سیره سلف صالح

آداب الصحبه عند السلف: قال ابن مسعود رضی الله عنه: “کنا إذا افتقدنا الأخ أتیناه , فإن کان مریضا کانت عیاده , وإن کان مشغولا کانت عونا , وإن کان غیر ذلک کانت زیاره”. آداب دوستی و همنشینی نزد گذشتگان صالح: ابن مسعود رضی الله عنه می فرمایند: “هرگاه برادری را نمی دیدیم به خانه اش می رفتیم،اگر مریض می …

مسعود صبری / ترجمه: ابوعامر قبل از خواب داشتم کتابی درباره زندگی فضیل بن عیاض (۱) می خواندم. او که در اوائل جوانی راهزن بود بعدها شد امام الحرمین! و یکی از ائمه اهل سنت. آن داستان مرا تحت تاثیر قرار داد… خواب چشمانمان را ربود… خود را در زمان فضیل یافتم، مانند اینکه صفحات تاریخ برابرم ورق می خوردند… …

عروه بن زبیر از بزرگان تابعین بود… او فرزند صحابی جلیل، زبیر بن العوام بود… پایش دچار جذام شد و گوشت آن شروع به ریختن کرد… پزشکان او را معاینه کردند و تصمیم گرفتند پای او را ببرند تا بیماری‌اش گسترش نیابد… وقتی شروع به بریدن پایش نمودند از هوش رفت… آن را بریدند و گوشه‌ای گذاشتند… محل بریدگی شروع …

امام مالک رحمه الله علاقه داشت که از زندگانی رسول خدا صلى الله علیه و سلم و صحابه رضوان الله علیهم که دارای اخلاق والا و طبع زیبا و روشنی ضمیر بودند پیروی کند. زندگانی وی چراغی روشن برای کسانی بود که به وی تأسی بجویند. در آغاز زندگانی اش دچار تنگدستی شد تا حدی که دخترش از شدت گرسنگی …

مردی سخن امام لیث بن سعد را به والی مصر رساند و سعی کرد برای او پاپوش درست کند والی، لیث را احضار کرد و گفت: این مرد از تو نقل می‌کند که چنین و چنان گفته‌ای. لیث گفت: «ای امیر از او بپرس چیزی که از من نقل می‌کند آیا من او را امین پنداشته بودم و او خیانت …

ابوحنیفه ـ رحمت الله علیه ـ حکایت خود را چنین زیبا و دلپذیر بیان می‌کند: زنی مرا فریب داد، زنی مرا فقیه کرد و زنی مرا عبادتگزار بار آورد! اوّلی: زمانی که من در راه از او سبقت گرفتم، به سویم اشاره کرد تا چیزی را که در راه افتاده بود، بردارم. فکر کردم آن زن لال است و این …

در طبقات ابن سعد آمده است: زمانی که حضرت ابن عباس رضی الله عنهما نابینا شده بودند و مردم نزد ایشان برای دریافت مسایل می‌آمدند ایشان با تعجب به مردم می‌فرمودند: ابن دهما (سعید بن جبیر) حضور دارند و شما برای حل مسایل پیش من می‌آیید! شخصی از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما مسئله‌ای در مورد میراث پرسیدند؟ ایشان …

امام ابن القیم رحمه الله در الوابل الصیب می فرماید: به خدا سوگند هیچ انسانی را ندیدم که مانند شیخ الاسلام ابن تیمیه زندگی گوارایی داشته باشد با وجود همه ی تنگدستی ها و نبود رفاهیت و بلکه وجود خلاف آن، با وجود زندانی بودن و تهدید شدن و آزارهایی که می دید، باوجود همه ی اینها زندگی اش از …

وی به تقوا و ورع و دوری از گناه و شبهات معروف است. از وی نمونه‌های بسیاری در این مورد در کتب تراجم و طبقات نقل شده است. طلق بن وهب طاحی می‌گوید: بر محمد بن سیرین وارد شدم در حالی که از بیماری رنج می‌بردم پس به من گفت: پیش فلانی برو که او نسبت به پزشکی آگاهی خوبی …

در صحیح مسلم [۲۴۵۴] روایتی از حضرت انس ـ رضی الله عنه ـ چنین آمده است که: بعد از وفات پیامبر اسلام ـ صلى الله علیه وسلم ـ، باری حضرت صدیق ـ رضی الله عنه ـ به حضرت عمر ـ رضی الله عنه ـ فرمود: بیا تا پیش اُم ایمن ـ رضی الله عنها ـ برویم؛ زیرا پیامبر ـ صلى …

