بعضی از علما گفتهاند: تعداد گناهان کبیره مشخص است و آنها را بر شمرده و به جستجوی نصوصی پرداختهاند که در این زمینه وارد شده¬اند. و گفته شده تعریف مشخّصی نیز دارند؛ شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه¬الله گناهان کبیره را تعریف کرده و میگوید: «هر گناهی که برای آن کیفر و مجازات خاصی ذکر شده، خواه این مجازات در دنیا باشد یا در آخرت و چه در قالب فوت شدن امری پسندیده باشد یا در قالب تحصیل امری ناپسند، گناه کبیره است؛ و این تعریف بسیار گسترده است و گناهان بسیاری را شامل میگردد.
دلیل آنچه ایشان گفته است این است که گناهان بر دو قسماند:
نوعی از گناهان هستند که فقط از آن نهی شده و وعید و عذابی برای آن ذکر نشده است؛ کیفر و مجازات چنین گناهانی زیر عنوان عموم مجازات ها قرار می گیرد؛ و چنین گناهانی با انجام عبادتها از بین میرود؛ چنانکه پیامبر میفرماید: «نمازهای پنچگانه و نماز جمعه تا جمعه دیگر و (روزه¬ی) رمضان تا رمضان دیگر کفاره گناهانی هستند که در بین آنها انجام می شوند، به شرطی که از گناهان کبیره پرهیز شده باشد». [مسلم، الطهاره، باب الصلوات الخمس…(۱/۲۰۹) از حدیث ابوهریره]. و همچنین حدیثی که با این مضمون در مورد عمره تا عمره وارد شده است. [صحیح بخاری، العمره، باب وجوب العمره وفضلها (۱/۵۳۷)]. و اینکه وضوء کفاره گناهان است. [مسلم، الطهاره، باب الصلوات الخمس (۱/۲۰۹) از حدیث ابوهریره] که البته مراد گناهان صغیره میباشد.
نوعی از گناهان هستند که برای آنها کیفر و مجازات خاصی مانند لعنت یا غضب یا بیزاری از فاعل آن و یا حدّ و مجازات در دنیا و یا نفی ایمان و مواردی از این قبیل ذکر شده است؛ چنین گناهانی کبیره هستند که مراتب مختلفی دارند.
علامه ابن عثیمین در قول المفید (۱۰۵/۲)