در حج یا عمره بسیاری از مردم را مشاهده می‌کنیم که موهای سرشان را از پایین سر به شکل دائره‌ای کوتاه می‌کنند و از قسمت پایین دور تا دور موهایشان را می‌گیرند، ولی قسمت‌های دیگر را اصولاً کوتاه نمی‌کنند. وقتی که با آنها در این موضوع صحبت می‌کنیم می‌گویند: فقط همین قدر کافی است. بفرمایید کدام عمل واجب است؟ همه‌ی …

کسی که مناسک حج و رمی جمره‌ی اولی را انجام می‌دهد و می‌رود تا قربانی‌اش را ذبح نماید، ولی قیمت گران آن موجب می‌شود تا این شخص از منی به شهر جده برود و در آنجا قربانی خود را خریداری نموده و در همان‌جا ذبح می‌کند، آیا این ذبح جایز است؟   الحمدلله، اولاً: برای حاجی جایز نیست که در …

در حدیث آمده که ابن عباس رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ گفته است: (گفتم بعد از ظهر رمی جمرات کرده‌ام، پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود: «لاَ حَرَجَ»- ایرادی ندارد-). این حدیث را بیهقی صحیح قرار داده است. بفرمایید که واقعاً این حدیث صحیح است و آیا رمی جمرات بعد از غروب آفتاب در روز قربانی جایز است؟   الحمدلله، به اثبات …

آیا می‌توانم شخص دیگری را از طرف خود وکیل قرار دهم تا در دومین روز از ایام تشریق رمی جمرات را برایم انجام دهد و خود به علت شرایط و مشکلات خانوادگی به ریاض برگردم، یا این که بخاطر این عمل بر من دم واجب خواهد شد؟   الحمدلله، برای هیچ کس جایز نیست که دیگری را نایب قرار داده …

گفته می‌شود رمی با سنگ‌هایی که قبلاً شخص دیگری از آنها برای رمی استفاده کرده جایز نیست، آیا این گفته درست است؟ و اگر درست است دلیل آن چیست؟     الحمدلله، این گفتار اشتباه است؛ زیرا اینهایی که این گفتار را بر زبان می‌آورند سه مورد را به عنوان استدلال مطرح می‌کنند: می‌گویند: سنگ‌های رمی همچون آب مستعمل است …

مدت انتهای ادا و قضای رمی جمرات در چه زمانی است؟   الحمدلله، رمی جمره‌ی عقبه، در روز عید، با طلوع فجر روز یازدهم به پایان می‌رسد و شروع آن برای افراد ضعیف از قسمت پایانی شب عید است. اما رمی جمره‌ی عقبه در ایام تشریق همچون رمی دو جمره‌ی دیگر است که با زوال آفتاب آغاز و با طلوع …

آیا می‌توان همه جمرات را یک باره در آخرین روز ایام تشریق رمی‌نمود و اگر جایز است بفرمایید رمی چگونه و چه زمانی انجام بگیرد؟   الحمدلله، در این زمینه حکم شرعی برای هر مسلمان این است که طبق روش و سنت رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ رمی را به انجام برساند آن گونه که پیامبرصَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ …

اگر حجاج، بنابر عذری قبل از اتمام اعمال حج از مکه به سوی جده خارج بشوند، آیا برای این خروج طواف وداع لازم است؟! با علم به این که قصد عودت به مکه را دارند.     الحمدلله، اگر رمی جمرات را کامل نموده‌اند لازم است که طواف وداع را انجام بدهند؛ اما اگر در روز یازدهم یا دوازدهم و …

شخصی رمی روز دوازدهم را به گمان تعجیل و شب گذرانی در مزدلفه و طواف وداع را به سبب جهل و ناآشنایی نسبت به احکام حج ترک می‌دهد؛ حکم حج این شخص چیست؟     الحمدلله، حج او درست است؛ زیرا وی رکنی از ارکان حج را ترک نداده است، بلکه در اینجا سه واجب از واجبات حج را ترک …

ما از ساکنان شهر جده هستیم، در سال گذشته به حج آمدیم و بجز طواف وداع، بقیه‌ی مناسک را انجام دادیم، اما طواف وداع را برای آخر ذی‌حجه موکول نمودیم و پس از کاهش ازدحام به مکه برگشتیم و طواف وداع را انجام دادیم، آیا حجمان صحیح است؟   الحمدلله، هرگاه انسان حج کند و طواف وداع را به وقت …

آیا انسان به خاطر نگاه کردن به سوی زنان در حرم مؤاخذه می‌شود؟ در حالی که این نگاه بدون شهوت و چشم‌چرانی است، با علم به این که زنان موجب جذب نگاه‌های مردان هستند؟     الحمدلله، واقعیت این است که مشکل زنان در این مکان، مشکلی بزرگ است، چون برخی از زنانی که به حرم که مکان عبادت و …

بردن آلات لهو و ناجایز با خود در حج و عمره چه حکمی دارد؟   الحمدلله، شکی نیست که بردن آلات و ابزار لهو به حج یا عمره و استعمال آن معصیت است و اصرار بر معصیت منجر به گناه کبیره می‌شود. و اگر شخص پس از پوشیدن لباس احرام از این آلات استفاده کند، گناهش بیشتر و شدیدتر می‌شود؛ …