درباره‌ی او گفته‌اند: ابن عون می‌گوید: سه تن هستند که دیگر به مانند آنان ندیدم: ابن سیرین در عراق و “قاسم بن محمد” در حجاز و “رجاء بن حیوه در شام. گو اینکه این سه تن همدیگر را دیده‌اند و با هم توافق کرده‌اند! ابوعوانه می‌گوید: محمد بن سیرین را در بازار دیدم و هیچ کس او را نمی‌دید مگر …

۱- امام بخارى رحمه الله تعالى در دوران کودکى پدرش را از دست داد و یتیم شد، گویا ارتباط عمیقى بین زندگانى او و پیغمبر اسلام حضرت محمد صلى الله علیه و سلم برقرار بوده است. این نکته این پیام را در پى دارد، که در میان یتیمان و طبقات نیازمند جامعه، استعدادهاى بسیار بزرگى وجود دارد که مسئولین امور …

عروه بن زبیر از بزرگان تابعین بود… او فرزند صحابی جلیل، زبیر بن العوام بود… پایش دچار جذام شد و گوشت آن شروع به ریختن کرد… پزشکان او را معاینه کردند و تصمیم گرفتند پای او را ببرند تا بیماری‌اش گسترش نیابد… وقتی شروع به بریدن پایش نمودند از هوش رفت… آن را بریدند و گوشه‌ای گذاشتند… محل بریدگی شروع …

از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که #رسول_الله صلى الله علیه وسلم فرمودند : کدامیک از شما امروز صبح روزه گرفته است؟ ابوبکر گفت من فرمود: کدامیک از شما امروز مسکینی را غذا داده است؟ ابوبکر گفت من فرمود: کدامیک از شما امروز در تشیع_جنازه شرکت کرده است؟ ابوبکر گفت من فرمود: کدامیک از شما امروز از مریضی …

طایفه‌ی منصوره که در احادیث آمده است، همان سخت‌کوشانِ اهل سنت هستند. و اسباب پیروزیِ معنوی و مادی‌ای که الله متعال آفریده است، در آنان به ودیعه گذاشته شده است. اسبابی هم‌چون علمِ صحیح و برنامه‌ی همسو با روش کَونیِ الهی و استفاده از مقدماتی که الله ـ آن را وسیله‌ای برای رسیدن به هدف مورد نظر قرار داده است. …

سلف در لغت به معنای پدران پیشین و خویشاوندان نزدیک است. آنان که در سن و منزلت از شخص بالاتر‌اند[۱]. و سَلَف یعنی پیشینیان، و سَلَفِ شخص، به پدران قبل از او اطلاق می‌شود[۲]. و در اصطلاح، تمام تعریفاتِ لفظِ سلف، پیرامون صحابه صلی الله علیه وسلم یا صحابه و تابعین و یا صحابه و تابعین و تبع تابعین رحمهم …

میمون بن اصبغ گوید: در بغداد بودم که ضجه و صداهای دردناکی شنیدم. پرسیدم: این ضجه‌ها و ناله‌ها چیست؟ گفتند: احمد بن حنبل را شکنجه می‌کنند! رفتم و دیدم همین‌که شلاقی بر او زدند، فرمود: “بسم‌الله” و چون شلاق دیگری بر او زدند، فرمود: “لا حول ولا قوهالا بالله” وقتی شلاق دیگری خورد، فرمود: “قرآن، کلام خداست و مخلوق نیست” …

خنساء برادرش صخر را در دوران جاهلیت از دست داد، او به علت از دست دادن برادرش بشدت غمگین شد و در مورد فقدان برادرش شعر مى‏سرایید اما بعد از سپرى شدن عصر جاهلیت و ظهور اسلام، خنساء، اسلام را پذیرفت و خداوند به او چهار فرزند داد، فرزندانش وقتى مى‏خواستند براى جهاد قادسیه بیرون بروند آن زن فرزندانش را …

ابو ایوب انصاری همان میزبان محبوب رسول الله صلی اله علیه وسلم که بهنگام هجرت پیامبر صلی الله علیه وسلم به مدینه به مدت هفت ماه میزبان رسول الله صلی الله علیه وسلم بود در تمامی دوران حیاتش هیچگاه از جهاد و مبارزه شانه خالی نکرد، و نقل شده است که ایشان در تمامی غزوه ها از زمان رسول الله …

