سیره سلف صالح

– عمر بن عبدالعزیز رضی الله عنه قبل از خلافت: او قبل از رسیدن به خلافت شخصی شیک‌پوش و خوش‌گذران بود و بسیار به خود می‌بالید، اما هرگز از وی هرزگی و سبکسری مشاهده نشده است. ابن عبدالحکیم در کتاب خود به نام «سیره عمر بن عبدالعزیز» دوران قبل از خلافت او را اینگونه توصیف می‌کند: «عمر بن عبدالعزیز از …

وقتی ما در دعاهای قرآنی و همچنین ادعیه نقل شده از بزرگان دینی می‌نگریم همه دعاها بی‌پرده رو به خداست و تمام دعاهای قرآنی با رب، ربنا شروع می‌شود و هرگز نام هیچ رب و إله دیگری برده نشده در حالیکه پیامبران نیز به پیامبران قبل خود معتقد بوده و مقام آنها را بالا می‌دانستند. اما هرگز دست به دامان …

عاصم گفته است مردی بر زر بن حبیش گذر کرد در حالی که مشغول اذان بود، پس به او گفت ای ابو مریم همواره مورد احترام من بوده‌ای اما به شرطی که اذان نگویی، زر بن حبیش به او گفت مادامی که این گونه است پس تا آخر عمر کلمه‌ای با تو حرف نمی‌زنم.[۱] حاکم گفته است از ابوبکر صبغی …

بلال بن عبدالله بن عمر نیز در مقابل گفت به خدا سوگند آن‌ها را منع خواهیم کرد پس عبدالله بن عمر علیه او برآشفت و او را تنبیه و سرزنش نمود و گفت: من از کلام پیامبر  صلی الله علیه وسلم به تو خبر می‌دهم ولی تو می‌گویی به خدا سوگند آن‌ها را از رفتن به مسجد باز می‌داریم.[۱] امام …

از عبدالله بن مغفل نقل شده است که پیامبر  صلی الله علیه وسلم نهی فرمودند از پرتاب سنگ ریزه با دو انگشت سبابه و فرمودند: «إنَّهَا لَا تَصطَادُ صَیداً وَلَا تَنکَأُ عَدُوًّا وَلَکِنَّهَا تَفقَأُ العَینَ وَتُکسِرُ السِّنَّ». (پرتاب سنگ ریزه نه به درد شکار می‌خورد و نه در شکست دشمن مؤثر است، ولی احتمال دارد چشم را کور کند و …

موضع سلف صالح در مورد سنت نبوی شفاف و بدون خدشه بوده و آن بزرگواران همیشه و همواره در مقابل منکرین سنت عرض اندام نموده‌اند و با دلایل قاطع و کوبنده از جایگاه سنت دفاع کرده‌اند و تاریخ زندگی این عزیزان گواه بر این مسأله است. در اینجا برای نمونه چند مورد از سیره‌ی سلف صالح را در دفاع از …

امام ابو عبد الله محمد بن اسماعیل بن ابراهیم بن مغیره بن بردزبه جعفی بخاری، در روز جمعه بعد از نماز، در ۱۳ ماه شوال سال ۱۹۴ هجری در بخارا (یکی از شهرهای ازبکستان کنونی) در خانواده‌ای متدین چشم به دنیا گشود، پدرش اسماعیل، یکی از علمای حدیث، در آن زمان بود. تاریخ نویسان می‌گویند: امام محمد بخاری در کودکی …

از صفات اولیای خدا، به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد: مشتاقانه منتظر اذان بودن، کوشیدن برای تکبیر احرام، تلاش برای نماز خواندن در صف اول، همیشه در جلسات ایمانی نشستن، سلامت دل، حضور در مراسم سنت، اشتغال به ذکر خدا، تلاش و زحمت برای روزی حلال، ترک کارهای بی‌فایده، راضی‌بودن به روزی کفاف، آموختن وحی یعنی کتاب و سنت، خوشرویی، …

