گواهی قرآن بر بیان اسلام در کتاب‎های پیشین (۱) قرآن کریم در آیات بسیاری روشن ساخته که اسلام دین خاتم بوده و ثابت نموده که کتاب‌های آسمانی پیشین مژدۀ آمدن این دین را داده‌اند و نیز پیامبرش؛ محمّد ج و امّت ایشان و فضیلت آنان را توصیف نموده‌اند و بیان کرده که اهل کتاب این مطلب را می‌دانند، امّا بیشترشان بر …

عده‌ای از مردم در بیان حکمت بعضی از حوادث و وقایع قضاوت زود هنگام کرده و می‌گویند: الله تعالی بلاهایی را که در دنیا می‌فرستد از آن چنین و چنان مقاصدی دارد، می‌گویند الله تعالی باران را به علت کثرت گناهان، از بندگانش دریغ داشته و فلان زلزله بخاطر آزمایش و تأدیب فلان قوم و قبیله به وقوع پیوسته است. …

وقتیکه زلزله میشود یک شهر خراب میشود و هزاران پیر و جوان و کودک کشته میشود این بی گناهان که کشته میشوند از نظر شرعی چه حکم دارد بطور کلی حکمت در این کار چیست؟   الحمدلله، گاهی الله تعالی چنین مقرر می فرماید تا بندگان عاصی را در دنیا عذاب دهد.زلزله یکی از این عذابها است.و کسانیکه در بین …

  آیا به هنگام وقوع زلزله خواندن نماز آیات سنت است؟ چون در حدیث است – نظر مذاهب چیست؟ و چرا شما هنگام بحث نماز آیات اشاره ای به خواندن آن هنگام زلزله نکردید؟ الحمدلله، هیچ حدیثی از شخص پیامبر صلی الله علیه وسلم وارد نشده که ایشان – بجز برای کسوف – نمازی تحت عنوان نماز آیات خوانده باشند، …

اسلام خاص به معنای اسلامی که محمّد مصطفی صلی الله علیه وسلم آوردند؛ یعنی همان شریعت قرآن کریم.[۱] در مبحث مربوط به ماهیّت دین اسلام، این موضوع روشن گشت. و در مباحث پیش رو، آنچه در کتاب‌های آسمانی پیشین دربارۀ دین اسلام – دینی که پیامبر صلی الله علیه وسلم آوردند- آمده، بررسی خواهد شد، چون کتاب‌های آسمانی اشاراتی به دین محمّد صلی …

اسلام عام یعنی تسلیم‌شدن فقط برای الله یگانه، که از این لحاظ، آیین همۀ پیامبران به شمار می‌رود. بنابراین دین اسلام یکی است و آیین تمامی پیامبران و پیروانشان؛ از دوران نوح تا حواریّون عیسی بوده، چنانکه الله تعالی این مطلب را بیان فرمود است: ﴿۞وَٱتۡلُ عَلَیۡهِمۡ نَبَأَ نُوحٍ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦ یَٰقَوۡمِ إِن کَانَ کَبُرَ عَلَیۡکُم مَّقَامِی وَتَذۡکِیرِی بِ‍َٔایَٰتِ …

سلام درختان و کوه‌ها بر پیامبر صلی الله علیه وسلم سیّدنا علی س می‌گوید: «همراه رسول الله صلی الله علیه وسلم در مکّه بودم که به یکی از نواحی آن رفتیم. هر درخت و کوهی که با ایشان برخورد می‌کرد، می‌گفت: السّلام علیک یا رسول الله!»[۱] نمونه‌های بسیار اندکی از معجزات پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان گردید و کسی که به دنبال …

سلام‌کردن سنگ به پیامبر در صحیح مسلم، از جابر بن سمره روایت شده که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِنِّی لَأَعْرِفُ حَجَرًا بِمَکَّهَ کَانَ یُسَلِّمُ عَلَیَّ قَبْلَ أَنْ أُبْعَثَ إِنِّی لَأَعْرِفُهُ الْآنَ»[۱]؛ «همانا من سنگی را در مکّه می‌شناسم که پیش از اینکه مبعوث شوم، بر من سلام می‌کرد و اکنون نیز آن را می‌شناسم.» [۱]– صحیح مسلم، شمارۀ …

معجزه پیامبر، شفای بیماری -به اذن الله تعالی- از جمله درمان فردی که پایش شکسته بود؛ براء بن عازب  می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وسلم گروهی را نزد ابورافع فرستادند و عبدالله بن عتیک شبانه و درحالی که او خواب بود، وارد خانه‎اش شد و وی را کشت. من شمشیر را در شکمش فرو کردم تا اینکه به پشتش رسید و …