حفاظ بغداد روایت میکنند که: امام احمد را دیدیم که در بازار بغداد چند قطعه هیزم را خرید و ان را بر روی دوشش گذاشت. وقتی که مردم او را شناختند اهل تجارت تجارتشان و صاحب مغازه ها مغازیشان را ترک کردند و پیاده ها نیز بر سر راهش ایستادند و به او سلام میکردند و همه میگفتند که بگذارید …

مختصری درباره ی زندگی امام السنه امام احمد بن حنبل نام ایشان احمد بن محمد بن حنبل شیبانی است. تبارش به بصره بازمی گردد. در سال ( ۱۶۴ ) هـ در بغداد به دنیا آمد و پدرش را در کودکی از دست داد. بنابراین تحت سرپرستی مادر و یتیم بزرگ شد. تأمل: یتیمی که در زندگی به موفقیت دست می …

معمول حضرت حاجی امداد الله مهاجر مکی رحمه الله چنین بود که نزد او نه شکایت شخصی شنیده می شد و نه او از کسی بد گمان می گردید ، اگر شخصی دیگری را به بدی پیش او یاد می کرد ، حرف او را گوش،می کرد و سپس،می فرمود : این حرف اشتباه است. یک دفعه زمانی که وی …

در یک روز تابستانی هوا بسیار گرم بود ، امیر المؤمنین عمر بن عبدالعزیز به خانه نزد همسرش رفت و پرسید: آیا در همی نزد تو  هست که انگور بخرم ؟ همسرش گفت : خیر .  حضرت عمر بن عبدالعزیز گفت : آیا چیزی نیست که با انگور معامله کنم. همسر گفت : خیر سپس رو به شوهر کرد و …

ولیکن از رحمت خداوند بر بندگان مسلمانش، امامانی که در میان امّت نیکونام و بلند آوازه‌اند، همچون امامان چهارگانه و دیگر همتاهایشان، مانند: مالک، سفیان ثوری، اوزاعی، لیث بن سعد، شافعی، احمد بن حنبل، اسحاق بن راهویه، ابو‌عبید قاسم بن سلاّم، ابوحنیفه، ابویوسف و محمّد شیبانی، همه آنها سخنان اهل کلام از جهمیه را درباره‌ی قرآن، ایمان و صفاتِ خداوند …

عادت و مرام سلف صالح و پیشکسوتان نیکو سیرت بر این بود که خود را در مقام صدور فتوا قرار نمی دادند، از جمله: عالم فرزانه عبدالرحمن بن أبی لیلی می گوید: یکصد و بیست نفر از اصحاب پیامبر و از انصار را مشاهده کردم که هر گاه از یکی از آنان سؤالی می شد، سائل را به دیگری ارجاع …

تولّد، نشو و علم اندوزی؛ جناب شیخ عبدالعزیز بن عبدالله بن عبدالرحمان بن محمد بن عبدالله بن باز رحمه الله علیه در دوازدهم ذی حجّه سال ۱۳۳۰ هجری در شهر ریاض متولّد شد، در خانواده ای که اکثر مردان آن به علم و دانشوری شهره اند. در ابتدای امر جناب شیخ عبدالعزیز بن باز، بینا بوده، امّا در همان اوان …

یحیی‌بن‌عون‌رحمه‌الله‌می‌گوید: «همراه سحنون بر ابن القصار درحالیکه بربستر بیماری بود وارد شدم، سحنون گفت: این همه نگرانی برای چیست؟ ابن القصار پاسخ داد: ترس از مرگ و بازگشت به سوی الله سحنون به او گفت: آیا تصدیق کننده رسالت پیامبران نیستی؟ و برانگیخته شدن پس از مرگ و حساب و کتاب قیامت؟ و تصدیق کننده بهشت و دوزخ؟ و اینکه …

امام مالک رحمه الله علاقه داشت که از زندگانی رسول خدا صلى الله علیه و سلم و صحابه رضوان الله علیهم که دارای اخلاق والا و طبع زیبا و روشنی ضمیر بودند پیروی کند. زندگانی وی چراغی روشن برای کسانی بود که به وی تأسی بجویند. در آغاز زندگانی اش دچار تنگدستی شد تا حدی که دخترش از شدت گرسنگی …

