْمَعُ بَیْنَ صَلاهِ الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ إِذَا کَانَ عَلَى ظَهْرِ سَیْرٍ، وَیَجْمَعُ بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ. (بخارى:۱۱۰۷) ترجمه: عبد الله بن عباس رضی الله عنهما می‏گوید: رسول الله صلی الله علیه و سلم در سفر، نمازهای ظهر و عصر و همچنین مغرب و عشا را با هم …

نماز خواندن در حجر اسماعیل چه حکمی دارد؟ الحمدلله، اولا باید گفت که بیان نمودن “حجر” به “حجر اسماعیل” و نسبت دادن آن به اسماعیل علیه السلام، خطا و اشتباه است. زیرا این حجر مدتهای مدیدی پس از اسماعیل علیه السلام به این حجر (دیوار کوتاه محوطه مانند) تبدیل شده است و بهتر آنست که گفته شود: حجر، بدون اینکه …

روایت است که: بنده را بی‌توفیق الهی و تقدیر قادر بر هیچ کار نیست، اگر بنده بر فعل خود مستقل بوده وی را در آن فعل حاجت به استعانت نبوده. پس توفیق یعنی جمع تمام منشاء‌ها و اسباب و واسطه‌ها. توفیق به اراده خداست. بنابراین برای هر حاجتی باید دست نیاز و کسب توفیق تنها به سوی خدا داشت و …

پس نتیجه این می‌شود که انسان در ستایش فقط آن ذات پاکی را حمد گوید که پروردگار جهانیان است، نه سایر موجودات اعم از انسانها و غیره زیرا حضرت یوسف علیه السلام می‌گوید: ﴿وَمَآ أُبَرِّئُ نَفۡسِیٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَهُۢ بِٱلسُّوٓءِ﴾ [یوسف: ۵۳]. «و من نفس خویش را پاک نمی‌دانم زیرا نفس انسان قطعاً گرایش به بدی دارد». و در جای …

این نام حقیقی بر خود نهاده و نه از صفت شکافته و بنای همه نام‌هاست نبینی که هرجا فرماید: الله غفور است و رحیم است، الله سمیع است و بصیر، الله خبیر است و لطیف، الله بنا نهد و دیگر نامها بر آن اوصاف بندد. در قرآن ۳۰۲۷ جا نام الله عزوجل آمده و خویشتن را به آن نام برد …

هر کس همراه داشته باشد این چهار آیه را نصرت یابد و در نزد حاکمان با هیبت باشد.                ﴿أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ مِنۢ بَنِیٓ إِسۡرَٰٓءِیلَ مِنۢ بَعۡدِ مُوسَىٰٓ إِذۡ قَالُواْ لِنَبِیّٖ لَّهُمُ ٱبۡعَثۡ لَنَا مَلِکٗا نُّقَٰتِلۡ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِۖ قَالَ هَلۡ عَسَیۡتُمۡ إِن کُتِبَ عَلَیۡکُمُ ٱلۡقِتَالُ أَلَّا تُقَٰتِلُواْۖ قَالُواْ وَمَا لَنَآ أَلَّا نُقَٰتِلَ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ وَقَدۡ أُخۡرِجۡنَا مِن دِیَٰرِنَا …

در اینجا به برخی اذکار که در همه اوقات و برخی که با «أصبح وأصبحتُ» شروع می‌شود برای صبح و برخی دیگر که با «امسی و امسیتُ» شروع می‌شود به عنوان اذکار شب استفاده می‌شود توجه شما را جلب می‌نمائیم، از خداوند مهربان می‌خواهیم از هم اکنون به ما و شما توفیق ذکر و یاد صبح و شب و همیشگی …

آنطور که گذشتِ تاریخ و آیات قرآن نشان می‌دهد مردم به دنبال موت یا در زمان غیبت انبیاء و نبود ایشان در جستجوی جلوه‌ها و تمثال‌هایی گشتند که خداوند را به آن واسطه‌ها عبادت کرده و از طرفی بعد از مدتی به اغوای شیاطین آن بت‌ها و آن معبودان غیر الله را وسیله شفاعت خویش نزد الله تعالی انگاشتند. [یونس: …