افزایش آب و بیرون آمدن آن از میان انگشتان شریف پیامبر این معجزه نیز بسیار اتّفاق افتاد؛ مثلا جابر بن عبدالله چنین روایت می‌کند: «مردم در روز حدیبیّه تشنه شدند و در جلوی پیامبر صلی الله علیه وسلم سطل کوچکی آب بود که بوسیلۀ آن وضو گرفتند و سپس مردم به سمتشان آمده و گفتند: آبی نداریم که وضو بگیریم و …

ممعجزه افزایش غذا این معجزه چندین بار اتّفاق افتاد؛ به عنوان نمونه، انس س چنین روایت می‌کند: ابوطلحه به أمّ سلیم گفت: من صدای پیامبر صلی الله علیه وسلم را ضعیف شنیدم و دانستم که ایشان گرسنه‌ هستند، آیا چیزی داری؟ او گفت: بله. سپس چندین قرص نان و چادری که داشت را بیرون آورد و نان‎ها را با قسمتی از چادر …

معجزۀ إسراء و معراج یعنی الله تعالی محمّد صلی الله علیه وسلم را شبانه از مسجد الحرام به مسجد الأقصی برد؛ جایی که تمامی پیامبران را جمع نموده بود و پیامبر صلی الله علیه وسلم برایشان امامت داد. الله متعال می‌فرماید: ﴿سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِیٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَیۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِی بَٰرَکۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِیَهُۥ مِنۡ ءَایَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِیعُ ٱلۡبَصِیرُ﴾ …

معجزۀ دو نیم‌شدن ماه یکی از بزرگ‌ترین معجزات حسّی که بیانگر صحّت و صداقت نبوّت پیامبر ج بود. مشرکان اهل مکّه از رسول الله صلی الله علیه وسلم درخواست نشانه و معجزه کردند و ایشان ماه را درحالی که دو نیم شده بود، به آنان نشان دادند. الله متعال دربارۀ این معجزه می‌فرماید: ﴿ٱقۡتَرَبَتِ ٱلسَّاعَهُ وَٱنشَقَّ ٱلۡقَمَرُ١ وَإِن یَرَوۡاْ ءَایَهٗ یُعۡرِضُواْ وَیَقُولُواْ …

شیوه‌های اثبات معجزات پیامبر معجزه‌های رسول الله صلی الله علیه وسلم از روی گمان یا از طریق روایات ضعیف و موضوع اثبات نگشته، بلکه با شیوه‌ها و دلایلی که مفید علم قطعی و یقینی هستند، به اثبات رسیده است. شیخ الإسلام ۶ شیوۀ مهم و بزرگ را آورده و هریک را به طور جداگانه، تبیین نموده و توضیح داده است. شیوه‌های …

معجزات پیامبر صلی الله علیه وسلم از چندین لحاظ دیگر نیز تقسیم شده‌اند؛ شیخ الإسلام ابن‌تیمیّه، معجزه‌های مربوط به قدرت، عمل و تأثیر ایشان را بر ۹ نوع دانسته است: نوع اول: معجزاتی که در عالم بالا صورت گرفت؛ مانند دو نیم‌شدن ماه و حفاظت کامل آسمان با شهاب‌ها زمانی که مبعوث شدند؛ نوع دوم: نشانه‌های مربوط به فضا و آب …

معجزه‌های معنوی که بر شش قسم است: رسول الله صلی الله علیه وسلم از قبیله‌ای که مشهور به علم و دانش نبودند، به شمار می‌رفتند و خودشان فقط دو بار به شام سفر کردند و هرگز از کسی علم فرا نگرفتند و از این رو، متّهم نمی‌شدند که ادّعای پیامبری کرده است؛ ۴۰ سال از عمرشان سپری شد بدون اینکه …

معجزه‌های حسّی که بر سه قسم است: معجزات خارج از ذات و وجود پیامبر صلی الله علیه وسلم که الله تعالی آن‎ها را بر دستان ایشان جاری ساخت؛ معجزاتی که در وجود رسول الله صلی الله علیه وسلم بود؛ همچون مهر نبوّت که میان دو شانۀ ایشان قرار داشت و نیز نشانه‌های آفرینش و چهرۀ پیامبر صلی الله علیه وسلم که دلالت بر …