در ۶۹۹ ق/ ۱۲۹۹ م، غازان، ایلخان مغول در ایران، به قصد تسخیر شام لشکرکشی کرد و در جنگی که در ۲۷ ربیع الاول با ملک ناصر قلاوون سلطان مصر کرد، بر او پیروز شد، مردم دمشق از بیم مغول شهر را ترک کردند. ابن تیمیه با جمعی از علما برای گرفتن امان نزد غازان رفتند. غازان گفت: من به …

هنگامیکه آوازه امام بخاری در جهان اسلام منتشر شد، دانشجویان از هر طرف برای فراگیری علوم دینی بویژه حدیث به وی مراجعه می کردند. امام به هر شهری که وارد می شد، هزاران نفر به سوی او هجوم می آوردند و زانوی تلمذ در برابر ایشان می زدند حتی بسیاری از استادانش برای فراگیری حدیث به وی مراجعه می کردند …

وامام احمد گفته است: عبدالرزاق برایمان روایت کرده است وسفیان با خبرمان نموده است کهـ او از جابر وجابر از شعبی واو از عبدالله بن ثابت نقل کرده است: عمر بن خطاب نزد رسول الله آمد وگفت: یارسول الله، من به برادری یهودی از بنی قریظه دستور دادم (کهـ چیزهای از تورات برایم بنویسد) واو سخنان نادره و پندآمیزی از …

اولین بیمارستان اسلامی در دوره خلیفه اموی ولید بن عبدالملک بنا نهاده شد؛ و این بیمارستان در مسائل مربوط به بیماری جذام تخصص داشت. بعد از آن، بیمارستان های متعددی در جهان اسلام احداث شد و برخی از آنها به شهرت زیادی دست یافت؛ تا جایی که دژهای علم و پزشکی قلمداد می شدند و از نخستین دانشکده ها و …

خلیفه هارون الرشید فردی زندیق را زندانی کرد و دستور داد او را اعدام کنند. زندیق پرسید: چرا می خواهید من را بکشید؟ هارون گفت: چون می خواهم مخلوقات خدا از شر تو رها شوند. زندیق گفت: پس آن هزار حدیث را که من وضع کرده ام و به پیامبر نسبت داده ام را چه می کنی؛ بدان که یک …

طاووس‌بن‌کسیان‌رحمه‌الله: «همیشه هنگامی که نماز عصر روز جمعه را می خواند، به طرف قبله رو می کرد و تا غروب خورشید با هیچکس سخن نمی گفت».(تاریخ‌اوسط) سعید ابن‌جبیر رحمه‌الله: «هنگامی که نماز عصر روز جمعه را می خواند، تا غروب خورشید با هیچکس سخن نمی گفت» (اخبارالقضاه) مفضل‌ابن‌فضاله رحمه‌الله: «همیشه هنگامی که نماز عصر روز جمعه را می خواند، در …

یک روز عبدالله بن عمر رضی الله عنهما به همراه تعدادی از یارانش در بیابانی نزدیک مدینه راه می پیمودند. در یک جایی نشسته و مشغول خوردن غذا شدند. نوجوانی که گله ای گوسفند را شیانی می نمود به آنان نزدیک شده و سلام کرد. ابن عمر رضی الله عنه او را به خوردن غذا دعوت نموده و گفت: بیا …

ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺻﺤﺎﺡ ﺳﺘﻪ ﯾﻌﻨﯽ : ۱ – ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺨﺎﺭﯼ ۲ – ﺻﺤﯿﺢ ﻣﺴﻠﻢ ۳ – ﺳﻨﻦ ﻧﺴﺎﺋﯽ ۴ – ﺳﻨﻦ ﺍﺑﯽ ﺩﺍﻭﺩ ۵ – ﺳﻨﻦ ﺗﺮﻣﺬﯼ ۶ – ﺳﻨﻦ ﺍﺑﻦ ﻣﺎﺟﻪ. ۱- ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮﻋﺒﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺇﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺑﺨﺎﺭﯼ ﺳﺎﻝ ﺻﺪ ﻭ ﻧﻮﺩ ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ‏(۱۹۴ ‏) ﻫﺠﺮﯼ ﻗﻤﺮﯼ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﺨﺎﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺪﯾﻢ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ …

