اقوال سلف صالح

سفیان ثوری می‌فرماید: گناهی از من سر زد که به خاطر آن پنچ ماه فقط نماز خواندم! گفتند: آن گناهت چه بود: فرمود: روزی کسی گریه می‌کرد در ذهنم گفتم که او ریاکار است.

حضرت ابودرداء می‌فرماید: اگر عذاب قبر را به سه قسمت تقسیم نماییم دو سوّم آن مربوط به زبان است و تنها یک سوّمش مربوط به کارهای خلاف دیگر است.

روزی شخصی به عمربن عبدالعزیز گفت: شخصی پشت سر شما غیبت کرده است! فرمود: اگر راست گفته باشی، مصداقت آیه­ی: ﴿إِن جَآءَکُمۡ فَاسِقُۢ بِنَبَإٖ﴾ [الحجرات: ۶]([۱]). است و اگر دروغ بگویی آیه­ی: ﴿هَمَّازٖ مَّشَّآءِۢ بِنَمِیمٖ١١﴾ [القلم: ۱۱]([۲]). شامل حالت می‌شود و اگر توبه نکنی مجازاتت می‌کنم و اگر توبه کنی عفو می‌شوی! گفت: یا امیرالمؤمنین توبه کردم! [۱]– یعنی: «ای …

یحیی بن معاذ بن جبل می‌فرماید: اگر نتوانستی برای کسی مفید باشی، مضر نباش و اگر نتوانستی کسی را خوشحال نمایی، ناراحتش نکن و اگر نتوانستی از کسی تعریف نمایی، غیبتش را مکن – همان‌گونه که غیبت کردن از لباس ابریشم پوشیدن بدتر است و سخن چینی هم از غیبت کردن بدتر است و حضرت ابراهیم ادهم می‌فرماید: اگر کسی …

بزرگی گفت: سه پسر دارم اوّلی هرچه بگوید، باور می‌کنم چون راستگوست و دوّمی هرچه بگوید، باور نمی‌کنم چون دروغگوست و سوّمی خدا مرگش بدهد چون مرا سرگردان می‌کند هم راستگوست و هم دروغگوست.

حضرت علی (کرم الله وجه) موعظه‌ای تأثیرگذار در مورد مرگ بیان می‌نماید و در این مورد می‌فرماید: زمانی‌که شخصی در حالت مرگ قرار می‌گیرد تمام مردم بر سرش حاضر می‌شوند. ۱- چشم به آن‌ها می‌دوزد و با آزمندی به آن‌ها نگاه می‌کند و عرق از پیشانیش فرو می‌ریزد. ۲- بینیش تیغ، ناله‌اش آرام و نفسش به شماره می‌اُفتد و همسرش …

چهار چیز است که هرکس برای خود از الآن آماده نماید از گروه غافلین نوشته نمی‌شود: ۱- کسی‌که از الآن کفنی برای خود آماده کند. ۲- کسی‌که از الآن وصیّتی برای خود بنویسد. ۳- کسی‌که هر شب بیست بار مرگ خود را برای خود یادآور شود. ۴-  هر کس که دائماً زبانش در حال ذکر کرده باشد([۱]). [۱]– تنبیه الغافلین …

روزی حضرت علی بن ابی طالب با غلامش به بازار رفت و دو پیراهن خرید یکی به قیمت یک درهم برای خود و دیگری به قیمت سه درهم برای غلامش. بعد از خرید لباس برای خود آستین آن را با قیچی کوتاه کرد و برای سخنرانی تشریف بُرد تا هیچ تکبّری را برای خود باقی نگذارد و هرکس بمیرد و …

حضرت علی در مورد صله­ی رحم می‌فرماید: کسی‌که در امری ضامن یک چیز شود من در صله­ی رحم کردن، ضامن چهار چیز می‌شوم: هرکس که صله­ی رحم می‌کند: ۱- عُمرش دراز می‌شود ۲- رزقش افزایش می‌یابد ۳- محبّت خویشاوندانش به او زیادتر می‌گردد ۴- داخل جنّت می‌شود.

