فقه

بر خویشاوندان میت و .. واجب است که وقتی از مرگش خبر می‌شوند، صبر پیشه کنند و سنت است که به تقدیر الهی راضی باشند و نیت دریافت پاداش داشته باشند و «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» بگویند. ۱- عَنْ أُمَّ سَلَمَهَ رضی الله عنها قَالَتْ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه وسلم یَقُولُ: «مَا مِنْ عَبْدٍ تُصِیبُهُ مُصِیبَهٌ، فَیَقُولُ: …

سنت است که در میان مردم اعلام کنند که فلانی فوت کرده است تا بیایند و در نماز جنازه‌ و دفنش شرکت کنند. باید توجه داشت که اعلام خبر مرگ میت با فخر فروشی، مباهات، ریاکاری و…. حرام است.

۱- وقتی فرد مسلمان وفات کند، سنت است که چشمانش را ببندند و در هنگام بستن چشم‌هایش این طور دعا کنند: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِفُلَانٍ وَارْفَعْ دَرَجَتَهُ فِی الْمَهْدِیِّینَ، وَاخْلُفْهُ فِی عَقِبِهِ فِی الْغَابِرِینَ، وَاغْفِرْ لَنَا وَلَهُ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ، وَافْسَحْ لَهُ فِی قَبْرِهِ، وَنَوِّرْ لَهُ فِیهِ»[۱]: «یا الله! گناهان فلانی را بیامرز و درجه‌اش را در میان بندگان هدایت یافته‌ات …

بر فرد مسلمان واجب است که همواره مرگ را به یاد داشته باشد نه فقط به خاطر جدا شدن از خانواده، دوستان و لذت‌های دنیا… که این نگاهی کوته‌بینانه است؛ بلکه به خاطر این‌که با مرگ از انجام اعمال نیک و کاشت برای آخرت محروم می‌شود. آری، با این نگاه به مرگ است که فرد مسلمان خودش را هرچه بیش‌تر …

۱- میت هنگام مرگ به «لا اله الا الله و محمد رسول الله» گواهی دهد. ۲- مؤمن با عرق پیشانی بمیرد. ۳- شهید شدن یا مردن در راه الله. ۴- مردن در هنگام نگهبانی از مرزهای اسلامی. ۵- مردن در دفاع از جان یا مال یا خانواده. ۶- مردن با بیماری ذات الجنب، یا بیماری سل. ۷- مردن با طاعون …

از حقوق فرد مسلمان بر مسلمان دیگر این است که هرگاه بیمار شد به عیادت وی برود و چون بمیرد در تشییع جنازه‌اش شرکت کند. برای کسانی‌که در هنگام احتضار –مرگ- فرد بیمار حضور دارند، سنت است که گفتن «لا إله إلا الله» را به او با تکرار این کلمه تلقین کنند و برایش دعای خیر کنند و در حضورش …

عَنْ أَنَسٍ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «لاَ یَتَمَنَّیَنَّ أَحَدٌ مِنْکُمُ المَوْتَ لِضُرٍّ نَزَلَ بِهِ، فَإِنْ کَانَ لاَ بُدَّ مُتَمَنِّیًا لِلْمَوْتِ فَلْیَقُلْ: اللَّهُمَّ أَحْیِنِی مَا کَانَتِ الحَیَاهُ خَیْرًا لِی، وَتَوَفَّنِی إِذَا کَانَتِ الوَفَاهُ خَیْرًا لِی».[۱] انس رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هیچ یک از شما به …

بر فرد بیمار واجب است که به تقدیر و قضای الهی ایمان داشته باشد و بر آنچه برایش مقدر شده است، صبر کند و به پروردگارش گمان نیک داشته باشد و آرزوی مرگ نکند، حقوق الله و حقوق مردم را ادا نماید، وصیت نامه‌اش را بنویسد و مستحب است که تا یک سوم مالش را برای خویشاوندانی که از او …

رعایت امور ذیل در صبر بر مصیبتِ‌ از دست دادن فرزندان، خانواده، خویشاوندان و دیگر چیزها، کمک می‌کند: آگاهی داشتن به اینکه مصیبت وارده از پیش در تقدیر الهی تعیین شده است و ناگزیر باید اتفاق می‌افتاد. و یقین داشتن به اینکه الله با صبر کنندگان است و الله صبرکنندگان را دوست دارد. از پاداش صبر بر مصیبت اطلاع داشتن …