مسروق بن اجدع آن امام قدوه و آن کوه ایمان، در عهد حیات مبارک پیامبر  صلی الله علیه و سلم اسلام آورده بود، ولی چون به محضر مبارکش شرفیاب نشده بود، از بزرگان تابعین محسوب شده([۱]) و به کثرت عبادت مشهور است. کثرت تقرب‌جستن او به خدای متعال: انس بن سیرین از همسر مسروق نقل می‌کند که گفته است: «مسروق …

– زین العابدین رحمه الله او همان تابعی بزرگوار و زاهد کبیر است که سرزمین حجاز و بیت الحرام و تمامی سرزمین‌های حل و حرم شهرت و آوازۀ وی را شناخته‌اند. علی بن حسین بن علی بن ابی طالب رضی الله عنهم به خاطر بیماری شدیدی که داشت خداوند او را از فاجعۀ کربلا نجات داد([۱]). تواضع او: او همواره …

هرم بن حیان هرم، دوست و شاگرد صحابی جلیل القدر حممه رضی الله عنه است، وی آنچه را که می‌دید به آخرت پیوند می‌داد. هرم بن حیان عبدی، شبی در محضر صحابی رسول الله  صلی الله علیه و سلم حممه رضی الله عنه ماندگار شد. آن شب حممه تا فرارسیدن صبح گریست، روز بعد هرم به حممه گفت: «چرا دیشب …

مطَرف بن الشخیر او امام و پیشوایی نمونه بود، وی حدیث را از جمعی از اصحاب روایت کرده و حسن بصری رحمه الله نیز از وی حدیث نقل کرده است، مطرف فرزند صحابی جلیل القدر عبدالله بن الشخیر است و اگر به این درجۀ رفیع از ایمان و تقوی رسیده است جای تعجب نیست، زیرا در آغوش اصحاب پرورش یافت …

ابومسلم خولانی او سید و پیشوای تابعین و زاهد زمان خویش بود. در عهد حیات پیامبر گرامی اسلام  صلی الله علیه و سلم اسلام آورده بود و در زمان خلافت ابوبکر صدیق رضی الله عنه در شهر مدینه ساکن شد. او حدیث را از عمر و معاذ و ابی‌عبیده و ابوذر و عباده رضی الله عنهم روایت کرده است، او …

محمد بن واسع او همان تابعی بزرگوار و امام ربانی، سرمشق مجاهدان زاهد و پرورش‌یافتۀ مدرسۀ صحابی جلیل القدر «انس بن مالک» و دوست مالک بن دینار آن زاهد مشهور است، همان کسی که امام حسن بصری او را «زینت‌دهندۀ قرآ«ن» نامیده است. محمد بن واسع نفس خود را تنها برای اقامۀ نماز و گرفتن روزه تربیت نمی‌کرد، بلکه به …

سلمه بن دینار تابعی بزرگوار، امام و پیشوای شهر مدینه، ابوحازم سلمه بن دینار احادیثی را از ابن عمرب روایت کرده، و اخلاق و زهد و شجاعتِ اظهار حق را از اصحاب رضی الله عنهم آموخته است. و با علمای درباری با شدت برخورد می‌کرد. با این وجود درباریان سلطان خواهان نزدیکی با وی بودند، اما او به خاطر پاسداری …

– ربیع بن خثیم ربیع شاگرد صحابی بزرگوار عبدالله بن مسعود و یکی از پرهیزگارترین یاران ابن مسعود به شماد می‌رود. ورع و زهد او به مرتبه‌ای رسیده بود که ابن مسعود خطاب به او می‌گفت: «ای ابا یزید! اگر رسول الله  صلی الله علیه و سلم تو را می‌دید، دوستت می‌داشت و هرگاه من تو را می‌بینم به یاد …

اویس قرنی اویس در زمان حیات رسول الله  صلی الله علیه و سلم اسلام آورد، هرچند به محضر مبارک آن حضرت شرفیاب نشد. پیامبر فرموده است: «إِنَّ خَیْرَ التَّابِعِینَ رَجُلٌ یُقَالُ لَهُ أُوَیْسٌ»([۱]). «برترین تابعین مردیست به نام اویس». و نیز فرموده است: «إِنَّ رَجُلاً یَأْتِیکُمْ مِنَ الْیَمَنِ یُقَالُ لَهُ أُوَیْسٌ لاَ یَدَعُ بِالْیَمَنِ غَیْرَ أُمٍّ لَهُ قَدْ کَانَ بِهِ …