اعجاز لفظی در حدیث نبوی (۳) از نشانه‌های بلاغت در حدیث نبوی این است که پیامبر صلی الله علیه وسلم اسالیب و روش‌های متنوّعی را به کار می‌گرفتند و براساس شرایط و حالات سخن می‌گفتند. همچنین شیوه‌های متفاوتی را برای تأثیر در نظر می‌گرفتند که در نظریّات و بررسی‌های معاصر فنّ گفتگو و القا نیز به کار می‌رود. اگر کسی در …

اعجاز لفظی در حدیث نبوی (۲) ادیب بزرگ؛ مصطفی صادق رافعی دربارۀ بلاغت نبوی می‌گوید: «انسان‎ها در برابر این بلاغت بشری متحیّر مانده و نمی‌توانند به این درجه از بلاغت برسند و بسیار مستحکم و غیرمتکلّفانه است و با وجود سهولت و روانی‌اش، کسی نمی‌تواند به آن دست یابد. این الفاظ را قلبی متّصل به شکوه آفریدگارش ساخته و زبانی …

اعجاز لفظی در حدیث نبوی (۱) آنچه دربارۀ اعجاز علوم، اخبار غیبی گذشته و آینده، حکمت‌ها، احکام، نظم، قوانین و سایر موارد قرآن گفته می‌شود، در مورد سنّت نیز صدق می‌کند، زیرا قرآن و سنّت از جانب الله تعالی بوده و رسول الله ج از روی هوی و هوس سخنی نگفته‌اند، بلکه وحی پروردگار را به مردم رسانده‌اند. این مطلب در …

چگونگی دلالت اخبار غیبی بر صداقت قرآن کریم بدون تردید محمّد صلی الله علیه وسلم هنگام بیان اخبار پیشین و امور پنهان زمان حاضر یا وعده‌ها و اخبار آینده، بسیار مطمئن و ثابت‌قدم سخن می‌گفتند درحالی که مطّلع از کتاب‌های پیشینیان نبوده و هیچ اختیاری در امور آینده نداشتند و خودشان اعتراف نموده و تأکید داشتند که غیب نمی‌دانند. الله می‌فرماید: …

اهداف خبر از امور غیبی آینده هدف اصلی این نوع اخبار، ایجاد و ریشه‌دارکردن ایمان در دل و توکّل صحیح بر الله تعالی است؛ یعنی آفریدگار آسمان‎ها و زمین و ذاتی که کلید امور در اختیارش است و همین که دستور به اجرای کاری دهد، فورا صورت می‌گیرد. برخی از اهداف فرعی این موضوع عبارت است از: تصدیق پیامبر صلی الله …

اهداف خبر از امور غیبی حال حاضر اهداف اساسی این امر، تأیید دعوت اسلام و حمایت و تداوم آن با دلیل و حجّت و تربیّت و تهذیب امّت است. علاوه بر این، پیامبر صلی الله علیه وسلم را در آنچه از جانب پروردگارش به مردم می‌رساند، تأیید و تصدیق می‌نماید، چون رسول الله صلی الله علیه وسلم علمی به آنچه در غیابشان …

اهداف خبر از امور غیبی گذشته با بررسی قصّه‌های قرآنی و اخبار امّت‌های پیشین، در می‌یابیم که هدف اصلی این نوع از اخبار غیب، اثبات صداقت پیامبر صلی الله علیه وسلم است. در بسیاری مواضع، قرآن کریم با اشاره به مطابقت آنچه بیان نموده با آنچه در کتاب‌های پیشین آمده، موضوع مذکور را اثبات می‌نماید، چنانکه در آیۀ زیر می‌خوانیم: ﴿وَمَا …

مفهوم اعجاز غیبی یکی دیگر از انواع اعجاز قرآن که عالمان از آن نام برده‌اند، اخبار غیبی است؛ یعنی آنچه از محمّد ج غایب بوده و در حضور ایشان صورت نگرفته است. بر این اساس، اخبار مربوط به ابتدای پیدایش هستی و تمامی اتّفاقات مهم شکل‌گرفته از زمان آفرینش آدم تا بعثت پیامبر صلی الله علیه وسلم، از امور غیب به …

اعجاز تشریعی (۲) و این علوم و اصول در قرن‌ها و نسل‌ها متمادی باقی مانده و گذشت زمان و دولت‌ها و بررسی و تحقیق آن‎ها، باعث شکوفایی و رونق بیشترشان شده و افراد عادل و منصف هر دوره‌ای، پی به الهی‌بودن خاستگاهش و تناسب و صلاحیّت آن برای هر زمان و مکان برده‌اند. بدون تردید اصول والا و مهمّی که …

