وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
سنت بر ممکن بودن دیدن پیامبر صلی الله علیه و سلم در خواب دلالت دارد و اینکه هرکس او را در خواب ببیند به تحقیق دیده است.
از ابوهریره روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: «مَنْ رَآنِی فِی الْمَنَامِ فَقَدْ رَآنِی فَإِنَّ الشَّیْطَانَ لَا یَتَمَثَّلُ بِی»[۱] «هرکس مرا در خواب ببیند به تحقیق دیده است زیرا شیطان نمی‌تواند خود را به شکل من درآورد». و در لفظ دیگر که شیخین از ابوهریرهس روایت می‌کنند که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: «مَنْ رَآنِی فِی الْمَنَامِ فَسَیَرَانِی فِی الْیَقَظَهِ وَلَا یَتَمَثَّلُ الشَّیْطَانُ بِی»[۲] «هرکس، مرا در خواب ببیند، در بیداری هم خواهد دید. شیطان نمی‌تواند خود را به شکل و صورت من درآورد». بخاری از ابن سیرین روایت می‌کند که گفت: «إِذَا رَآهُ فِی صُورَتِهِ» «هنگامی که او را در شکل و شمایل خود پیامبر صلی الله علیه و سلم ببیند (رؤیایش صحیح است)». از جابر بن عبدالله روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمودند: «مَنْ رَآنِی فِی النَّوْمِ فَقَدْ رَآنِی إِنَّهُ لَا یَنْبَغِی لِلشَّیْطَانِ أَنْ یَتَشَبَّهَ بِی»[۳] «هرکس مرا در خواب ببیند به حقیقت مرا دیده است زیرا شیطان نمی‌تواند که خود را به من شبیه کند».
احادیث بر درستی دیدن پیامبر صلی الله علیه و سلم در خواب دلالت دارند هرکس او را ببیند پس رؤیایش درست است زیرا شیطان نمی‌تواند خود را به شکل رسول الله صلی الله علیه و سلم در آورد در ضمن باید هوشیار باشیم که دیدن صحیح رسول الله صلی الله علیه و سلم زمانی است که او را بر صورت حقیقتی او که صفات آن مشخص است دیده باشد وگرنه دیدن او صحیح نیست و برای این است که ابن سیرین می‌گوید: «إذا رآه فی صورته» «هنگامی که او را در شکل و شمایل خود پیامبر صلی الله علیه و سلم ببیند (رؤیایش صحیح است)». همچنانکه نقل آن از بخاری گذشت.
بخاری برای این قول ابن سیرین را بعد از ذکر حدیث آورده تا تفسیری برای رؤیت و دیدن او در حدیث باشد. و شاهد بر آن آنچه است که حاکم از طریق عاصم بن کلیب که او نیز از پدرش روایت کرده که گفت: (قلت لابن عباس رأیت النبی صلى الله علیه وسلم فی المنام. قال: صفه لی. قال: ذکرت الحسن بن علی فشبهته به. قال: إنه کان یشبهه[۴]) «به ابن عباس گفتم: پیامبر را در خواب دیدم. فرمود: او را برایم وصف کن. گفت: حسن بن علی را به یاد آوردم پس پیامبر را به او تشبیه نمودم. گفت: او شبیه حسن بن علی بود».
از ایوب روایت است که گفت: «کان محمد – یعنی ابن سیرین – إذا قص علیه رجل أنه رأى النبی صلى الله علیه وسلم قال: صف لی الذی رأیته. فإن وصف له صفه لا یعرفها قال: لم تره»[۵] «محمد یعنی ابن سیرین هنگامی که مردی بر او بازگو نمود که پیامبر صلی الله علیه و سلم را دیده است گفت: کسی را که دیده ای برایم توصیف کن؟ چون او را وصف نمود آن صفات پیامبر صلی الله علیه و سلم نبود. به او گفت: پیامبر صلی الله علیه و سلم را ندیده‌ای».
اما این سخن پیامبر صلی الله علیه و سلم «مَنْ رَآنِی فِی الْمَنَامِ فَسَیَرَانِی فِی الْیَقَظَهِ» «هرکس، مرا در خواب ببیند، در بیداری هم خواهد دید». علما در تفسیر دیدن او در بیداری اقوال بسیار دارند که مشهورترین آن‌ها این سه قول است:
اول اینکه: منظور از آن، مشابهت و مثال آوردن است و دلیل بر این گفته آنچه است که در روایت مسلم از حدیث ابوهریره آمده که در آن می‌فرماید: «فکأنما رآنی فی الیقظه» «مانند این است که مرا در بیدرای دیده باشد».
دوم اینکه: آن مخصوص اهل زمان خودش بوده از کسانی که به او ایمان آورده‌اند قبل از اینکه او را ببینند.
سوم اینکه: منظور از آن روز قیامت است. پس اینگونه می‌شود کسی که او در خواب ببیند بر کسی که او را در خواب ندیده مزیت بیشتری دارد. و الله تعالی اعلم
[۱] صحیح مسلم برقم (۲۲۶۶).
[۲] صحیح البخاری برقم (۶۹۹۳)، ومسلم برقم (۲۲۶۶).
[۳] رواه مسلم برقم (۲۲۶۸)
[۴] المستدرک : ۴ / ۳۹۳، وصححه ووافقه الذهبی. قال ابن حجر سنده جید
[۵] نقله ابن حجر فی الفتح وقال : سنده صحیح