حضرت میمون بن مهران می‌فرماید: پاداش سه چیز برای کافر و مسلمان برابر است: ۱- صله­ی رحم که هم باید کفّار و هم باید مسلمین انجام دهند. ۲- باید با خویشاوندان خوش رفتاری کرد که هم مسلمانان و هم کافران این کار را انجام می‌دهند. ۳- بازگرداندن امانت که کافران و مسلمانان مجبورند در این مورد نیز باهم مساوی باشند([۱]). …

پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: «الّلهُمَّ طَهِّرْنی مِنْ خَطایا بِالـماءِ وَالثَلَجِ وَالبَردِ»([۱]). یعنی: «خداوندا به وسیله­ی آب و برف و تگرگ سرد مرا پاک بفرما». یک نفر از شیخ الاسلام ابن تیمیه پرسید: چرا باید خطاهای انسان با آب سرد شسته شود حال آنکه آب گرم از آب سرد پاک کننده‌تر است؟! فرمود: خطا و گناه کردن باعث …

دوست خودتان را با اعتدال دوست بدارید، چون ممکن است روزی دشمنتان گردد و دشمنتان را با اعتدال دشمن بدارید، چون ممکن است روزی دوستتان گردد و همیشه دوستتان را با نیکی کردن سرزنش نمایید و شرّش را با بخشش از خود دور نمایید. حسادت ورزیدن دوست نشانه­ی عیب داشتن اوست و حضرت علی می‌فرماید: «خَلیلُ الْـمَرءِ دَلیلُ عَقْلهِ»([۱]). [۱]– …

از حضرت عیسی پرسیدند: با چه کسی باید دوست شویم؟ فرمود: با کسی‌که این سه خصلت در او باشد: اوّل زمانی‌که او را می‌بینید، خدا به یادتان بیاید. دوّم زمانی‌که رفتار می‌کند، قیامت به خاطرتان بیاید و سوّم زمانی‌که حرف می‌زند به علم شما افزوده شود.

حضرت علی (کرم الله وجه) می‌فرماید: چهار گونه خوابیدن وجود دارد: ۱- کسانی‌که بر پشت خود می‌خوابند، پیامبرانند که منتظر وحی هستند. ۲- کسانی‌که برطرف راست خود می‌خوابند، مؤمنانی هستند که برای‌شان الهام می‌شود. ۳- کسانی‌که به طرف چپ خود می‌خوابند، فرزندان پادشاه هستند که می‌خواهند غذاهایی که خورده‌اند، راحت‌تر هضم شود. ۴-  کسانی‌که بر روی شکم خود می‌خوابند، برادران …

حضرت علی (کرم الله وجه) می‌فرماید: دنیا و آخرت مانند مشرق و مغرب است، هرچه به طرف مشرق بروی از مغرب دور می‌شوی و هرچه به طرف مغرب بروی از مشرق دور می‌شوی و تلخی دنیا، شیرینی آخرت و شیرینی دنیا تلخی آخرت می‌باشد([۱]). [۱]– نهج البلاغه / ص ۱۳۲٫

لقمان حکیم به پسرش ۱۳ حکمت گوهر بار یاد می‌دهد که هرکس به آن‌ها عمل کند، سعادت دنیا و آخرتش را به دست می‌آورد: ۱- ای پسرم عُمرت را به دنیا مشغول مساز. ۲- ای پسرم آن اندازه‌ای که در آخرت خواهی ماند، برای آخرت جمع آوری کن. ۳- ای پسرم در جایی‌که خدا نباشد، گناه کن پس همه جا …

پیامبر اکرم  صلی الله علیه وسلم فرمود: مسواک بر شما لازم است، زیرا ده خصلت دارد: اوّل – دهن را خوشبو می‌کند. دوّم- خدا را راضی می‌کند. سوّم – شیطان را خشمگین می‌کند. چهارم – ملائکه او را دوست می‌دارد. پنجم – لثه‌ها را مُحکم می‌کند. ششم – باعث از بین رفتن خلط سینه می‌شود. هفتم – نَفس را عطراگین …

