اقوال سلف صالح

قال الفضیل بن عیاض رحمه الله فی قوله تعالى: «إن العمل إذا کان خالصاً ولم یکن صواباً لم یُقبَل، وإذا کان صواباً ولم ‏یکن خالصاً لم یُقبَل، حتى یکون خالصاً صواباً، قال: والخالص إذا کان لله عز وجل ‏والصواب إذا کان على السنه». فضیل بن عیاض رحمه الله فرمود: «هرگاه عمل خالصانه برای خدا باشد ولی درست انجام نشود، پذیرفته …

قال إبراهیم بن أدهم رحمه الله: «الزهد ثلاثه أصناف: فزهد فرض، وزهد فضل، وزهد سلامه؛ فأما الزهد الفرض فالزهد فی الحرام، والزهد الفضل الزهد فی الحلال، والزهد السلامه الزهد فی الشبهات». ابراهیم بن ادهم رحمه الله فرمودند: «زُهد سه نوع است: زهدی که فرض است، و زهدی که فضل است، و زهدی که مایه سلامت است؛ زهد فرض یعنی دوری …

امام ابن قیم( رحمه الله) می‌فرماید: «وَالطَّاغُوتُ: کُلُّ مَا تَجَاوَزَ بِهِ الْعَبْدُ حَدَّهُ مِنْ مَعْبُودٍ أَوْ مَتْبُوعٍ أَوْ مُطَاعٍ؛ فَطَاغُوتُ کُلِّ قَوْمٍ مِنْ یَتَحَاکَمُونَ إلَیْهِ غَیْرَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ، أَوْ یَعْبُدُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ، أَوْ یَتْبَعُونَهُ عَلَى غَیْرِ بَصِیرَهٍ مِنْ اللَّهِ، أَوْ یُطِیعُونَهُ فِیمَا لَا یَعْلَمُونَ أَنَّهُ طَاعَهٌ لِلَّهِ». ترجمه: «طاغوت: همه آنچه بدان بنده از حدّش تجاوز می‌کند، از معبود …

شیخ محمد بن عبدالوهاب می‌فرماید: «فأما صفه الکفر بالطاغوت فهو أن تعتقد بطلان عباده غیر الله، وتترکها وتبغضها، وتکفر أهلها، وتعادیهم.وأما معنى الإیمان بالله فهوأن تعتقد أن الله هو الإله المعبود وحده دون من سواه، وتخلص جمیع أنواع العباده کلها لله، وتنفیها عن کل معبود سواه، وتحب أهل الإخلاص وتوالیهم، وتبغض أهل الشرک وتعادیهم». ترجمه: «اما صفت کفر به طاغوت …

قال میمون بن مهران: «إن العبد إذا أذنب ذنباً نکت فی قلبه بذلک الذنب نکته سوداء، فإن تاب محیت من قلبه فترى قلب المؤمن مجلی مثل المرآه، ما یأتیه الشیطان من ناحیه إلا أبصره، وأما الذی یتتابع فی الذنوب فإنه کلما أذنب ذنباً نکت فی قلبه نکته سوداء، فلا یزال ینکت فی قلبه حتى یسود قلبه، ولا یبصر الشیطان من …

حدثنا یحیى ابن یمان، قال: سمعت سفیان الثوری، یقول: «الأعمال السیئه داء، والعلماء دواء، فإذا فسد العلماء فمن یشفی الداء؟». یحیی بن یمان می‌گوید: شنیدم که سفیان ثوری می‌فرمود: «اعمال و کارهای بد و زشت درد هستند و علماء دوای آن دردها هستند، هرگاه علماء فاسد شدند پس چه کسی دردها را درمان کند؟». [ ‏«حلیه الأولیاء» حافظ أبو نعیم …

قال عمر رضی الله عنه: «إن الناس لیؤدون إلى الإمام ما أدى الإمام إلى الله، وإن الإمام إذا رتع رتعت الرعیه». امیرالمؤمنین عمر بن خطاب رضی الله عنه فرمودند: «مردم به همان اندازه از رهبر و پیشوای خود حرف شنوی خواهند داشت که او از خدای خود داشته باشد و اگر حاکم رفاه طلب باشد، رعیت نیز رفاه طلب خواهد …

حرمله بن یحیى یقول: قال الشافعی: «کلما قلت: وکان عن النبی صلى الله علیه وسلم خلاف قولی مما یصح، فحدیث النبی صلى الله علیه وسلم أولى ولا تقلدونی». حرمله بن یحیی می‌گوید: شافعی فرمود: «هر بار که گفتم: حدیث صحیحی از پیامبر صلی الله علیه وسلم خلاف قول من ثابت شده، پس حدیث پیامبر صلی الله علیه وسلم اولی تر …

