عقیده اهل سنت وشیعه در مورد صیغه چیست؟دیدگاه هرکدام را بیان کنید؟ (۴)

۷- می گویند: در یک زمان می توان با تعداد نامحدودی از زنان را صیغه کرد. در اکذوبه ای گفته شده: «از امام جعفر صادق -علیه السلام- پرسیده شد: آیا زن صیغه ای جزء چهار زنی است که مرد می تواند با آنها ازدواج کند؟ امام علیه السلام فرمودند: خیر، می توانی هزاران زن را هم صیغه کنی. چون آنها را اجاره کرده ای»[۲۰].

۸- می گویند: اگر زنی که صیغه شده است به آنچه با او شرط شده عمل نکند، ‌مرد می تواند از اجرت و دستمزد او بکاهد[۲۱].

۹- می گویند: می توان زنان روسپی و فاجره را نیز صیغه کرد.

در روایتی ابان بن تغلب می گوید: «به ابا عبدالله (جعفر صادق) علیه السلام گفتم: من برخی اوقات زنان زیبا و خوشرویی را در کوچه می بینم که شاید متأهل و خانه دار و یا از روسپیان و فاجرات باشند.

 امام علیه السلام فرمودند: این مسائل هیچ ربطی به تو ندارند. تو فقط بایستی مهر آن زن را تعیین کنی»[۲۲].

صیغه در ترازوی قرآن

 در مراجع و مصادر اهل سنت و جماعت روایاتی از رسول الله (صلى الله علیه وسلم) نقل شده اند که صریحاً دلالت بر تحریم صیغه دارند. اما از آنجائیکه این روایات در مذهب تشیع فاقد اعتبار هستند ما استدلالات خود را تنها به آیات قرآن مجید اختصاص می دهیم.

دلیل اول:

خداوند متعال در مورد مؤمنین می فرماید:

﴿قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِینَ هُمْ فِی صَلاتِهِمْ خَاشِعُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ لِلزَّکَاهِ فَاعِلُونَ * وَالَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُومِینَ * فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْعَادُونَ﴾. [المومنون / ۱-۷].

«براستی که اهل ایمان به پیروزی و رستگاری رسیدند. همان کسانیکه در نمازهای خود خاشع و فروتن هستند. و از امور بیهوده و باطل روی گردانند. و همان کسانیکه زکات اموال خود را می پردازند (این آیه می تواند به این صورت نیز تفسیر شود: و همان کسانیکه نفس خود را پاک و تزکیه می کنند). و همان کسانیکه فرجهای خود را بجز از همسران و کنیزان خویش محفوظ نگاه می دارند که در این صورت بر آنان هیچ ملامت و سرزنشی نیست. اما آنانیکه بجز این راه (آمیزش با همسر و کنیز) راه دیگری در پیش گیرند، متعدی و و متجاوز (به حدود الهی) هستند».

این آیات بیانگر تحریم جماع و آمیزش مرد با کسی بجز همسر و کنیز او میباشد. و ما بخوبی می دانیم زن صیغه ای نه همسر مرد محسوب می گردد و نه کنیز او. چون بین ازدواج و صیغه (متعه) تفاوتهای زیادی وجود دارد. به عنوان مثال:

۱- صحت عقد در صیغه احتیاجی به وجود شاهد ندارد[۲۳].

۲- در صیغه زن و مرد از یکدیگر ارث نمی برند[۲۴].

۳- در صیغه نفقه و مخارج زن بر مرد واجب نیست[۲۵].

۴- در صیغه طلاق وجود ندارد[۲۶].

۵- تعداد زنانی که مرد می تواند در یک زمان آنها را صیغه کند، بی حد و حصر می باشد[۲۷].

۶- در صیغه اهداف والا و گرانقدری که در ازدواج دائم وجود دارد، دیده نمی شود. بلکه هدف اساسی از صیغه کردن هوسبازی و پیروی از شهوت جنسی است.

و به همین صورت بین زن صیغه ای و کنیز تفاوتهای فراوانی وجود دارد. به عنوان مثال:

۱- مرد نمی تواند زنی را که صیغه کرده است، بفروشد.

۲- مرد نمی تواند زن صیغه ای خویش را به کسی ببخشد.

بنا بر آنچه گفته شد دانستیم زن صیغه ای را نمی توان همسر و یا کنیز قلمداد کرد. و با ربط دادن این مسأله به آیه کریمه می توان پی به تحریم صیغه برده و مرتکب آنرا همانگونه که آیه کریمه بیان داشتند متعدی و متجاوز به احکام الهی دانست.

دلیل دوم:

 خداوند متعال می فرماید:

﴿فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَهً أَوْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ﴾. [النساء / ۳]. «و اگر بهراسید که چون بیش از یک همسر برگزینید) راه عدالت و انصاف نپیمایید، بایستی به یک همسر یا به کنیزان بسنده کنید.

