حقیقت استتابه برای کسی که در کفر واقع شده است حکم

لغت استتابه عبارت است از طلب توبه نمودن از کسی که در کفر واقع شده است و برایش روشن می‌گردد اگر از کفرش توبه نکند، کشته می‌شود.

طلب توبه نمودن.

جمهور علماء واجب می‌دانند که از مرتد طلب توبه شود، سپس اگر توبه نکرد باید کشته شود.

اما جماعتی از علماء نیز بر این نظر هستند که استتابه سنت است.

امام عمر، ابوموسی اشعری را بخاطر اینکه بدون اینکه از شخص مرتد طلب توبه نماید کشته بود، سرزنش نمود.

امام عمر به ابوموسی فرمود: «أَفَلاَ حَبَسْتُمُوهُ ثَلاَثاً. وَأَطْعَمْتُمُوهُ کُلَّ یَوْمٍ رَغِیفاً. وَاسْتَتَبْتُمُوهُ لَعَلَّهُ یَتُوبُ وَیُرَاجِعُ أَمْرَ اللهِ».[۱]

ترجمه: «چرا سه روز زندانش نکردید؟ و هر روز با نانی اطعامش می‌کردید و طلب توبه از او می‌کردید بلکه شاید توبه می‌کرد و به امر خدا باز می‌گشت».

و عبدالله بن مسعود از قومی‌ که مرتد شده بودند طلب توبه نمود[۲].

همچنین طلب توبه نمودن از اصحاب دیگری نیز همانند علی و عثمان و معاذ و غیر آنان از صحابه رضی الله عنهم اجمعین ثابت است.

دلیل آورده شده از این آیه که الله فرموده است:

﴿فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ الصَّلاَهَ وَآتَوُاْ الزَّکَاهَ فَخَلُّواْ سَبِیلَهُمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ﴾ [توبه:۵]

« پس اگر توبه کردند و نماز را برپا داشتند و زکات را پرداختند، آنها را رها کنید؛ بی‌گمان خداوند آمرزندۀ مهربان است».

و امام نووی در شرح مسلم می‌فرماید: علما بر کشتن مرتد اجماع دارند، اما درباره‌ی واجب یا سنت بودن استتابه اختلاف دارند.

[۱]. الموطأ ۴/۱۰۶۶

[۲]. رواه احمد