قال الإمام ابن القیم رحمه الله: «کل ما کان فی القرآن من مدح للعبد فهو من ثمره العلم، وکل ‏ما کان فیه من ذم للعبد فهو من ثمره الجهل». امام ابن قیم رحمه الله فرمودند: «هر جا در قرآن از عبدی مدح و تمجید شده است بخاطر ثمره ‏علم (او) بوده است، و هر جایی که در قرآن بنده ای …

المهدی أبا عبد الله یقول: سمعت سفیان الثوری یقول: «کان یقال أول العلم الصمت، والثانی الاستماع له وحفظه، والثالث العمل به، والرابع نشره وتعلیمه». مهدی ابو عبدالله گفت: شنیدم سفیان ثوری می‌فرمود: «ابتدای علم سکوت است، و دوم شنیدن علم و حفظ آن است، و سوم عمل کردن به آن، و چهارم نشر و تعلیم آن است». [‏«حلیه الأولیاء» حافظ …

غالب قطان گفت: مالک بن دینار را در خواب دیدم که گویا در مسجد نشسته بود و می فرمود: «صنفان من الناس لا تجالسوهما فإن مجالستهما مفسده لقلب کل مسلم: صاحب بدعه قد غلا فیها، وصاحب دنیا مترف فیها». «دو دسته از مردم هستند که هرگز با آنها منشین، زیرا همنشینی با آنها قلب هر مسلمانی را فاسد می کنند: …

إذا ما خلوتَ الدهرَ یوماً فلا تَقُل … خلوتُ و لکن قُل علیَّ رقیب و لاتحسبنَّ الله یَغفُل ساعهً …… و لا أنَّ ما یخفی علیه یغیبُ اگر روزی در جاهای خلوت و دور از نگاه دیگران باشید، نگویید در جای خلوتی هستم که هیچ کس نیست، بلکه بگویید کسی مراقب من است. چنین گمان مبر که خداوند حتی یک …

«سمِعْتُ البُوَیْطِیَّ یَقُوْلُ: سَأَلْتُ الشَّافِعِیَّ: أُصَلِّی خَلْفَ الرَّافِضِیِّ؟ قَالَ: لاَ تُصَلِّ خَلْفَ الرَّافِضِیِّ، وَلاَ القَدَرِیِّ، وَلاَ المُرْجِئِ. قُلْتُ: صِفْهُمْ لَنَا. قَالَ: مَنْ قَالَ: الإِیْمَانُ قَوْلٌ، فَهُوَ مُرْجِئٌ، وَمَنْ قَالَ: إِنَّ أَبَا بَکْرٍ وَعُمَرَ لَیْسَا بِإِمَامَیْنِ، فَهُوَ رَافِضِیٌّ، وَمَنْ جَعَلَ المَشِیْئَهَ إِلَى نَفْسِهِ، فَهُوَ قَدَرِیٌّ» [بویطی نقل می کند که: از شافعی پرسیدم آیا می توانم پشت سر رافضی نماز بخوانم؟ …

أبو عمر البغدادی رحمه الله در خطاب به کسانی که با مخالفینشان به تندی برخورد می کنند، می فرماید: إیاکم أن تعدوا کل من خالفکم الرأی خصما ، ولا کل من وافقکم خِلاَّ ، فقد یکون المخالف من أکثرهم لکم ودًّا ، فکونوا کالبحر لا تکدره الدِلاء ، واعفوا تکرما ، فما زاد الله عبدا بعفو إلا عزًّا. ترجمه: بر …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: وأنَا فِی سَعهِ صَدَرٍ لِمَن یُخَالِفَنِی فَإنَهُ وإنَّ تَعَدَى حدُودَ اللَّهِ فِیَّ بِتَکَفِیرٍ أو تَفسِیقٍ أو افتِرَاءٍ أو عَصبِیَهٍ جَاهلِیَه ، فَأنَا لا أتعَدَى حدُود اللَّهِ فِیهِ من با هرکسی که مخالفم باشد سعه صدر دارم. و اگر او با شکستن حدود الهی بر من ظلم روا بدارد و مرا تکفیر و …

غالب قطان گفت: مالک بن دینار را در خواب دیدم که گویا در مسجد نشسته بود و می فرمود: «صنفان من الناس لا تجالسوهما فإن مجالستهما مفسده لقلب کل مسلم: صاحب بدعه قد غلا فیها، وصاحب دنیا مترف فیها». «دو دسته از مردم هستند که هرگز با آنها منشین، زیرا همنشینی با آنها قلب هر مسلمانی را فاسد می کنند: …

وقال الحسن: «لا تجالس صاحب بدعه فإنّه یمرض قلبک» امام حسن بصری رحمه الله فرمودند: «با انسان مبتدع و بدعت گزار منشین، چرا که او قلبت را بیمار می‌کند». [ الاعتصام۱/۸۳].