در این آیه خداوند متعال کسانیکه در صورت داشتن چند همسر از رعایت و انصاف بین آنها عاجز و ناتوان خواهند بود را ارشاد فرموده است که به یک همسر بسنده کنند و یا اینکه بجای زنان آزاده برای خود کنیز بر گزینند. این فرمایش الهی نیز دلالت بر تحریم صیغه دارد. چون اگر صیغه جائز و روا می بود خداوند متعال در این آیه آنرا به عنوان راه حل سوم پیش روی مسلمانان قرار می دادند.

دلیل سوم:

خداوند متعال می فرماید:

﴿وَمَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ مِنْکُمْ طَوْلاً أَنْ یَنْکِحَ الْمُحْصَنَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ فَمِنْ مَا مَلَکَتْ أَیْمَانُکُمْ مِنْ فَتَیَاتِکُمُ الْمُؤْمِنَاتِ﴾. [النساء / ۲۵]. «و هر کدام از شما که توانایی و استطاعت ازدواج با زنان آزاده و پاکدامن را ندارد می تواند کنیزهای مؤمنه را برگزیند».

و در همین آیه کریمه خداوند متعال می فرمایند:

﴿ذَلِکَ لِمَنْ خَشِیَ الْعَنَتَ مِنْکُمْ وَأَنْ تَصْبِرُوا خَیْرٌ لَکُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ﴾. «این حکم (یعنی روا بودن انتخاب و برگزیدن کنیز بجای زن آزاده) ویژه آن عده از شما است که از وقوع در دام زنا بر خود هراسانند. و اگر شما (تا آن زمان که استطاعت و توانایی مادی ازدواج با زنان آزاده را پیدا کنید) صبر و شکیبایی پیشه سازید، برایتان بهتر (از برگزیدن کنیز) می باشد».

در این آیه خداوند متعال پیش روی آن عده از مردانی که احتیاج به ازدواج کردن دارند اما فاقد استطاعت مادی ازدواج با زنان آزاده هستند و این مسأله آنها را از احتمال وقوع در حرام بیمناک ساخته، تنها یک راه حل قرار داده اند که همانا برگزیدن کنیز می باشد. البته همانگونه که در پایان آیه بیان شده، صبر و شکیبایی پیشه ساختن بهتر و شایسته تر از برگزیدن کنیز است. همانگونه که می بینیم در این آیه هیچ اشاره ای به صیغه نشده است. در حالیکه بنا بر روایات شیعه مهر صیغه می تواند فقط یک درهم و یا یک مشت گندم و یا آرد و یا خرما باشد[۲۸]. و این مهر را هر انسان فقیر و تهیدستی می تواند تهیه کند. پس عدم ذکر صیغه در این آیه با وجود کم خرج تر بودن آن از خریدن کنیز، دلیلی است بر عدم مشروعیت و حرام بودن آن.

علاوه بر این آیات، در برخی از مصادر و مراجع تشیع روایاتی وجود دارند که به وضوح بر تحریم صیغه دلالت دارند. در یکی از این روایات گفته شده: «علی علیه السلام فرمودند: رسول الله این روایات گفته شده: «علی علیه السلام فرمودند: رسول الله صلی الله علیه و آله از روزی که جنگ خیبر در گرفت، گوشت الاغ و ازدواج موقت را حرام گردانیدند»[۲۹].

آنچه انسان را به شگفتی و تعجب وا می دارد این است که چگونه کسانیکه خود را عاشقان پروپا قرص اهل بیت می دانند فرمایش رسول الله (صلى الله علیه وسلم) که توسط امیرالمومنین علی بن ابی طالب رضی الله عنه روایت شده را زیر پا گذاشته و به آن کوچکترین اهمیتی نمی دهند.

اگر ما این روایت و آیاتی که پیش از این آنها را ذکر کردیم، نادیده گرفته و به سراغ عقل و فطرت سلیم خود برویم، خواهیم دید که آنها نیز صیغه را عملی شنیع و ناپسند دانسته و از آن گریزان خواهند بود.

با توجه به تفاصیلی که قبلاً در مورد صیغه با آنها آشنا شدیم، می بینیم که هیچ تفاوت اساسی بین صیغه و زنا وجود ندارد. سردمداران تشیع بایستی بدانند اسلام برای پاک کردن جامعه از هرگونه فساد و کجروی و سوق دادن مردم بسوی فضیلت و اخلاق پسندیده نازل شده است، نه برای اینکه فساد و عادات ناشایسته جامعه را جامعه قداست بپوشاند و تحویل مردم دهد. برخی از بزرگان شیعه کمترین مدت ازدواج متعه را یک ماه می دانند. فطرت سلیم از این آقایان می پرسد کدام انسان با شرف و با غیرت میتواند ببیند دختر و یا خواهر و یا مادر او در طول سال در آغوش چندین مرد هوسباز پاسکاری شوند؟ البته نباید فراموش کرد برخی دیگر از بزرگان شیعه حداقل مدت صیغه را فقط چند لحظه می دانند. که در این صورت تعداد این مردان هوسباز سر به فلک خواهد کشید.