- اطاعت و فرمانبری در هر حال در غیر نافرمانی خداوند واجب است.
- عدم خروج برسرپرستان امور هنگامی که نصیحت نمیپذیرند.
- کسی که سرپرستان امور را نصیحت میکند و به طریق شرعی بر آنها خرده میگیرد باید از گناه بری باشد.
- دوری از آشوب و فتنه و اسباب بوجود آمدن فتنه.
- بر فرمانروایان تا زمانی که از آنها کفر بواح و روشنی ظاهر و آشکار نشود نباید قیام و خروج نمود یعنی کفر آشکاری که امکان تأویل نداشته باشد.
- ضرورت حفظ جماعت مسلمانان واجب است که بر هدایت کتاب و سنت بصورت قولی، عملی و اعتقادی باشد و دوستی آنها، تبعیت و پیروی از راهشان و حرص و آز بر جمع شدن آنها بر حق و عدم تفرقه و جدایی بر آنها باید باشد.
همانگونه که الله تعالی میفرماید: ﴿وَمَن یُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ ٱلۡهُدَىٰ وَیَتَّبِعۡ غَیۡرَ سَبِیلِ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِیرًا ١١۵﴾ [النساء: ۱۱۵] «و هرکس بعد از روشن شدن حق و هدایت با رسول خدا مخالف نمود و راه غیر مؤمنان را برای پیروی برگزید او را در همان جهت انتخابی قرار داده و سرانجام وارد جهنمش خواهیم کرد که سرانجام بدی است» و رسول الله صلی الله علیه و سلم میفرماید: «علیکم بالجماعه فإن یَد اللَّه مَعَ الْجَمَاعَهِ وَمَنْ شَذَّ شَذَّ إِلَى النَّارِ»[۱] «بر شما واجب است که با جماعت باشید زیرا دست خداوند با جماعت است و هرکس تنها شد سرانجامش آتش است» و از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که رسول الله صلی الله علیه و سلم میفرماید: «مَنْ رَأَى مِنْ أَمِیرِهِ شَیْئًا فَکَرِهَهُ فَلْیَصْبِرْ فَإِنَّهُ لَیْسَ أَحَدٌ یُفَارِقُ الْجَمَاعَهَ شِبْرًا فَیَمُوتُ إِلَّا مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیَّهً»[۲] «هرکس معصیتی را از حاکم اسلامی مشاهده کرد پس آن را ناپسند بداند، بر آن صبر نماید زیرا هیچ احدی به اندازه یک وجب از جماعت مسلمانان جدا نمیگردد جز اینکه اگر بمیرد بر مرگ جاهلیت مرده است».
این نصوص بر ضرورت حفظ جماعت و عدم درگیری با اهلش دلالت دارد و وعید شدید برای کسی است که با آن مخالفت نماید. زیرا جماعت رحمت و تفرقه و جدایی عذاب است.
[۱] الترمذی برقم (۲۱۶۷)، السنه لابن أبی عاصم برقم (۸۰).
[۲] صحیح البخاری برقم (۷۱۴۳)