دیدگاه علمای سلف درباره­ی این دلایل و پاسخ آنها (۴)

اگر سوال شود الله متعال در اینکه می­فرماید: «وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» به رسول الله امر می­کند که جدال کند، پاسخ این سوال به دو صورت می­باشد:

اول: الله متعال به جدالی نیک امر نموده نه مطلق جدال؛ و رسول الله نیز فرمان الله متعال را اجابت کرده است. با این همه، از ایشان هرگز نقل نشده که با اسلوب متکلمان و اهل جدل، مجادله کند و ثابت شد که آنچه نیک و احسن است، راه متکلمان نیست.

مانند این آیه که الله متعال پیامبرش را امر می­کند تا با آنها مجادله و بحث کند. الله متعال می­فرماید: «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُم بِوَاحِدَهٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا مَا بِصَاحِبِکُم مِّن جِنَّهٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِیرٌ لَّکُم بَیْنَ یَدَیْ عَذَابٍ شَدِیدٍ * قُلْ مَا سَأَلْتُکُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَکُمْ إِنْ أَجْرِیَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِید»: «(ای پیامبر!) بگو: «همانا من شما را به یک (خصلت) اندرز می‌دهم که: دو نفر دو نفر یا یک نفر یک نفر برای الله بر خیزید، سپس بیندیشید که این همنشین شما (= محمد) هیچ‌گونه دیوانگی ندارد، او برای شما جز هشداردهنده پیشاپیش عذاب شدید نیست».  (ای پیامبر!) بگو: «هر مزدی‌که از شما خواسته‌ام، پس آن برای خود شما باد، پاداش من تنها بر (عهده) الله است و او بر همه چیز گواه است». (سبا: ۴۶، ۴۷)

و او برای اجرای این امر: «وَأَنذِرْ عَشِیرَتَکَ الْأَقْرَبِینَ» بالای کوه صفا می­رود و فرزندان قریش را ندا می­دهد تا جمع می­شوند و از آنها می­پرسد: «آیا اگر به شما خبر دهم دشمن پشت کوه است و می­خواهد به شما حمله برد حرف مرا باور می­کنید؟» که حاضران گفتند: بله، از تو جز راستی نشنیده­ایم. پس گفت: من شما را از عذاب شدید و نزدیک برحذر می­دارم.

مثال­های بسیاری از مجادله و بحث و جدال پیامبران در قرآن آمده است مانند سوره­ی هود و استدلال ابراهیم برای قومش و بیان یوسف با صاحب زندان