آثار اقتصادی تقلید

تقلید مذموم حتی بر مسائل اقتصادی مردم نیز تأثیر منفی می‌گذارد. به گونه‌ای که در تعاملات اقتصادی، برخی از مقلدین نسبت به مخالفانشان جبهه‌گیری کرده و از انجام برخی معاملات و یا برخوردی همچون هم مسلکشان خودداری می‌کنند پس این عمل از دیدگاه شرع، حرام است و پیامدهای ناگواری برای جامعۀ اسلامی دارد. از جمله تأثیرات منفی دیگر اقتصادی، روی آوردن برخی از مسلمانان به کفار و مشرکین است. و مسلمانان به جای اینکه تعاملات اقتصادی خود را با یکدیگر انجام دهند – هرچند در برخی از عقاید و اقوال مخالف هم باشند- به اهل کتاب و مشرکین روی می‌آورند که این خود ضربۀ اقتصادی مهلکی بر جامعۀ اسلامی می‌گذارد. در برخی از جوامع به جای اینکه مردم به آموزش علوم و فنون و تکنولوژی بپردازند، بیشتر به آموزش تفکرات حزبی مطلوب خود روی می‌آورند که این خود نیز راهی برای انحطاط مسلمین است. مسلمانان در دوران شکوفایی و حتی چند قرن بعد از آن، در جنبه‌های سیاسی و اقتصادی و علوم و فنون سرلوحۀ دیگر مردمان بودند و بسیاری از علما این پیشرفت و عزت را صرفاً به خاطر پیروی صحیح مسلمانان از دستورات دینی و وحدت اسلامی می‌دانند. ولی با پیدایش تفرقه و تقلید، به مرور مسلمانان عزت گذشتۀ خود را از دست دادند و به جای سیر صعودی، سیر نزولی را طی نمودند و از لحاظ اقتصادی ضربۀ محکمی خوردند که جبران آن واقعاً مشکل است.([۱])

پس تفرقه و جدایی که یکی از پیامدهای تقلید مذموم است باعث می‌شود که مسلمانان از لحاظ علمی و اقتصادی افول شدیدی داشته باشند و جامعۀ اسلامی نه تنها در فقر علمی به سر ببرد؛ بلکه از فقر اقتصادی نیز بنالد.

در نتیجه بر همۀ مسلمانان واجب است که مقاصد شریعت خداوند متعال را بفهمند و دردمندانه در سیر پیشرفت و استعلای دین خداوند متعال قدم بردارند و هرگز مصالح فردی – حزبی را بر مصالح عامۀ دین خدا ترجیح ندهند.

([۱]) برای فهم بیشتر به کتاب، ماذا خسرالعالم بانحطاط المسلمین؟ اثر استاد علامه سید ابوالحسن ندوی مراجعه شود.