مقصد اول عبادت اجابت دعوت خداوند برای عبادت است [یس: ۶۱]. و این عبادت صورت‌های مختلفی دارد که قبلا توضیح داده شد در مرحله بعد انسان وقتی موجودی را عبادت می‌کند یعنی آن را می‌خواهد یا قصد دارد شبیه او شود یا در حریم و محدوده او داخل شود یعنی به رشدی بیشتر و کمال شایسته و برتر برسد و …

دین اسلام یک دین ابراهیمی است یعنی براساس دعای حضرت ابراهیم و استجابت خداوند ایجاد شده است، پس اصول عقاید ابراهیم علیه السلام محور عقاید اسلامی بلکه محور عقاید سایر ادیان الهی است گرچه در سایر ادیان تحریف شده است و اصل عقاید ابراهیم علیه السلام توحید و برائت از شرک و مشرکین یعنی خلوص کامل برای الله تعالی است. …

همه مردم جهان آنطور که خوانده، سوال کرده و شنیده‌ام حتی سیک‌های هند، زرتشتیان ایران، قبایل آفریقایی، نژادهای آمریکایی سرخ پوست و غیره که بسیارند قائل به خدای واحدی هستند، گرچه در عبادت تمثال‌ها، سمبل‌ها و توتم‌ها را به عنوان مظهر خداوند عبادت می‌کنند یا این‌ها را وسیله شفاعت و نزدیکی به خدا می‌دانند و این عبادت اعم از دعا …

همانطور که می‌دانید عبادت مجموعه فرامین و اوامر الهی بر انجام یا ترک اعمال و افکار و اذکار خاصی که مورد پسند و رضایت الله تعالی است شامل می‌شود. برای همین اول باید معبود یا خدا یا اله شناخته شود تا بعد عبادت فهمیده شود. خداوند می‌فرماید: هنگامی که بندگانم از من سوال کردند که چطور می‌توانند وجود من را …

خداوند متعال موجودی به نام انسان خلق نمود و آن را به بهترین وجه قرار داد و بر خود به این واسطه آفرین گفت، و این مقدار فهم ماست پس او را خلیفه خود در زمین قرار داد و فرمود که: «انس و جن را تنها برای عبادت خودآفریدم». ﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِیَعۡبُدُونِ ۵۶﴾ [الذاریات: ۵۶]. آنطور که …

قرآن کریم به ما خبر داده است که هر انسانی بر فطرت خداشناسی آفریده شده است به طوری که آفرینش او خود به خود مقتضی شناخت خدا و توحید و پذیرش دین حق اسلام است. خداوند متعال می‌فرماید:  ﴿فَأَقِمۡ وَجۡهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفٗاۚ فِطۡرَتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِی فَطَرَ ٱلنَّاسَ عَلَیۡهَاۚ لَا تَبۡدِیلَ لِخَلۡقِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِکَ ٱلدِّینُ ٱلۡقَیِّمُ وَلَٰکِنَّ أَکۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا یَعۡلَمُونَ …

سه سؤال اساسی وجود دارند که در طول تاریخ ذهن بشر را به خود مشغول کرده و هر گاه انسان در مورد زندگی به فکر فرو رفته یا جنازه‌ای را تشییع کرده و یا گورستانی را مشاهده ‌کرده است، با این سؤالات مواجه شده است. این سؤالات عبارتند از: از کجا آمده‌ایم؟ از بهر چی آمده‌ایم؟ به کجا باز می‌گردیم؟ …

انسان نیازمند دین حق است، و دین حق ضرورتی است برای وی، چون انسان نمی‌تواند از آن بی‌نیاز باشد یا چیزی را جایگزین آن سازد، چرا که غیر آن باطل است و انسان نمی‌تواند بدون آن پاسخی برای سه سؤال فوق پیدا کند. از آنجائیکه دین اسلام خاتمه‌ی ادیان الهی و مسلط بر دیگر ادیان است، انسان نمی‌تواند دین حق …