اعجاز تشریعی (۱) سخن از اعجاز تشریعی قرآن به معنای بیان نظام جاوید هستی و موجودات است. ذاتی که این جهان را از نیستی به وجود آورد و مخلوقات بیشماری را در آن قرار داد و انسان را بهترین مخلوقات گردانید، برای این مخلوق برتر، قانونی در زندگی تعیین کرد تا رفتارش را در دنیا سامان دهد و رابطۀ وی …

اعجاز علمی – تجربی قرآن مراد از این نوع اعجاز قرآنی، آیاتی است که دربارۀ قوانین الهی در هستی و نظام آن و انواع عنایت و توجّه الله متعال نسبت به مخلوقات بیان شده است. این نوع اعجاز، زمینه و میدان وسیعی برای دقّت و تفکّر بوده و آیات بسیاری از قرآن کریم در این باره نازل شده و جزئیّات …

استفادۀ قرآن از روش تقسیم و بخش‌بخش‌کردن شیوه‌ای جدید در زبان عربی که در فصل‌فصل کردن و دسته‌دسته‌نمودن مطالب کاربرد دارد.[۱] [۱]– نک: تفسیر التّحریر والتّنویر، ج ۱، ص ۱۲۰٫

تکرار قصّه‌ها با بهترین نوع بیان در قرآن یکی دیگر از مظاهر و نشانه‌های بلاغت قرآن، بیان قصّه‌ها به بهترین شکل ممکن و آوردن آن‎ها در سوره‌های متفاوت براساس اقتضای حال و مقام است، به گونه‌ای که اگر حکایت و نقل آن‎ها در مواضع متعدّد مقایسه شود، در درجه و مرتبۀ واحدی از بلاغت قرار دارند و باهم یکسانند. ولی …

خالی‌بودن قرآن از ظاهرسازی و تکلّف در شعر، خطبه و یا نامۀ برخی از سخنوران، نوعی تکلّف و ظاهرسازی یافت می‌شود و برخی سخنانشان خوب، برخی متوسّط و برخی بی‌ارزش است و تکلّف در آن‎ها احساس می‌گردد. چنین ویژگی و صفتی بر سخن منظوم و منثور آنان برای بیان معنا با کلامی موزون یا غیرموزون دیده می‌شود. امّا قرآن کریم …

قرآن و بیان سخن به اندازۀ نیاز و حقیقت مشخّص است که قرآن کریم حقایقی را بیان نموده و از این طریق، شریعتی گسترده را تاسیس کرده است. قرآن در این زمینه همچون شیوۀ سخنوران را در آوردن مدح، رثا، تبریک، غزل و توصیف صحنه‌ها و … را پیش نگرفته است؛ شیوۀ کسانی که مهار افکارشان را رها نموده و …

تناسب زیبایی بیان قرآن بدون هیچ نوع اختلاف و تناقض فرد سخنوری را می‌بینی که سخنانی زیبا ارائه می‌دهد و معانی جذّابی بیان می‌کند، امّا وقتی سخنش طولانی شود و موارد متعدّدی را بر زبان آورد، تفاوت آشکاری در شیوایی و فصاحت سخنانش دیده می‌شود، به گونه‌ای که می‌توانی ضعف و سستی عباراتش را بیان نمایی و با نقدی صحیح، …

قرآن و رساندن معانی کامل که با توجّه به موقعیّت، به طور صریح یا با اشاره بیان گشته‌اند. به آیه‌ای نگاه می‌کنی و معنای اصلی آن را به دقّت بررسی می‌نمایی و درحالی این آیه را تمام می‌کنی که فواید بسیاری را به دست آورده‌ای؛ مثلا حکمی را صادر نموده، دلیلی بیان کرده، موعظه و پندی ارائه داده یا حکمتی …

استحکام دلالت واژگان و عبارات قرآن و حاضرساختن معانی در ذهن در این کتاب، تشبیهاتی جذّاب، مَثَل‌هایی زیبا، استعاراتی شگفت‌انگیز و نو، مجازهایی لطیف، کنایه‌هایی بی‌نظیر و تعریض و اشاراتی متناسب با موقعیّت می‌بینی که از سخن صریح نیز زیباتر و جذّاب‌ترند.

استواری نظم قرآن کتاب آسمانی مسلمانان از این لحاظ، در اوج قرار دارد و به نهایت رسیده است. هیچ فرد آگاه به قوانین و شروط سخنوری و آشنا به سخن بلیغان، نمی‌تواند به عبارتی از جملات قرآن اشاره نماید و بگوید که ای کاش در این محل قرار نمی‌گرفت، یا اینکه به واژه‌ای اشاره نماید و بگوید: اگر فلان کلمه …

فصاحت مفردات قرآن تمامی کلمات این کتاب جاوید متناسب بوده و در محلّ خود قرار گرفته و کاملا برای گوش، آشنا و روان است.