حضرت عمر می‌فرماید: ۱- کسی‌که زیاد بخندد، بی‌هیبت می‌شود. ۲- کسی‌که مردم را خوار کند، خودش نیز خوار می‌شود. ۳- کسی‌که عملی را زیاد انجام دهد با آن مشهور می‌شود. ۴- کسی‌که زیاد حرف بزند، شخصیّتش پایین می‌آید. ۵- کسی‌که بی شخصیّت شود، بی‌حیا می‌‌گردد. ۶- کسی‌که ورع را از دست دهد، قلبش می‌میرد. ۷- کسی‌که زیاد سکوت کند، با …

از حضرت ابوهریره روایت است که آن حضرت فرمود: هفت کس در روز قیامت زیر عرش خداوند متعال هستند: ۱- امام عادل ۲- جوان عابد ۳- خایف گریه‌کننده ۴- مردی که قلبش با مسجد پیوند خورده است. ۵- کسی‌که صدقه­ی پنهانی داده است. ۶- مردی که زنی زیبا او را به زنا دعوت دهد و او بگوید من از خداوند …

حضرت احنف بن قیس می‌فرماید: ۱- حسود راحتی ندارد. ۲- دروغگو حافظه و مردانگی ندارد. ۳- بخیلان راه نجات ندارند. ۴- پادشاهان وفا ندارند. ۵- بداخلاق آسودگی ندارد. ۶- قضا و قدر برگشت ندارد. به احنف بن قیس گفتند: بهترین چیز برای انسان چیست؟ فرمود: عقل! گفتند: اگر نبود؟ فرمود: ادب! گفتند: اگر نبود؟ فرمود: دوست موافق! گفتند: اگر نبود؟ …

حضرت حسن بصری می‌فرماید: ۱- اگر اوتاد(بزرگان) نبود، دنیا و آنچه در آن بود نابود می‌گشت. ۲- اگر صالحان نبودند، غیر صالحان نابود می‌گشتند. ۳- اگر عُلما نبودند، مردم حیوان می‌ماندند. ۴- اگر حکومت نبود، مردم همدیگر را می‌‌خوردند. ۵- اگر حُکما نبود، دنیا خراب می‌شد. ۶-  اگر باد نبود، همه چیز متعفّن می‌گشت و فرمود: فساد دل‌ها شش چیز …

حضرت علی می‌فرماید: شش چیز را بشناسید و به آن‌ها عمل نمایید: ۱- خدا را بشناسید و با او موافقت نمایید. ۲- شیطان را بشناسید و با او مخالفت نمایید. ۳- حقّ را بشناسید و از آن پیروی نمایید. ۴- باطل را بشناسید و از آن دوری نمایید. ۵- دنیا را بشناسید و آن را پشت سر خود بیندازید. ۶-  …

حضرت علی می‌فرماید: پنچ نصیحت را از من یاد بگیرید: ۱- مراقب افکارتان باشید که تبدیل به گفتار می‌شود. ۲- مراقب گفتارتان باشید که تبدیل به رفتارتان می‌شود. ۳- مراقب رفتارتان باشید که تبدیل به عادت می‌شود. ۴- مراقب عادتان باشید که تبدیل به شخصیّت می‌شود. ۵- مراقب شخصیّتتان باشید که تبدیل به سرنوشت می‌شود.

حضرت شقیق بلخی فرمود: پنچ چیز را همیشه جستجو می‌کردیم که آن‌ها را در پنچ چیز یافتیم: ۱- نور قبر می‌یافتیم که آن را در نماز شب یافتیم. ۲- سایه­ی عرش را می‌یافتیم که آن را در صدقه دادن یافتیم. ۳- عبور از پل صراط را می‌یافتیم که آن را در تلاوت قرآن یافتیم. ۴- به بهشت رفتن را می‌خواستیم …

حضرت حاتم اصم فرمود: عجله از شیطان است جُز در پنچ مورد: ۱- غذا دادن به مهمان ۲- تجهیز جنازه ۳- به ازدواج درآوردن دختر ۴- ادای دَین قبل از موعد مقرّر ۵- توبه از گناه قبل از غلبه­ی آن.

عبدالله انطاکی فرمود: پنچ چیز داروی قلب است: ۱- همنشینی با عُلما و صُلحا ۲- تلاوت قرآن ۳- کم خوری ۴- شب زنده­داری ۵-  دعا و تضرّع در هنگام سحر خیزی.