هرگاه مؤمن به مصیبتی گرفتار شود، برای به دست آوردن پاداش بزرگ آن، صبر می‌کند و پروردگارش را ستایش می‌نماید و اگر بخواهد که مصیبت و مشکلش حل شود فقط از الله می‌خواهد که آن را حل کند و به الله شکایت می‌کند و در پیشگاه او تعالی التماس و زاری می‌نماید که آن را برطرف گرداند و این با …

اول: صبر خالصانه برای رضای الله باشد؛ الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَٱلَّذِینَ صَبَرُواْ ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ رَبِّهِمۡ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰهَ وَأَنفَقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ سِرّٗا وَعَلَانِیَهٗ وَیَدۡرَءُونَ بِٱلۡحَسَنَهِ ٱلسَّیِّئَهَ أُوْلَٰٓئِکَ لَهُمۡ عُقۡبَى ٱلدَّارِ٢٢﴾ [الرعد: ۲۲]: «و کسانی‌ که برای کسب خشنودی پروردگار‌شان شکیبایی کرده‌اند و نماز بر پا داشته‌اند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم، پنهان و آشکارا انفاق کرده‌اند و بدی را …

صبر بر ادامه طاعات و عبادات .. صبر در خودداری از معاصی و گناهان .. صبر در مقدرات دردناک الهی. هرکس در این سه حالت به خاطر رضای الله صبر کند، صابر حقیقی است و هرکس شرایط را کامل رعایت نماید، از پروردگار کریم خود پاداش بزرگی دریافت خواهد نمود.

هرکس که الله برایش اراده‌ی خیر کند، او را به مصیبت‌هایی گرفتار می‌نماید که پروردگار و مرگ و توبه‌اش را به یاد آورَد و این‌گونه درجاتش را بالا می‌برد و گناهانش را پاک می‌گرداند و بر ثوابش می‌افزاید. ۱- الله تعالی می‌فرماید: ﴿قُل لَّن یُصِیبَنَآ إِلَّا مَا کَتَبَ ٱللَّهُ لَنَا هُوَ مَوۡلَىٰنَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡیَتَوَکَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ۵١﴾ [التوبه: ۵۱]: «بگو: هرگز …

فرد مؤمن همواره از الله عافیت و سلامتی می‌خواهد و هرگز گرفتاری و مصیبت نمی‌خواهد. اما وقتی به مصیبتی گرفتار شود، صبر می‌کند و از پروردگارش امید پاداش دارد. هرکس صبر کند و بر صبر تمرین نماید، الله به او صبر می‌دهد و یاریش می‌کند و از او خشنود می‌شود و بنده را نیز راضی می‌گرداند. ۱- الله تعالی می‌فرماید: …

از همه مردم، پیامبران بیش‌تر به مصیبت‌ها گرفتار شده‌اند و سپس بهترین و بهترین‌ها، هر فرد مؤمنی بر حسب میزان پایبندی به دینش مورد آزمایش قرار می‌گیرد. به این ترتیب هرکس در دین خود محکم‌تر و پایبندتر باشد، مصیبت‌هایش سخت‌تر خواهد بود و هرکس بیش‌تر مصیبت‌ و مشکل ببیند، پاداش و ثوابش بیش‌تر و بزرگ‌تر خواهد بود. آری، پیامبران و …

ما از آنِ الله هستیم و به سوی او برمی‌گردیم تا به هرکس هر عملی انجام داده پاداش و سزا دهد، پس باید استقامت، شکیبایی و درخواست پاداش نمود تا در دنیا با امنیت زندگی کنیم و در آخرت پاداش بزرگی دریافت نماییم و به رضوان و خشنودی پروردگار و کامیابی در همراهی و محبت الله برسیم و به صبر …

هیچ مصیبتی در جان، مال، خانواده و نظام هستی به کسی نمی‌رسد مگر به تقدیر و قضای الهی که از پیش الله آن را می‌دانسته، قلم آن را نوشته و اراده‌ی الله بر آن رفته و حکمت الهی آن را ایجاب می‌کرده است و هیچ تقدیم و تأخیری در این نیست. آری، هیچ قدرت و عاملی وجود ندارد که آنچه …

عَنْ جَابِرٍ رضی الله عنه قَالَ: کَانَ النَّبِیُّ صلی الله علیه وسلم یُعَلِّمُنَا الِاسْتِخَارَهَ فِی الأُمُورِ کُلِّهَا، کَالسُّورَهِ مِنَ القُرْآنِ: «إِذَا هَمَّ بِالأَمْرِ فَلْیَرْکَعْ رَکْعَتَیْنِ ثُمَّ یَقُولُ: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَخِیرُکَ بِعِلْمِکَ، وَأَسْتَقْدِرُکَ بِقُدْرَتِکَ، وَأَسْأَلُکَ مِنْ فَضْلِکَ العَظِیمِ، فَإِنَّکَ تَقْدِرُ وَلاَ أَقْدِرُ، وَتَعْلَمُ وَلاَ أَعْلَمُ، وَأَنْتَ عَلَّامُ الغُیُوبِ، اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ تَعْلَمُ أَنَّ هَذَا الأَمْرَ خَیْرٌ لِی فِی دِینِی وَمَعَاشِی وَعَاقِبَهِ …