ویژگی‎های اسلوب اعجازآور قرآنی بلاغت سخن بدون تردید اسلوب قرآن کریم دارای ویژگی‌های مهم و اعجازآوری از لحاظ بلاغت و بیان جذّاب خود است. بلاغت سخن یعنی اینکه یک سخن دارای الفاظی فصیح و نظمی محکم و استوار باشد و دلالتی منظّم و کافی بر معنا کند. فصاحت الفاظ یعنی تلفّظ و جریان کلمات بر زبان و شنیدن آن‎ها با …

انواع اعجاز قرآنی بدون تردید قرآن کریم اعجازآور و معجزه است و برخی از پژوهشگران معتقدند که اعجاز این کتاب آسمانی عام و فراگیر بوده و از این انواع نام می‌برند: اعجاز بیانی، اعجاز علمی – تجربی، اعجاز تشریعی و اعجاز غیبی؛ مشهورترین انواع اعجاز قرآنی از دیدگاه محقّقان، همین موارد است. آنان آیۀ زیر را دلیل می‌آورند: ﴿مَّا فَرَّطۡنَا …

اعجاز قرآن کریم هر پیامبری معجزه‌ای دارد که دلیلی از ادلّۀ نبوّت و رسالتش بوده و نشان می‌دهد که وی فرستاده‌ای از جانب الله است، چون بدون معجزه، حجّت الهی بر مخلوقات برای ایمان به پیامبرانش اثبات نمی‌گردد. هر اندازه هم که پیامبری دارای اخلاقی والا، همّتی عالی، استعدادی فراوان، ذهنی فعّال و منزلت و مقامی رفیع و شریف در …

ردّ دسیسۀ مخالفان مبنی بر نسبت‌دادن ترور به اسلام و مسلمانان اگر مطالبی که در مباحث پیشین بیان شد، تو را شگفت‌زده نمود، بدان عجیب‌تر آن است که بسیاری از ستمکاران و منحرفان از عدالت و حقایق تاریخی، دین اسلام و پیامبر صلی الله علیه وسلم را متّهم به سنگدلی، خشونت و زیاده‌روی و ترور و امثال آن می‌کنند!!! قطعاً این …

حمایت از محدودۀ اسلام و دفاع از آن، ترور نیست محدودۀ اسلام یعنی مرز شهرها و نواحی آن، چون محلّ سلطه و قلمرو دین اسلام به شمار می‌رود. و دفاع از این قلمرو باعث حفاظت و نجات مسلمانان از تجاوز و ستم دشمنان می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین اهداف اسلام، این است که امّت اسلامی دارای شکوه و محترم و از …

دین اسلام آزادی‌ها را تضمین و منظّم کرده است این مورد، یکی از بارزترین علائم و نمودهای اسلام به شمار می‌رود؛ آزادی اندیشه و تفکّر در دین اسلام تضمین شده و وجود دارد و الله ﻷ به انسان حسّ شنوایی و بینایی و قلب بخشیده تا بیندیشد و تفکّر نماید و به حقیقت رسد. آدمی مأمور است که خوب و درست …

اسلام تجاوز و ستم فرد بر خودش را نیز حرام کرده است از دیدگاه دین اسلام، فقط ستم بر دیگران ممنوع نیست، بلکه ستم بر خود نیز که خاص‌ترین دارایی انسان به شمار می‌رود، ممنوع است. اسلام اجازه نمی‌دهد که کسی عقلش را فاسد نماید یا سلامتی‌اش را به خطر اندازد، چه رسد به اینکه خواسته باشد خود را بکشد! …

اسلام به دنبال حفظ جان‎هاست (۲) نفسی که الله تعالی کشتن آن را به ناحق، حرام گردانیده، عام و فراگیر بوده و شامل کشتن انسان مؤمن می‌شود، چنانکه الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَن یَقۡتُلۡ مُؤۡمِنٗا مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآؤُهُۥ جَهَنَّمُ خَٰلِدٗا فِیهَا وَغَضِبَ ٱللَّهُ عَلَیۡهِ وَلَعَنَهُۥ وَأَعَدَّ لَهُۥ عَذَابًا عَظِیمٗا﴾ [النّساء: ۹۳] «و هرکس مؤمنی را از روی عمد به قتل رساند، کیفرش …