حضرت یحیی بن معاذ بن جبل رضی الله عنه می‌فرماید: کسی‌که سیر باشد بسیار پر گوشت است و کسی‌که پر گوشت باشد، شهواتش زیاد است و کسی‌که آرزو‌هایش زیاد باشد، گناهانش فراوان است و کسی‌که زیاد گناه کند، قلبش قسی است و کسی‌که قلبش بمیرد، دنبال ظواهر و زینت دنیا می‌رود.

۱- محبّت به دنیا تاریکی است و تقوا چراغ آن است. ۲- گناه ظلمت است و توبه، چراغ آن است. ۳- قبر تاریک است و ذکر لا اله الّا الله چراغ آن است. ۴- پُل صراط تاریک است و یقین چراغ آن است. ۵- آخرت تاریک است و عمل صالح چراغ آن است([۱]). [۱]– توشۀ راه نجات ابن حجر عقلانی.

منجیات سه گانه: ۱- خوف از خدا در خَفی و جَلی ۲- اقتصاد در فَقر و غَنا ۳- و عدالت در خَشم و رِضا و مهلکات سه گانه: ۱- حسادت و بخل شدید ۲- هوا و هوس مداوم ۳- و تکبّر و خود پسندی. سه چیز باعث ارتقاء درجه است: اوّلی ظاهر سلام کردن. دوّمی به دیگران اطعام کردن و …

خداوند متعال در قیامت چهار گروه را به چهار کس حجّت قرار می‌دهد: ۱- ثروتمندان – وقتی‌که ثروتمندی می‌گوید خداوندا ثروتم نگذاشت که تو را عبادت نمایم خداوند متعال حضرت سلیمان را پیش می‌آورد و می‌گویند ما به سلیمان همه­ی ثروت‌ها و قدرت‌های دنیا را دادیم، پس چرا او باز از ما غفلت ننمود؟ ۲- غُلامان – می‌گویند: پروردگارا ما …

اندیشه کردن قبل از گفتن بهتر از پشیمانی بعد از گفتن است و پشیمانی بعد از نگفتن بهتر از شرم ساری بعد از گفتن است و هرگز نگذارید دیگران از شما عبرت بگیرند، بلکه خودتان از دیگران عبرت بگیرید تا به سعادت واقعی دست پیدا نمایید. «مَا اَکْثَرُ العِبَرُ واَقَلُّ الاعِتِبِار»([۱]). «امروز می‌توانی امّا نمی‌دانی و فردا نیز می‌دانی امّا …

حکیم ابی قور می‌گوید: لذّتی بپذیرید که رنجی را به دنبال نداشته باشد و آن خوشی را بپذیرید که خوشی بزرگ‌تر را از شما نگیرد و زحمتی را قبول کنید که بلای بزرگ‌تری بعد از خودش را در پی نداشته باشد([۱]). [۱]– تنبیه الغافلین / ج ۲ – ابولیث سمرقندی.

کانال تلگرامی اهل سنت و جماعت ایران @ahlesonnat_com https://t.me/ahlesonnat_com https://t.me/joinchat/AAAAAEL1eveEIme7q2AtCw

  شیخ حافظ الدین السبکی – رحمه الله – به گونه‌ای دیگر که ابن الصلاح آن را بیان نکرده موضوع مورد نظر را مطرح می‌کند بدین صورت که هر گاه شخص مسلمانی کسی را پیدا نکرد که به حدیث مورد نظر او عمل کرده باشد باید چه کار بکند؟ سبکی در جواب این سوال می‌گوید: «معتقدم که باید از حدیث …

علاوه بر آنچه که ذکر کردیم، امام نووی – رحمه الله – بعد از سخنان خود خلاف شرایطی را که البوطی در ارتباط با عمل کردن به حدیث توهم کرده است، از ابن الصلاح نقل کرده و می‌گوید: «استاد ابو عمرو می‌گویدهر کس از پیروان مذهب شافعی حدیثی را دید که با مذهب او مخالف است، نگاه می‌کند اگر آلات …

امام بزرگوار، امام شافعی – رحمه الله- علاوه بر این موضوع، اصلی را نیز به آن اضافه کرده وصراحتا در کتاب خود(اختلاف الحدیث)به آن اشاره کرده ومی گوید:وآن دعوت کردن به سوی عمل به سنّت (حدیث)است اگر چه هر انسانی یا هر کسی با این دعوت مخالفت کند و اعترافات ضعیف و بی‌اساسی که دشمنان ما بر می‌انگیزند، ردّ و …