نماز استخاره سنت است. دو رکعت می‌‌باشد که در هر رکعت پس از فاتحه، آنچه از قرآن میسر است خوانده می‌‌شود. دعای استخاره قبل یا بعد از سلام می‌‌باشد اما قبل از سلام افضل و بهتر است. برای کسی‌که به استخاره روی می‌‌آورد جایز است که این عبادت را بیش از یکبار در اوقات مختلف انجام دهد. و در این …

استخاره عبارت است از طلب خیر و خوبی از الله متعال در امری از امور واجب یا مستحب در صورتی که با هم در تعارض قرار گیرند یا در امری مباح اگر مصلحت در آن روشن و آشکار نباشد.

۱- عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه قَالَ: أَوْصَانِی خَلِیلِی صلی الله علیه وسلم بِثَلاَثٍ: «صِیَامِ ثَلاَثَهِ أَیَّامٍ مِنْ کُلِّ شَهْرٍ، وَرَکْعَتَیِ الضُّحَى، وَأَنْ أُوتِرَ قَبْلَ أَنْ أَنَامَ».[۱] ابوهریره رضی الله عنه می‌گوید: دوستم رسول الله صلی الله علیه وسلم مرا به سه چیز سفارش نمود: «روزه سه روز از هر ماه، دو رکعت نماز ضحی (چاشت) و اینکه قبل …

وقت نماز ضحی پس از ارتفاع خورشید به اندازه یک نیزه (یک متر) تقریبا بعد از ۱۵ دقیقه تا قبل از زوال خورشید است. و بهترین زمان ادای آن به هنگام شدت افزایش گرما می‌‌باشد.

نماز ضحی سنت است و کمترین آن دو رکعت بوده و محدودیتی برای بیش‌ترین مقدار آن وجود ندارد.

امام بدون اذان دو رکعت نماز به همراه نمازگزاران می‌‌خواند به این صورت که: در رکعت اول هفت بار به همراه تکبیر احرام، تکبیر می‌‌گوید سپس سوره فاتحه را به همراه سوره‌‌ای از قرآن به صورت جهری می‌‌خواند، به رکوع رفته و پس از آن دو سجده به جای می‌‌آورد. با پایان یافتن رکعت اول برای رکعت دوم برخاسته و …

هرگاه امام از ایراد خطبه فارق شد رو به قبله کرده و دست به دعا بردارد، سپس ردایش را برگردانده و قسمت راست آن‌‌ را بر قسمت چپ قرار دهد و مردم دست‌‌ها را برای دعا بالا برده و به دعا مشغول می‌‌شوند سپس نماز استسقاء خوانده می‌‌شود.

۱- باران رحمتی از سوی الله متعال می‌‌باشد. سنت این است که چون باران شروع به باریدن گرفت، بخشی از بدن عریان شود تا باران بر آن ببارد و در این حالت بگوید: «اللَّهُمَّ صَیِّبًا نَافِعًا»[۱]: «یا الله! باران را سودبخش و مفید بگردان». ۲- پس از باریدن باران بگوید: «مُطِرْنَا بِفَضْلِ اللَّهِ وَرَحْمَتِهِ»[۲]: «به فضل و رحمت الهی بر …

امام در حالت ایستاده قبل از نماز یک خطبه می‌‌خواند. در این خطبه حمد و ثنای الله و تکبیر گفته و طلب مغفرت و آمرزش می‌کند و آنچه از سنت نبوی ثابت است، می‌‌گوید: «إِنَّکُمْ شَکَوْتُمْ جَدْبَ دِیَارِکُمْ، وَاسْتِئْخَارَ الْمَطَرِ عَنْ إِبَّانِ زَمَانِهِ عَنْکُمْ، وَقَدْ أَمَرَکُمُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ أَنْ تَدْعُوهُ، وَوَعَدَکُمْ أَنْ یَسْتَجِیبَ لَکُمْ»، ثُمَّ قَالَ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ …

سنت این است که امام، قبل از نماز استسقاء خطبه بخواند و اگر گاهی بعد از نماز خطبه خواند، اشکالی ندارد. ۱- عَنْ عَبَّادِ بْنِ تَمِیمٍ، عَنْ عَمِّهِ، قَالَ: رَأَیْتُ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم یَوْمَ خَرَجَ یَسْتَسْقِی، قَالَ: فَحَوَّلَ إِلَى النَّاسِ ظَهْرَهُ، وَاسْتَقْبَلَ القِبْلَهَ یَدْعُو، ثُمَّ حَوَّلَ رِدَاءَهُ، ثُمَّ صَلَّى لَنَا رَکْعَتَیْنِ جَهَرَ فِیهِمَا بِالقِرَاءَهِ. [۱] از عباد بن …

استسقاء یا طلب باران می‌‌تواند در قالب نماز استسقاء به صورت جماعت باشد و این بهترین و کامل‌‌ترین حالت آن است. یا اینکه می‌‌تواند در قالب خطبه‌‌ی جمعه یا دعا و استغفار بدون نماز و خطبه باشد.

اگر زمین خشک شده و خشکسالی روی دهد و باران قطع شود، در این شرایط نماز استسقاء مشروعیت می‌یابد. در چنین شرایطی مسلمانان از مرد و زن و کودک با رعایت خشوع و تواضع و خواری و تضرع به سوی بیابان خارج می‌‌شوند؛ امام روزی را برای برگزاری نماز استسقاء مشخص می‌‌کند. و در شرایطی که هوا به شدت سرد …

دعا برای طلب باران به شیوه‌‌ای مخصوص است. حکم نماز استسقاء نماز استسقاء سنت موکده است و در هر وقت جز اوقات نهی شده خوانده می‌‌شود. و افضل این است که پس از ارتفاع خورشید به اندازه یک نیزه که حدودا پانزده دقیقه طول می‌‌کشید، خوانده شود.

۱- هر رکعت از نماز کسوف با درک رکوع اول آن، ادا می‌‌شود. و اگر با رفع خورشید یا ماه گرفتگی وقت نماز کسوف فوت شود، قضایی ندارد. ۲- اگر کسوف برطرف شد و نمازگزاران در نماز بودند، سریع‌‌تر نماز را به پایان می‌‌رسانند و اگر نماز خواندند و کسوف برطرف نشد، بر دعا و تکبیر و صدقه خود بیفزایند …

سنت است امام بعد از نماز خطبه‌‌ای ایراد نموده و در آن به پند و اندرز مردم بپردازد و آن‌ها را در مورد این رویداد بزرگ تذکر دهد تا قلب‌‌های‌‌شان نرم شود؛ و آن‌ها را به دعای زیاد و تکبیر و استغفار و صدقه زیاد امر کند. عَنْ عَائِشَهَ رضی الله عنها قَالَتْ: خَسَفَتِ الشَّمْسُ فِی عَهْدِ رَسُولِ اللهِ ج، فَقَامَ …

چون کسوف به هنگام نماز فرض رخ دهد، در صورتی که وقت برای ادای هردو نماز باشد، ابتدا نماز کسوف خوانده می‌‌شود؛ اما اگر وقت تنگ باشد، ابتدا نماز فرض خوانده می‌‌شود. در صورتی که نماز کسوف و تراویح همزمان شوند، اگر وقت برای هردو نماز باشد، ابتدا نماز کسوف خوانده می‌‌شود و اگر وقت برای ادای هردو نماز تنگ …

نماز کسوف و خسوف اذان و اقامه ندارد. اما در شب یا روز برای برگزاری آن با این الفاظ اطلاع رسانی می‌‌شود: (الصَّلاَهُ جَامِعَهٌ) که یک یا چند بار گفته می‌‌شود. در این نماز، امام تکبیر گفته و سوره‌‌ی فاتحه را به همراه سوره‌‌ای طولانی به صورت جهری می‌‌خواند؛ سپس رکوع طولانی به جای‌‌ آورده، از رکوع برخاسته و می‌‌گوید: …

وقت نماز کسوف از ابتدای کسوف یا خسوف تا از بین رفتن این حالت می‌‌باشد.