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله می فرماید: «وَکَذَلِکَ أَکْثَرُ الْمُعْتَزِلَهِ یُکَفِّرُونَ مَنْ خَالَفَهُمْ وَکَذَلِکَ أَکْثَرُ الرَّافِضَهِ وَمَنْ لَمْ یُکَفِّرْ فُسِّقَ. وَکَذَلِکَ أَکْثَرُ أَهْلِ الْأَهْوَاءِ یَبْتَدِعُونَ رَأْیًا، وَیُکَفِّرُونَ مَنْ خَالَفَهُمْ فِیهِ، وَأَهْلُ السُّنَّهِ یَتَّبِعُونَ الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمُ الَّذِی جَاءَ بِهِ الرَّسُولُ، وَلَا یُکَفِّرُونَ مَنْ خَالَفَهُمْ فِیهِ، بَلْ هُمْ أَعْلَمُ بِالْحَقِّ وَأَرْحَمُ بِالْخَلْقِ» ترجمه: و همچنین معتزله مخالفان شان را تکفیر …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد روافض می فرماید: الرافضه حمیر الیهود یرکبون علیهم فی کل فتنه ترجمه: روافض الاغ یهودیان هستند که در هر فتنه ای بر آنها سوار می شوند. [منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه القدریه ۱/۲۰-۲۱]

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در مورد نفاق رافضیان می فرماید: «لیس المنافقون فی طائفه أکثر منهم فی الرافضه ، حتى أنه لیس فی الروافض إلا من فیه شعبه من شعب النفاق» ترجمه: بیشتر و اکثر منافقان در میان روافض هستند، حتی در میان روافض کسی نیست مگر اینکه شعبه ای از شعبه های نفاق در او می باشد. …

شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله در خصوص رافضه می فرماید: «الرافضه أکذب طوائف الأمه على الإطلاق ، وهم أعظم الطوائف المدّعیه للإسلام غلوا وشرکاً » ترجمه: مطلقا روافض دروغگوترین گروه های این امت است؛ و بزرگترین گروه مدعی اسلام در باب غلو و شرک است. [منهاج السنه النبویه فی نقض کلام الشیعه القدریه ۲۷/۱۷۵]

قلب انسان رستگار نمی شود، اصلاح نمی گردد ، از نعمت ها برخوردار نمی شود، شاد نمی گردد، لذت نمی برد، اطمینان نمی یابد و سکونت نمی پذیرد، مگر.. با عبادت پروردگارش و محبت او، و بازگشت به سویش فالقلب :لا یفلح ولا یصلح ولا یتنعم ولا یبتهج ولا یلتذ ولا یطمئن ولا یسکن إلا بعباده ربه ، وحبه ، …

اگر شخص فاجر و گناه کار، لذت و سرور و زندگی پاکی که از عفاف به دست می آید را درک می نمود، به زودی می دید که آنچه را از لذت (پاک دامنی و عفت به سبب ارتکاب گناه) از دست داده، چندین برابر آن چیزی است که به دست آورده (یعنی لذت گناه ) لو علم الفاجر ما …

شروط قبول الأعمال عند الله عز وجل = شروط قبولی عبادات لا یُقْبَلُ قَوْلٌ إِلا بِعَمَلٍ , وَلا یُقْبَلُ عَمَلٌ إِلا بِقَوْلٍ , وَلا یُقْبَلُ قَوْلٌ وَعَمَلٌ إِلا بِنِیَّهٍ , وَلا یُقْبَلُ قَوْلٌ وَعَمَلٌ وَنِیَّهٌ إِلا بِنِیَّهٍ مُوَافِقَهٍ لِلسُّنَّهِ ” هیچ وقت عمل وگفتاری قبول نمیشه بدون نیت -وهمچنین هیچ گفتاری وعملی ونیتی پذیرفته نمیشه بدون موافقت سنت شــــــــــرح أصُول …

شیخ الإسلام ابن تیمیه رحمه الله فرمودند : «سخن گفتن درباره مردم باید از روی علم و عدالت باشد نه از روی جهل و ظلم چنانکه این حال اهل بدعت است»! [والکلام على الناس یجب أن یکون بعلم وعدل لابجهل وظلم کحال أهل البدع..]. منهاج السنه النبویه (۴ / ١٨٣)