شتاب برای انجام طاعات و نیکی‌ها و از دست ندادن فرصت یکی از اوصاف پیامبران و بندگان صالح است: ﴿إِنَّهُمْ کَانُوا یُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ﴾. (آنان در کارهای نیک شتاب می‌نمودند). و یکی از اوصاف منافقان که به سببش شایسته‌ی نکوهش شدند، تنبلی از انجام طاعات و شتاب نکردن برای آن است: ﴿وَإِذَا قَامُواْ إِلَى الصَّلاَهِ قَامُواْ کُسَالَى﴾. (و چون به …

بقلم: دکتر محمد العریفی عروه بن زبیر از بزرگان تابعین بود… او فرزند صحابی جلیل، زبیر بن العوام بود… پایش دچار جذام شد و گوشت آن شروع به ریختن کرد… پزشکان او را معاینه کردند و تصمیم گرفتند پای او را ببرند تا بیماری‌اش گسترش نیابد… وقتی شروع به بریدن پایش نمودند از هوش رفت… آن را بریدند و گوشه‌ای …

مغازی او قابل اعتبار است، حافظ ابن حجر و… سیره‌نویسان بیشتر از او نقل و استفاده نموده‌اند. آنچه بیان شد، تصانیف علمای قدیم بود. تألیفات علمای بعدی را که از تصنیفات قدیم و کتب احادیث سرچشمه گرفته‌اند، نیز ذکر می‌کنیم. در این قسمت، کتاب‌هایی نیز ذکر می‌شوند که بر کتاب‌های قدیم، به صورت شرح نوشته شده‌اند و کتاب‌های مستقلی هستند …

از محدثین کبار است. «مسند صحابه» تألیف او است و در آخر آن، کتاب المغازی نیز اضافه شده است.

محدث مشهوری است که کتاب وی رتبۀ سوم را در صحاح ستّه دارد، در سیرۀ نبوی رسالۀ مخصوص و مستقلی نوشته است که نام آن «کتاب الشمائل» است، و در آن حالات، عادات و اخلاق رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم را ذکر نموده است و بر این امر اهتمام ورزیده است که تمام روایات، صحیح و معتبر می‌باشند، …

امام حدیث، تاریخ، ادب، لغت، شعر و نحو است، برای شهرهای مکه مکرمه، مدینه منوره و بصره، تاریخ‌هایی نوشته است. در علم سیرت مقام والایی داشت، در حدیث «ابن ماجه» و در تاریخ، «بلاذری» و «ابونعیم» شاگرد او هستند.

شاگرد ابومعشر نجیح، سلمۀ بن الفضل و… بود، در تاریخ و علم انساب عرب، معلومات وسیعی داشت. در گروه محدثین به حساب نمی‌آید؛ ولی امام مورخان و منبع دفتر بی‌پایان «اغانی» است. در تاریخ و انساب، تصنیفات زیادی دارد، در حالات رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم کتاب مبسوطی نوشته است و طبق بیان ابن الندیم، عناوین متعدد و …

از محدثین ثقه است، طبعش به سوی تشیع گرایش داشت، ابن معین می‌گوید: «اگر عبدالرزاق مرتد هم شود ما روایت حدیث را از وی ترک نخواهیم کرد». در اواخر عمر، بینایی‌اش را از دست داده بود، به همین جهت احادیث دوران نابینایی‌اش قابل استناد نیستند. در فن مغازی تألیفی دارد.

از نسل حضرت عبدالرحمن بن عوف و شاگرد زهری است، در مغازی از چنان مقام و رتبه‌ای برخوردار بود که منتقدی مانند «ابن معین» این فن را از وی آموخته بود.

واقدی در باب سیرت نبوی دو کتاب دارد: «کتاب السیره» و «کتاب التاریخ والمغازی والمبعث». امام شافعی می‌گوید: «تمام تصنیفات واقدی، انباری از دروغ اند». منابع بیشتر روایات بی‌اساس در کتب سیرت، تصانیف او هستند. یکی از محدثین چه خوب گفته است: (اگر واقدی راستگو است در دنیا رقیبی ندارد و اگر دروغگو است بازهم در دنیا رقیبی ندارد).