رخ دادن کسوف دو سبب اصلی دارد: سبب شرعی و سبب کونی. سبب شرعی عبارت است از ترساندن بندگان تا اینکه از گناهان توبه کنند و از طرفی الله متعال به عنوان پادشاه و فرمانبرداری جهان هستی در ملک خود اظهار تصرف کند. بنابراین اگر توبه صورت نگیرد کسوف هشداری برای وقوع کیفر و مجازات است؛ و بر این اساس …

خسوف و کسوف در اوقات مشخصی روی می‌‌دهند چنان‌‌که طلوع خورشید و ماه نیز اوقات مشخصی دارند. سنت الله چنین مقدر شده که وقت کسوف خورشید در پایان ماه و وقت خسوف ماه در شب‌های بیض (۱۳، ۱۴ و ۱۵ ماه) باشد. دانستن زمان کسوف و خسوف از جمله علوم حسی است که با محاسبه دانسته می‌‌شود و بر این …

نماز خسوف و کسوف بر هر مرد و زن مسلمان در حضر و سفر سنت موکده می‌‌باشد. عَنْ أَبِی مَسْعُودٍ الْأَنْصَارِیِّ رضی الله عنه قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه وسلم: إِنَّ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ آیَتَانِ مِنْ آیَاتِ اللهِ، یُخَوِّفُ اللهُ بِهِمَا عِبَادَهُ، وَإِنَّهُمَا لَا یَنْکَسِفَانِ لِمَوْتِ أَحَدٍ مِنَ النَّاسِ، فَإِذَا رَأَیْتُمْ مِنْهَا شَیْئًا فَصَلُّوا، وَادْعُوا اللهَ حَتَّى یُکْشَفَ مَا …

پدیده‌‌ی کسوف باعث اخلاص در توحید الهی و افزایش ایمان و رو آوردن به طاعت و فرمانبرداری و دوری و پرهیز از گناهان و معاصی و ترس از الله و بازگشت به سوی او با توبه از گناهان می‌‌شود. الله متعال می‌‌فرماید: ﴿وَمَا نُرۡسِلُ بِٱلۡأٓیَٰتِ إِلَّا تَخۡوِیفٗا﴾ [الإسراء: ۵۹] «و ما نشانه‌ها [و معجزات] را جز براى بیم‌دادن [مردم] نمى‌فرستیم».

خسوف: از بین رفتن نور ماه به طور کامل یا بخشی از آن در شب. کسوف: پنهان ماندن نور خورشید به طور کامل یا بخشی از آن در روز. هریک از این دو اصطلاح برای دیگری نیز به کار می‌‌رود چنان‌‌که گفته می‌‌شود: خسفت الشمس و کسف القمر؛

برای شرکت در مناسبت‌‌های جهانی که هیچ ارتباطی با عبادت ندارند، همچون روز سلامت، هفته ترافیک و هفته درختکاری و … دو حالت متصور است: الف) اگر چنین مناسبت‌‌هایی در منطقه‌‌ای با عنوان عید مطرح هستند، شرکت در آن‌ها جایز نیست؛ زیرا اعیاد مسلمانان مشخص و محدود به سه عید است؛ و همچنین اگر چنین مناسبت‌‌هایی از باب تشابه به …

چنان‌‌که پیش‌‌تر گذشت، مسلمانان سه عید دارند. (عید فطر، عید قربان، عید هفتگی جمعه) اما اعیادی چون جشن تولد و مناسب‌‌هایی چون اولین روز سال هجری یا میلادی (یا شمسی)، شب اسراء و معراج، شب نیمه‌‌ی شعبان، روز میلاد رسول الله صلی الله علیه وسلم یا روز مادر و … که در میان مسلمانان انتشار یافته، همگی بدعت‌‌هایی هستند که …

تبریک گفتن و مصافحه با کسی‌که از نعمتی برخوردار شده، مستحب است چنان‌‌که به وی بگوید: به خاطر آنچه الله به تو بخشیده است و با آن بر تو منت نهاده تبریک می‌‌گویم. عَنْ کَعْبِ بْنِ مَالِکٍ رضی الله عنه –فِی قِصَّهِ تَوبَتِهِ- وَفِیهِ-: وَاسْتَعَرْتُ ثَوْبَیْنِ فَلَبِسْتُهُمَا، وَانْطَلَقْتُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ج، فَیَتَلَقَّانِی النَّاسُ فَوْجًا فَوْجًا، یُهَنُّونِی بِالتَّوْبَهِ، یَقُولُونَ: لِتَهْنِکَ تَوْبَهُ …

هر عملی که با ارتکاب حرامی همراه باشد یا سبب امری حرام قرار گیرد یا اینکه هلاکت نفس یا ترساندن دیگران را به دنبال داشته باشد، حرام است. و هر عمل غیر طبیعی مانند خوابیدن بر ابزار و وسایل تیز و خوردن شیشه و امثال آن نوعی دروغ و بخشی از سحر و سرگرمی‌‌های حرام است. و برای هیچ مسلمانی …