از میمون بن مهران رحمه الله درباره ی سخن خداوند بزرگ روایت شده است: فإِنْ تَنَازَعْتُمْ فِی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُول چون در امری اختلاف کردید، به خدا و پیامبر رجوع کنید. گفت: رجوع به الله عزوجل ، رجوع به کتابش است. و رجوع به پیامبر صلی الله علیه وسلم تا زمانی که زنده بود، پس چون از دنیا …

وقَالَ الْبُوَیْطِیُّ : سَمِعْتُ الشَّافِعِیَّ  یَقُولُ : عَلَیْکُمْ بأصحاب الحدیث , فإنهم أکثر الناس صواباً , وقال : إِذَا رَأَیْتَ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِ الْحَدِیثِ , فَکَأَنَّمَا رَأَیْتَ رَجُلًا مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ  جَزَاهُمُ اللَّهُ خَیْرًا ، حَفِظُوا لَنَا الْأَصْلَ ، فَلَهُمْ عَلَیْنَا الْفَضْلُ امام بویطی میگوید:  از امام شافعی رحمه الله شنیدم که میگفت: بر شما باد پیروی کردن …

#قَالَ_امیرالمومنین_علی_بن_ابی_طالب_رضی_الله_عنه کمیل بن زیاد نخعی روایت کرده است که روزی امام علی بن ابی طالب رضى الله عنه دستم را گرفت و مرا به منطقه ی (جبان) برد.. هنگامی که رسیدیم نفسی تازه کرد و فرمود: ای کمیل، همانا این قلب ها همچون ظرف هستند و بهترین آن، باظرفیت ترین آنهاست. آن چه را که به تو میگویم به خاطر …

دُرَرُ وَ فَوائِدُ لإبْنِ قَیِّمِ الْجَوزِیَّهِ المصَالِحُ ، والخَیرَاتُ ، واللَّذَّاتُ ، والکَمَالاتُ = کُلهَا لا تُنَالُ إلَّا بِحَظٍ مِن المَشَقَّه ،ولا یَعبُر إلَیهَا إلَّا عَلى جِسرٍ مِن التَّعَب مصلحت ها و نیکی ها و لذات و کمالات، به هیچ یک از آن ها نمی رسی مگر با تحمل سختی و مشقت و نمی توانی به سوی آن بروی، مگر …

ایوب سختیانی رحمه الله می‌گوید: «به کار و مغازه‌ات بچسب، زیرا تا وقتی که به کسی نیازمند نباشی بزرگوار هستی». [حلیه الأولیاء ۱/ ۳۹۳]

مروان بن محمد الأسدی (از شاگردان امام مالک رحمه الله) می فرماید : سه گروه وجود دارند که در امور دینی مورد اعتماد و ثقه نیستند: شخص صوفی! فرد قصه گو (داستان سرا) انسان مبتدعی که بر اهل هوی و هوس رد میدهد! 〰〰〰〰〰〰〰〰〰 ثلاثه لا یؤتمنون فی دین: الصوفی، والقصاص، ومبتدع یرد على أهل الأهواء [ترتیب المدارک ۳/ ۲۲۶]

یکی از گذشتگان صالح میفرماید : در دل شب نماز بخوانید هرچند که در حد دو رکعت باشد. زیرا نماز شب، موجب کفاره گناهان و از شریف ترین اعمال صالحان است. 〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰 صلوا ولو رکعتین فی جوف اللیل فإن الصلاه فی جوف اللیل تحط الأوزار وهی من أشرف أعمال الصالحین . مختصر قیام اللیل للمروزی [ص:۱۱۴]

امام ابن رجب حنبلی رحمه الله فرمودند: از جمله بزرگترین اعمال مستحبی که انسان را به الله متعال نزدیک میکند :بسیار تلاوت نمودن قرآن، و گوش دادن به آن با تفکر و تدبر و فهم نمودن آن است. خباب ابن ارت، خطاب به مردی گفت: هرقدر که میتوانی به الله متعال تقرب بجوی و این را نیز بدان که به …

بعضی از علمای پیشین فرموده اند: شب و روزتان را توبه کنان سپری کنید. اشاره به این دارد که: برای انسان مؤمن روا نیست که شب و روز را سپری کند مگر با توبه و استغفار ! زیرا او نمیداند که چه هنگام مرگ به سراغش خواهد آمد. ” أصبحوا تائبین وأمسوا تائبین” یشیر إلى أن المؤمن لا ینبغی أن …