شاگرد هشام بن عروه و ابن اسحق است، در فن روایت و حدیث، دارای مقام متوسطی است. اکثر محدثین او را مورد وثوق دانسته‌اند، علامه ذهبی در تذکره، نام وی را با لقب «صاحب المغازی» ذکر کرده است، ذیل مغازی ابن اسحق را او نوشته است([۱]).   [۱]– زرقانی –  مواهب ۳/ ۱۰٫

محدث مشهور شام و بسیار قوی الحافظه بود، در عصر وی در شام، عالم‌تر از وی کسی نبود، در فن تاریخ و مغازی، مقامش از «وکیع» بالاتر تلفی می‌شد، تعداد تصنیفات وی به هفتاد می‌رسد، یکی از آن‌ها «کتاب المغازی» می‌باشد که در «کتاب الفهرست» مذکور است.

شاگرد هشام بن عروه و ابن جریج بود، ابن سعد می‌گوید: گرچه قلیل الروایه است، اما مورد اعتماد است، صاحب کشف الظنون در بیان مصنفین مغازی، نام او را نیز ذکر کرده است.

شاگرد ابن اسحق و راوی سیرت است، قاضی ری بوده است، نزد اهل نقد قابل حجت نیست؛ ولی ابن معین که متخصص بزرگ اسماء رجال است، در فن مغازی او را مورد اعتماد قرار داده و سیرت او را بهترین سیرت‌های نبوی شمرده است، در «تاریخ طبری» روایات بسیاری از طریق وی روایت شده است.

او شاگرد ابن اسحق و استاد ابن هشام است، و واسطه این هردو بزرگوار در عشق به سیرت، خانه خود را فروخت و همراه با استاد خود خارج شد و تا مدت‌ها در سفر و حضر با وی همراه بود، گرچه نزد محدثین از اعزاز و اکرام اندکی برخوردار است، اما بزرگترین راوی کتاب السیرت، به حساب می‌آید.

از شاگردان ابومعشر نجیح است، امام ابن حنبل از وی روایت کرده است. گردآورنده و مصنف مغازی است، ولی از نظر ارباب نقد و تحقیق، تصنیف وی قابل اعتبار نیست.

کسی است که قبل از همه به دستور خلیفه، عمر بن عبدالعزیز فن حدیث را تدوین کرد، مادر بزرگ خاندانی او «عمره» تربیت‌یافتۀ مکتب حضرت عایشه ل بود، او عالم به فن سیرت و مغازی و نزد پدر و عموی خود تعلیم حاصل کرده بود. خلیفه هارون الرشید او را به عنوان قاضی تعیین نمود، مردم از وی مغازی می‌آموختند، …

فرزند نوۀ صحابی مشهور، حضرت «مسور بن مخرمه» است. در فن حدیث مقام خاصی داشت و از بزرگان علمای سیرت نبوی بود. ابن سعد دربارۀ وی چنین مرقوم داشته: «من رجال المدینه عالماً بالمغازی». «از مردان علم در مدینه و عالم به مغازی بود».

شاگرد هشام بن عروه است، ثوری و واقدی از وی روایت کرده‌اند، گرچه محدثین در روایت حدیث او را تضعیف نموده‌اند، ولی در سیرت و مغازی به عظمت شأن وی اعتراف کرده‌اند. امام احمد ابن حنبل می‌گوید: او در این فن، صاحب رأی و نظر بود. ابن ندیم از «کتاب المغازی» وی یاد کرده است، نام وی در کتب سیرت …

از شاگردان امام زهری و استاد واقدی است. ابن سعد می‌گوید: او عالم به سیرت و مغازی بود. اکثر محدثین او را مورد اعتماد قرار داده‌اند. «ابوالزناد» که از محدثین بلندمرتبه است می‌گوید: «اگر می‌خواهید مغازی را به طور صحیح فرا بگیرید، از محمد بن صالح بیاموزید».