در تفسیر «الـمنار» آمده است: دین، قانونی الهی است که خداوند با آن در حق مردم نیکی کرده و آن را از زبان یکی از خودشان بعنوان پیامبر که نه دخل و تصرفی در آن دارد و نه با تلقی و یادگیری به آن می‌رسد، به آنان ابلاغ می‌کند. دکتر محمد عبدالله دراز گفته است: دین از نظر اندیشمندان اسلامی …

نماز عید دو رکعت است، و در آن دوازده تکبیر گفته می شود هفت تکبیر در رکعت اول بعد از تکبیره الإحرام و قبل از قرائت فاتحه و پنچ تکبیر در رکعت دوم قبل از قرائت فاتحه از مادر مؤمنان عایشه صدیقه رضی اللّه عنها راویت است أن رسول اللّه صلی اللّه علیه و سلم کبر فی الفطر و الأضحی …

امام نووی رحمه الله درباره روزه ایام ده گانه می فرماید: روزه آن شدیدا مستحب است. تکبیر و تهلیل و تحمید: امام بخاری رحمه الله می فرماید: ابن عمر وابوهریره رضی الله عنهما در روزهای دهگانه وارد بازار می شدند و تکبیر می گفتند ومردم به تکبیر آنها تکبیر می گفتند. و همچنین امام بخاری می فرماید: و عمر ابن …

و خداوند در مورد پیامبران می‌فرماید: ﴿إِنَّهُمۡ کَانُواْ یُسَٰرِعُونَ فِی ٱلۡخَیۡرَٰتِ وَیَدۡعُونَنَا رَغَبٗا وَرَهَبٗاۖ وَکَانُواْ لَنَا خَٰشِعِینَ﴾ [الأنبیاء: ۹۰]. «آنان در کارهای نیک بریکدیگر پیشی می‌گرفتند و با حالت خوف و امید ما را به فریاد می‌خواندند، [و در وقت نیازمندی و بی‌نیازی، و بیماری و سلامت، و خوشی و ناخوشی رو به آستانه ما می‌کردند و میان خوف و …

چهارم عبادت، زمان و مقدار مشخصی دارد که نباید از آن فراتر رفت. مانند نماز: خداوند می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلصَّلَوٰهَ کَانَتۡ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِینَ کِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا﴾ [النساء: ۱۰۳]. «بی‌گمان نماز بر مؤمنان فرض و دارای اوقات معلوم و معین است». و یا حج؛ ﴿ٱلۡحَجُّ أَشۡهُرٞ مَّعۡلُومَٰتٞ﴾ [البقره: ۱۹۷]. «حج در ماه‌های معینی انجام می‌پذیرد». و یا روزه؛﴿شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِیٓ أُنزِلَ فِیهِ ٱلۡقُرۡءَانُ …

پس اگر عبادت با اندکی از شرک همراه باشد آن را بی‌ارزش می‌کند، همانطور که خداوند متعال فرموده است: ﴿وَلَوۡ أَشۡرَکُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ﴾ [الأنعام: ۸۸]. «اگر [این چنین شایستگانی چه رسد به دیگران ـ] شرک می‌ورزیدند، هر آنچه می‌کردند هدر می‌رفت [و اعمال خیرشان ضائع می‌شد و خرمن طاعتشان به آتش شرک می‌سوخت]». و می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ أُوحِیَ …

عبادتی را که خداوند سبحانه وتعالی معین کرده، دارای اصول و پایه‌های ثابتی است که خلاص‌های از آن آورده می‌شود. نخست: توقیفی است، (به معنای اینکه در آن مجال اظهارنظر وجود ندارد.) بلکه شرع کننده آن باید فقط خداوند سبحانه وتعالی باشد. هم‌چنان که به پیامبرش فرموده است: ﴿فَٱسۡتَقِمۡ کَمَآ أُمِرۡتَ وَمَن تَابَ مَعَکَ وَلَا تَطۡغَوۡاْ﴾ [هود: ۱۱۲]. «پس، همان …