ابن قیم: امام احمد با سندی صحیح روایت میکند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: براستی که تو هیچ چیز(حرامی) را بخاطر الله رها نمیکنی مگر آنکه الله متعال بهتر از آن را جایگزینش میکند. شرح حدیث: این جایگزینی انواع مختلفی دارد و کمترین چیزی که الله متعال آن را برای شخص جایگزین میکند: انس گرفتن با الله …

ابن قیم: روز جمعه روز عبادت است و برتری آن بر سایر روزها-ی هفته- مانند برتری ماه رمضان است بر دیگر ماه ها و در آن ساعت اجابت(دعا) هست که مانند شب قدر در ماه رمضان است! ‏فیوم الجمعه یوم عباده و هو فی الأیام کشهر رمضان  فی الشهور، و ساعه الإجابه فیه کلیله القدر فی رمضان. زاد المعاد ؛ …

همانا شیطان اگر از یکی از بندگان در همت و اراده اش ضعف و تمایل به هوای نفسش ببیند، در وی طمع نموده و اورا بر زمین کوبیده و اورا با هوا و هوس لجام میکند و وی را به هرطرف که بخواهد میکشد! و هرگاه -ابلیس از بندگان- بلندی همت و قوت اراده و شرف نفس را احساس نماید، …

ﺍﻣﺎﻡ فقیه محمد بن صالح العثیمین -رحمه الله- : هرشخص روزه داری که از روی فراموشی چیزی بخورد بطوری که لقمه را ببلعد، دراین حالت روزه اش صحیح است، اما اگر لقمه را درحالتی که بلعیده است از حلقش خارج نماید،  روزه اش باطل میگردد! اما چگونه؟! هرگاه لقمه را بلعید، لازم نیست آنرا از گلویش بیرون آورد. لیکن اگر …

امام ابن قیم می فرماید روزه دار حقیقی کسی است که: جوارحش از گناه، زبانش از دروغ و فحش و سخنان باطل، شکمش از خوردن و نوشیدن و شرمگاهش از حرام و فسق، مصون باشد! ‏والصائم هوالذی صامت جوارحه عن الآثام ولسانه عن الکذب والفحش وقول الزور وبطنه عن الطعام والشراب، و فرجه عن الرفث. الوابل الصیب٢٧/١

امام ابن تیمیه رحمه الله فرمودند: یاری نمودن فقراء به وسیله سیر کردن آنان با غذا و طعام در ماه مبارک رمضان از جمله سنت ها و آداب اسلامی است. و پیامبرگرامی ﷺ فرمودند: *هرکس شخص روزه داری را افطاری دهد، برای وی اجر و ثوابی مانند آن شخص (روزه دار) خواهد بود. وإعانه الفقراء بالإطعام فی شهر رمضان هو …

شیخ الإسلام إبن تیمیه رحمه الله گوید: چشیدن و مزه نمودن غذا بدون ضرورت و نیاز، کراهت دارد ولی روزه را باطل نمیکند. اما در هنگام ضرورت، درحکم غرغره کردن و چرخاندن آب در دهان است(که موجب ابطال روزه نمیگردد). ‏وذوق الطعام یکره لغیر حاجه ؛ لکن لا یفطره ، وأما للحاجه فهو کالمضمضه. مجموع الفتاوى [٢۶۶/٢۵]

امام ابن رجب حنبلی رحمہ الله فرمودند: بدان و آگاه باش که انسان مؤمن در ماه رمضان با نفسش به وسیله دو نوع جهاد مبارزه میکند: جهادی در روز، که با گرفتن روزه صورت میگیرد. و جهادی در شب، که با قیام( یعنی نماز تراویح) انجام میشود. پس هرکس در میان این دو جهاد جمع نماید و حقوق آن دو …

امام ابن الجَوْزِی رَحِمَهُ الله گوید: تلاوت قرآن، در علاج مریضی های روحی مفید است چنانکه عسل در علاج بیماری های جسمی عمل میکند! 〰〰〰〰〰〰〰 «تلاوه القرآن تعمل فی أمراض الفؤاد ما یعمله العسل فی علل الأجساد». التبصـره” صـ (٧٩)

امام ابن القیم رحمه الله گوید: آنگاه که بار گناه، بر دوش انسان سنگینی کند قلب را از توجه و سیر به سوی الله باز می دارد و اعضا و جوارح را از طاعت الله منع می کند. بدائع التفسیر ( ۳۳۲/۲) امید است که ارسال این پیام، کسی را به توبه کردن تشویق کند. این راه روشن است، فقط …

می‌گویند: «سکوت سلامت است، و سخن نیک غنیمت؛ و آنکه غنیمت برده بهتر از کسی است که صرفا زیان ندیده» [بهجه المجالس ۱/ ۵۵]