شاگرد زهری بود، امام «مسلم» فقط یک روایت از وی ذکر کرده است، از نظر محدثین ضعیف الروایه است؛ عالم به فن سیره بود. ابن سعد دربارۀ وی نوشته است: «کان عالماً بالسّیره» «او آگاه به فن سیرت بود».

از شاگردان امام زهری و از بزرگان علم حدیث است. رتبۀ وی بعد از امام مالک قرار دارد، در مغازی کتابی نوشته که ابن ندیم نام آن را «کتاب المغازی» گذاشته است.

هشام، بیشتر از پدر خود روایت می‌کند، شاگرد زهری و از علمای مدینه بوده است. روایاتی که در بغداد به دست آورد، طبق نظر محدثین در آن‌ها از تساهل استفاده کرده است. در مجموعۀ روایات سیرت، بخش بزرگی به او تعلّق دارد که به واسطۀ پدر خود از حضرت عایشه ل روایت می‌کند، در فن سیرت شاگردان متعدد و مشهوری …

از ثقات و از راویان مورد اعتماد بود، امرا و والیان در انتظام و نظم امور مملکتی از وی کمک و مشورت می‌گرفتند، از فقهای مدینه و عالم به سیرت بود و اخنس بن شریق جدّ او، بزرگترین دشمن رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم به حساب می‌آمد.

عاصم از تابعین مشهور است، از حضرت انس و پدر خود و جدّه خود «رمیثه» روایت می‌کند: در فن مغازی و سیره بی‌نهایت دارای معلوماتی وسیع بود، به دستور خلیفه، عمر بن عبدالعزیز در مسجد دمشق این فن را تعلیم می‌داد.

وهب از خاندان عجمی یمن بود، از حضرت ابوهریره تعدادی حدیث شنیده بود، درباره رسول اکرم  صلی الله علیه و سلم بشارات و پیشگویی‌های کتب عهد قدیم، به کثرت از وی روایت شده‌اند.

محدّث مشهوری است در بیشتر فنون، کمال و مهارت تام داشت. از جانب خلافت دمشق، به عنوان سفیر به قسطنطنیه رفته بود. در فن مغازی و سیره به حدّی آگاهی داشت که حضرت «عبدالله بن عمر» می‌فرماید: گرچه من در بسیاری از این غزوه‌ها شرکت داشته‌ام، اما شعبی حالات آن غزوه‌ها را از من بهتر می‌داند.

«عروه» فرزند «حضرت زبیر» و نوۀ «حضرت ابوبکر صدیق  رضی الله عنه» است، در مکتب تعلیم و تربیت والای حضرت عایشه ل پرورش یافته بود، در فن سیره در قسمت مغازی، روایات زیادی از او منقول است. ذهبی در تذکره الحفاظ، نسبت به وی مرقوم داشته «کان عالماً بالسیره» صاحب «کشف الظنون» در بیان مغازی می‌نویسد: «بعضی‌ها معقتد‌اند که اولین …

اسراء ومعراج پس از سال‌های طولانی که از دعوت گذشته بود، برای تثبیت و بزرگداشت رسول الله ص پیش آمد. الله عزوجل قصه‌ی اسراء را در سوره‌ی اسراء و داستان معراج را در سوره‌ی نجم بیان فرموده‌اند. سفر اسراء ومعراج یکی از بزرگترین معجزات پیامبر ص به شمار می‌آید که با آن، الله عزوجل پیامبرش را تکریم نمود. اسراء ومعراج …

مختصری از زندگی شیخ ابن عثیمین رحمه الله علیه نام و نسب: ابو عبدالله محمد بن صالح بن محمد بن عثیمین المقبل الوهیبی التمیمی محل تولد و زندگی: ایشان در شهر عنیزه یکی از شهرهای قصیم در سال ۱۳۴۷هـ ، ۲۷ رمضان در خانواده ای متدین چشم به جهان گشود. ابن عثیمین قرآن را نزد پدر بزرگ مادریش شیخ عبدالرحمن …