کیفیت رکوع کردن پیامبر صلی الله علیه وسلم دست‌هایش را محکم بر روی زانوها قرار می‌داد، گویا آن‌ها را در پنجه گرفته بود. (۱) و در عین حال، انگشتانش را باز می‌گذاشت . (۲) چنانکه به کسی که نماز را درست نمی‌خواند (مسییء الصلاه) فرمود: «إذا رکعت فضع راحتیک علی رکبتیک، ثمّ فرّج بین أصابعک، ثمّ امکث حتّی یأخذ کلّ …

خداوند متعال میفرماید: {فصل لربک وانحر} [الکوثر: ٢]. «تنها برای پروردگار خود نماز بخوان و قربانی بکن». این آیه دلالت بر این دارد که وقت قربانی پس از پایان نماز عید آغاز می‌شود؛ زیرا خداوند متعال در این آیه ابتدا نماز را ذکر نموده وسپس قربانی.(۵) و امّا حدیثی که در این رابطه وارد شده است… رسول اکرم (صلی الله …

اگر در روزهای اول ذی الحجه فضیلت روزه وجود دارد، در شب‌هایش نیز فضیلت نماز قیام و نماز وتر وجود دارد چرا که الله متعال به شب‌های ده‌گانه، سوگند یاد نموده و می‌فرماید: ﴿وَالفَجرِ (۱) وَلَیالٍ عَشرٍ﴾ [الفجر: ۲]. (سوگند به سپیده‌دم (۱) و به شبهاى ده‌گانه). (شیخ محمد صالح المنجد)

۱-هرانسانی باید قبل ازایستادن به نماز،باخودبیندیشد که قراراست دربرابر مقتدرترین وبزرگترین پادشاه هستی ایستاده ومی بایست بااحترام وادبی شایسته درمقابل آن مقام بلندوعظیم بایستم. ۲-هنگام نماز بابلندکردن دست برای تکبیراولی (تکبیرتحریمه)باید قلبا وروحاً به این بیندیشد وبگوید ای دنیا آنچه هستی بیرون ازنمازی چراکه ازاین لحظه که نام خدایم رابه بزرگی یادکردم درمقابل اوایستاده وفقط ذهنم متوجه عبادت و صحبت …

آنچه در این دهه مستحب است: نماز: در این ایام زود رفتن برای انجام فرائض در مسجد و بسیار انجام دادن نوافل مستحب است زیرا این اعمال از بهترین قربات است. ثوبان رضی الله عنه می گوید: شنیدم رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود: «بر تو باد بسیار سجده بردن برای الله که تو سجده ای برای الله …

تهجد، یکی از عوامل شرح صدر و آرامش خاطر می‌باشد. پیامبر  صلی الله علیه وسلم  فرموده است: «اگر بنده‌ای، شبانگاه برای عبادت برخیزد، خدا را یاد کند و سپس وضو بگیرد و نماز بخواند، هنگام صبح بانشاط و سرحال خواهد بود». ﴿کَانُواْ قَلِیلٗا مِّنَ ٱلَّیۡلِ مَا یَهۡجَعُونَ ١٧﴾ [الذاریات: ۱۷] «آنان، شب‌ها کم می‌خوابیدند». ﴿وَمِنَ ٱلَّیۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَهٗ لَّکَ﴾ …

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰهِۚ﴾ [البقره: ۱۵۳] «ای مؤمنان! به وسیله شکیبایی و نماز، یاری بجویید». هرگاه اتفاقی می‌افتاد، پیامبر  صلی الله علیه وسلم  شتابان به سوی نماز روی می‌آورد و می‌فرمود: «ای بلال! ما را با بانگ نماز راحت کن». و می‌گفت: «خنکی چشمانم، در نماز است». هرگاه به تنگ آمدی و کار، مشکل شد و توطئه‌ها، زیاد …

داعی باید پایبند عبادات نفلی باشد و بسیاری از اذکار و دعاهای مسنون را بخواند و بر آنها مداومت و پایبندی کند. عملکرد داعی باید با سایر مردم، فرق داشته و دارای ویژگی خاص باشد. دعاهای صبح و شب را پاس بدارد تا خداوند پاک و بلند مرتبه، او را حفاظت نماید. بعد از فجر، لحظاتی با خود، خلوت کند …

﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ ٱسۡتَعِینُواْ بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰهِۚ﴾ [البقره: ۱۵۳] «ای مومنان! با شکیبایی و نماز یاری بجویید». وقتی ناگهان ترس و هراس، تو را فرا گرفت و اندوه و غم، تو را در خود پیچاند و ناراحتی، گریبانت را گرفت، فوراًبه نماز بایست؛ آنگاه آرامش روح و جسم، تو را فرا می‌گیرد. نماز ریشه کن کردن آثار بجاماندۀ اندوه و راندن …

بنابراین شیطان پیوسته در کمین افراد مؤمن و مسلمان نشسته است و برای گمراه ساختن آنان از صراط مستقیم و منحرف نمودنشان از هدایت و ارشاد راستین غافل نمی‌ماند بلکه از هر مکر و نیرنگ و توطئه و فرصت مناسب برای عملی ساختن این نقشه شوم خود استفاده می‌کند و هیچ‌گاه خسته و دستبردار نمی‌شود. ابن قیم در کتاب باارزش …

یکی دیگر از درس‌هایی که حاجی از حج بیت‌الله الحرام می‌آموزد، اهمیت‌دادن به میانه‌روی و اعتدال در همه امور است و اینکه پیوسته و در هر امری از غلو و خشونت و افراط و تفریط بپرهیزد، چنانکه خداوند درباره چنین امت میانه‌روی می‌فرماید: ﴿وَکَذَٰلِکَ جَعَلۡنَٰکُمۡ أُمَّهٗ وَسَطٗا لِّتَکُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى ٱلنَّاسِ وَیَکُونَ ٱلرَّسُولُ عَلَیۡکُمۡ شَهِیدٗا﴾ [البقره: ۱۴۳]. «و بدینگونه شما …

بعد از جمره کوچک به طرف جمره وُسطی می‌رفت و به همان ترتیب سنگریزه به آن می‌انداخت و سپس از آن فاصله می‌گرفت و رو به قبله می‌ایستاد و به مدّت زیادی توقّف می‌نمود و دعا می‌کرد، به دنبال آن به طرف جمره عقبه یا «کبری» می‌رفت و هفت سنگریزه هم به آن می‌انداخت و بعد از انداختن هفت سنگریزه …

باید دانست که یکی از عبادات بزرگ و مهمی که مسلمانان به ویژه در مراسم و مناسک حج به آن روی می‌آورند و به آن بسیار اهمیت می‌دهند دعاست به طوری که آن را از بهترین و قابل توجه‌ترین انواع عبادت می‌دانند، وبه خاطر منزلت بزرگ و مکانت والایی که دارد پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم آن را در …

همچنین به اتفاق مسلمین این داستان کعب ابن عجره به اثبات رسیده است که: پیامبراکرم  صلی الله علیه و سلم در عمره حدیبیه، از کنار او گذشت و دید که شپش از سرش می‌افتد! فرمود: آیا شپش تو را اذیت می‌کند؟ گفت: آری مرا رنج می‌دهد، حضرت  صلی الله علیه و سلم فرمود: پس سرت را بتراش و در عوض …

حاجی در روز عید قربان: دهم ذی‌الحجه چهار عمل معروف و مشهور انجام می‌‌دهد که به ترتیب عبارتند از: ۱- رمی جمره عقبه ۲- قربانی ۳- حلق ۴- طواف‌الإفاضه، که البته صحبت ما در اینجا درباره حلق ـ یعنی تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر ـ می‌باشد که در این روز بزرگ به نیّت عبادت و تقرّب جستن به بارگاه …

باید دانست این تأکید بدان خاطر است که چون مشرکین بت‌پرست بودند و به نام آنها ذبح می‌کردند لذا خداوند به پیامبر خود دستور داد که با آنان مخالف کند و از آنچه که آنان بدان دچار شده‌اند روی برگرداند و با نیّت پاک و عزم راسخ بر اخلاص عمل برای خدا استوار بماند. مجاهد در تفسیر این قسمت از …