ملائکه جمع ملک است و از (الأَلُوکِ) گرفته شده و به معنی پیغام و رسالت است.
آنها مخلوقی از مخلوقات خداوند هستند، دارای اجسامی نورانی و لطیف میباشند که قادرند خود را به شکلها و صورتهای پاک درآورند. بسیار قوی و نیرومند هستند و میتوانند سریع جابه جا شوند. تعدادشان بسیار زیاد است و جز خداوند تعدادشان را کسی نمیداند. خداوند آنها را برای عبادت خود و اجرای اوامرش انتخاب کرد و برگزید. آنها در هیچ کاری نافرمانی خداوند نمیکنند و آنچه را که به آنها امر شده، انجام میدهند.
خداوند ملائکه را از نور خلق نمود. از عائشهک روایت است که گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «خُلِقَتْ الْمَلَائِکَهُ مِنْ نُورٍ وَخُلِقَ الْجَانُّ مِنْ مَارِجٍ مِنْ نَارٍ وَخُلِقَ آدَمُ مِمَّا وُصِفَ لَکُمْ»[۱] «خداوند ملائکه را از نور، اجنه را از آتش و آدم را از آنچه برایتان وصف نموده خلق کرد».
در کتاب و سنت صحیح صفات و حقیقت آنها بیان شده است که از آن جمله:
آنها به قدرت و شدت وصف شدهاند. الله تعالی میفرماید: ﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ قُوٓاْ أَنفُسَکُمۡ وَأَهۡلِیکُمۡ نَارٗا وَقُودُهَا ٱلنَّاسُ وَٱلۡحِجَارَهُ عَلَیۡهَا مَلَٰٓئِکَهٌ غِلَاظٞ شِدَادٞ﴾ [التحریم: ۶]. «ای کسانی که ایمان آورده اید خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن انسان و سنگ است، نجات دهید و بر آن ملائکههایی سخت و شدید گماشته شدهاند» خداوند در وصف جبریل علیه السلام میفرماید: ﴿عَلَّمَهُۥ شَدِیدُ ٱلۡقُوَىٰ ۵﴾ [النجم: ۵]. «صاحب قدرت بسیار علم را به او آموخت» و در وصف او همچنین میفرماید: ﴿ذِی قُوَّهٍ عِندَ ذِی ٱلۡعَرۡشِ مَکِینٖ ٢٠﴾ [التکویر: ۲۰]. «ملائکهای صاحب قوت و قدرتست، و نزد صاحب عرش دارای جاه و منـزلت میباشد».
آنها از بزرگترین مخلوقات و دارای اجسامی بزرگ هستند. در صحیح مسلم از عائشهک روایت است که گفت: از پیامبر صلی الله علیه و سلم در مورد معنی این سخن الله تعالی ﴿وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِینِ ٢٣﴾ [التکویر: ۲۳]. «به یقین محمد صلی الله علیه و سلم جبریل را به صورتی آشکار در بالاترین افق دید» پرسیدم، فرمودند: «إِنَّمَا هُوَ جِبْرِیلُ لَمْ أَرَهُ عَلَى صُورَتِهِ الَّتِی خُلِقَ عَلَیْهَا غَیْرَ هَاتَیْنِ الْمَرَّتَیْنِ رَأَیْتُهُ مُنْهَبِطًا مِنْ السَّمَاءِ سَادًّا عِظَمُ خَلْقِهِ مَا بَیْنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ»[۲] «او جبریل است و من جز دو بار او را بر صورتی که خلق شده، ندیدم. او را دیدم که از آسمان فرود آمد که بزرگی خلقتش بین آسمان و زمین را پر کرده بود» و امام احمد از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت میکند که گفت: «رَأَى رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و سلم جِبْرِیلَ فِی صُورَتِهِ وَلَهُ سِتُّ مِائَهِ جَنَاحٍ کُلُّ جَنَاحٍ مِنْهَا قَدْ سَدَّ الْأُفُقَ یَسْقُطُ مِنْ جَنَاحِهِ مِنْ التَّهَاوِیلِ وَالدُّرِّ وَالْیَاقُوتِ مَا اللَّهُ بِهِ عَلِیمٌ»[۳] «رسول الله صلی الله علیه و سلم جبریل را در صورت حقیقی خودش دید که ششصد بال داشت و هر بال او افق را پوشانیده بود و از بالهایش رنگهای گوناگون، مروارید و یاقوت آنچه که خداوند به آن علیم است فرو میافتاد».
[۱] صحیح مسلم برقم (۲۹۹۶).
[۲] صحیح مسلم برقم (۱۷۷).
[۳] مسند الإمام أحمد : (۱ / ۳۹۵)، (۶ / ۲۹۴). قال الحافظ ابن کثیر: إسناده جید