ﺍﯾﻮﺏ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺍﻧﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺎﻣﺶ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺫﮐﺮ ﮔﺮﺩﯾﺪﻩ. ﺍﯾﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺍﺯ ﻧﺴﻞ ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺩﺧﺘﺮ ﻟﻮﻁ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻭ ﻫﻤﺴﺮﺵ ‏(ﻟﯿﺎ ‏) ﺩﺧﺘﺮ ﯾﻌﻘﻮﺏ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻌﻀﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﻧﺪ ‏(ﺭﺣﻤﻪ ‏) ﺩﺧﺘﺮ ﺍﻓﺮﺍﺋﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . ﻋﺪﻩﯼ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﻧﺪ: ‏( ﻣﻨﺸﺎ ‏) ﺩﺧﺘﺮ ﯾﻮﺳﻒ ﺑﻮﺩﻩ. ﺟﺮﯾﺮ ﻃﺒﺮﯼ ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ: ﺍﯾﻮﺏ ﻋﻠﯿﻪ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﺮﮒ ﻧﻮﺩ …

صلت بن بسطام رحمه الله می‌گوید: «حماد بن ابی سلیمان رحمه الله هر شب رمضان پنجاه تن را افطار می‌داد و هرگاه شب عید فرا می‌رسد به هر یک از آنان لباس [نو] می‌پوشاند». [تاریخ اصفهان، ابونعیم اصفهانی ۱/ ۲۴۲].

ولدنی ابوبکر مرتین من از دو جهت فرزند ابوبکرم مادر امام صادق کیست؟ مادر امام صادق (ع)، ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابوبکر میباشد. مادر ام فروه نیز، اسما دختر عبدالرحمن پسر ابوبکر صدیق است. قال الحافظ عبد العزیز بن الأخضر الجنابذى رحمه الله أبو عبد الله جعفر بن محمد بن على بن الحسین بن على بن أبى …

سفیان ثوری می‌گوید: «شنیده‌ایم که تلاوت قرآن برترین و والاترین ذکر است آن‌گاه که بدان عمل شود» . طبری با اسنادش از عون بن عبدالله نقل کرده که: به نزد ام درداء رفته و با او سخن گفتیم، عون می‌گوید: سپس گفتم: ای ام درداء شاید تو را خسته و دل آزرده کرده باشیم؟ ام درداء گفت: «به خدا قسم …

امام شافعی، به چنان جایگاه و منزلت والا و بالایی در عرصه ی درایت و فقاهت، و علم و دانش دست یافته بودکه همۀ علماء و صاحب نظران اسلامی را وادار به تعریف وتمجید و ثنا و ستایش خود نمود. پسرامام احمد بن حنبلبه پدرش گفت: علت چیست که اینقدر از امام شافعی تعریف و تمجید می کنید؟ امام احمد …

بین خانواده پیامبر و هرچهار خلیفه،پیوند و رابطه خویشاوندی محکمی برقراربود،به گونه ای که حضرت عایشه،دختر،ابوبکر همسر پیامبر بود سپس حضرت محمد (ص)حفصه،دخترعمر را به نکاح خویش در آورد. و ازطرفی حضرت فاطمه رابه ازدواج حضرت علی درمی آورد همچنین حضرت محمد ،رقیه را به نکاح عثمان در می آورد که نتیجه اش فرزند پسری به نام عبدالله که در …

    الله  متعال اراده فرمود مدت زمانی طولانی مردم را هدایت نماید و آنان را بعد از اختلافاتِ مدید، پیرامون حق گرد آورد. تصمیمِ آن آگاهِ بسیار حکیم ـ بر این شد که با فرستادن خاتم پیامبران محمد  صلی الله علیه و سلم به سوی تمام بشریت، به برنامه­ی ارسال پیامبران، پایان دهد. لذا قرآن کریم را که کلام …