امام شافعی – رحمه الله علیه- بعداز اشاره به موضوع قبلی مستقیماً متذکر می‌شود به اینکه هر گاه کسی بگوید: نمونه‌ای برای من بیاور که حضرت عمر در آن، کاری انجام داده باشد سپس با توجه به خبر رسول الله صلی الله علیه وسلم (حدیث رسول اکرم صلی الله علیه وسلم)از کار خود پشیمان شده و رجوع کرده باشد و …

سلفی بزرگوار، یاری دهنده دین، امام شافعی – رحمه الله تعالی – این مسأله را به خوبی روشن کرده است، زیرا دراین مورد سخنان گهر باری بیان داشته که بعضی از آن را اگر چه طولانی است ولی بخاطر فایده زیاد و زیبایی بیان و اتمام حجّت آن و محکمی کلام و همچنین شیوه خوب بیان، آن را نقل خواهم …

امام شافعی نیز با تمام قوّت و در صراحت کامل مردم را به عدم التزام و تقیّد به مذهب معین دعوت می‌کند، شاگرد او اسماعیل پسر یحیی مزنی در اولین جمله از مختصر خود که بر روی کتاب الآم امام شافعی نوشته است می‌گوید”این کتاب را مختصراً از روی علم محمد پسر ادریس شافعی – رحمه الله – نوشته‌ام، همچنین …

امام احمد نیز طبق منهج اصحاب کرام عمل کرده است او نیز از تقلید کردن از خود و از غیر خود و التزام به یک مذهب معین نهی کرده است بطوری که او دوست نداشت کتابی را که شامل نظرات و رأی‌های متفاوت است بنویسد، فقط تمسک جستن به آثار صحابه و علماء سلف را می‌پسندیدند ([۱]). الحافظ ابن الجوزی …

امام ابوحنیفه نیز تقلید از خود را انکار کرده و گفته است: «برای هیچ کس حلال نیست که به قول، عمل کند تا زمانی که نداند که این قول را از کجا گرفته‌ام». و در روایتی دیگر می‌گوید: «حرام است برای کسی که دلیل قول من را نمی‌داند ولی به آن فتوی می‌دهد». در روایات دیگر به آن اضافه کرده …

خلیفه منصور به امام مالک – رحمه الله – پیشنهاد کردکه می‌خواهد در کشورهای اسلامی به عمل کردن به مذهبی که او در کتاب خود بنام الموّطا تدوین کرده ونوشته است، دستور دهد و مردم را به عمل کردن به آن و نهی از عمل کردن به غیر آن وادار کند، ولی امام مالک – رحمه الله – این پیشنهاد …

امام احمد- رحمه الله – می‌فر ماید: «ازمن و از امام مالک و امام شافعی و امام اوزاعی و الثوری تقلید نکنید و از چیزی پیروی کنید و احکام و دستورات خود را از جایی بگیرید که آنان بدست آورده‌اند». همچنین می‌فرماید: «هر کس که حدیث رسول اکرمص را رد یا انکار کند، و دچار هلاکت و بدبختی می‌شود»([۱]). ای …

امام مالک (رحمه الله) می‌فرماید: همانا من انسان هستم هم دچار اشتباه می‌شوم هم حق می‌گویم لذا در مورد رأی و نظر من فکر کنید. هر آنچه را که موافق با کتاب و سنت است بگیریدوآنچه را که مخالف با کتاب وسنت است ترک کرده و کنار بگذارید» و همچنین امام – رحمه الله – می‌فرماید: هیچکس نیست بعد از …

امام ابوحنیفه – رحمه الله – می‌فرماید: «درست نیست برای کسی که به گفته ما استناد کند، یا طبق گفته ما عمل کند، تا زمانیکه نداند که از کجا آن را آورده‌ایم یعنی(تا زمانیکه دلیل صحت آن را نداند) و در روایتی دیگر می‌فرماید«حرام است بر کسی که بواسطه کلام من فتوی دهد ولی دلیل گفته من را ندارند» و …