آیا چند برابر بودن ثواب نماز خواندن در مسجدالحرام مخصوص مسجد کعبه است یا تمام حرم را شامل می‌شود؟   الحمدلله، چند برابر بودن ثواب نماز در مسجد الحرام، مخصوص مسجدی است که کعبه در آن قرار دارد و تمام حرم را شامل نمی شود. مسلم در صحیح خود، باب فضل الصلاه بمسجد مکه و المدینه، از میمونه رَضِیَ اللَّه …

آیا گناهان در مکه چند برابر محسوب می‌‌‌شوند؟‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کیفیت آن به چه صورتی است؟   الحمدلله، چند برابر شدن گناهان در مکه کمیت مطرح نیست، بلکه کیفیت مد نظر است؛ به این معنی که عذاب و مجازات آن شدیدتر و دردناک‌تر است و دلیل این افزایش کیفیت، که آنها از لحاظ کمیت چند برابر نمی شوند، فرموده‌ی الله تعالی است: [مَنْ …

می‌گویند: اجر و پاداش ساکنان و افراد مقیم مکه- که الله تعالی حافظ و نگهدار آن باد!- مانند پاداش عبادت‌گزاران در غیر مکه است، آیا این درست است؟   الحمدلله، شکی نیست که مکه مکرمه بهترین نقطه‌ی زمین است، اما کسی که ساکن این مکان باشد تقدس خاصی ندارد. الله تعالی از قول ابراهیم علیه السلام می‌فرماید:[ وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ …

در مناسک حج ادای چه اموری به نمایندگی و وکالت از دیگران جایز است؟ و چه زمانی ادای حج به جای دیگران جواز دارد؟     الحمدلله، ادای حج و عمره به جای مسلمانی که فوت کرده است یا فردی از ادای حج به دلیل بالا بودن سن ناتوان است، یا بیماری که امیدی به بهبودی آن نیست، جایز است. …

حکم نیابت در انجام بعضی از مناسک حج چیست؟   الحمدلله، نیابت در انجام بعضی از مناسک حج به این معناست که: انسان فردی را برای انجام برخی از اعمال حج به جای خود بگمارد. مانند این که به جای او طواف نماید یا سعی بین صفا و مروه کند یا در عرفه وقوف کند، شب در منی بماند و …

به شخصی مقداری پول دادند که به جای کسی دیگر حج بجای آورد… آیا درست است که آن مبلغ را دریافت کند؟ با توجه به این که اگر این پول نبود، فرد به خاطر شرایط نامساعد قصد انجام حج را نمی‌کرد.     الحمدلله، اگر به کسی پول بدهند که با آن حج بگذارد، ایرادی ندارد، بویژه زمانی که فرد …

آیا نیابت برای انسان زنده، در حج جایز است؟     الحمدلله، نیابت در ادای حج فرض به جای فرد ناتوانی که امیدی به خوب شدنش نیست، اشکالی ندارد؛ چرا که در سنت نیز از این موارد وجود دارد. همچنین نیابت از میتی که فرض خود را ادا نکرده، نیز درست است، اما نیابت به جای انسان زنده‌ای که قصد …

حکم کسی که قبل از این که خود حج را ادا کند به جای دیگری حج می‌گذارد، چیست؟ و چنین حجی از طرف کدام یک ادا می‌شود؟   الحمدلله، اگر شخصی که حج بر وی فرض شده و هنوز فریضه‌ی حج را ادا نکرده است، به جای کسی دیگر حج را انجام دهد، جایز نیست. علما می‌گویند: حج از طرف …

آیا صحیح است که زنی در حج فرض، در انجام رمی جمرات از ترس شلوغی و ازدحام، به کسی نمایندگی دهد، یا باید خودش اقدام به این کار بکند؟     الحمدلله، جایز است که در هنگام شلوغی رمی جمرات زن، در حج فرض به کسی نمایندگی ادای آن را بدهد. و این می‌تواند به یکی از دلایل بیماری، ضعف …

زمانی که در مکه‌ی مکرمه بودم، خبر شدم که یکی اقوامم وفات کرده است، لذا به نیت ثواب برای او هفت بار دور کعبه طواف کردم، آیا این جواز دارد؟   الحمدلله، بله درست است که هفت بار طواف کنی و ثوابش را برای هر کدام از مسلمانان که بخواهی ببخشی این قول مشهور از مذهب امام احمد است. یعنی: …

حکم بخشیدن و اهدای اجر و پاداش طواف برای شخص دیگر چیست؟ گاهی اوقات اتفاق می‌افتد که فردی، ‌دیگری را می‌بیند که برای طواف می‌رود به او می‌گوید به جای من نیز هفت بار طواف کن، و آن فرد طواف را به نیت او انجام می‌دهد، آیا این صحیح است؟   الحمدلله، طواف کعبه به صورت نیابی صحیح نیست؛ لذا …

آیا انجام عمره بر اهل مکه واجب است؟ جواب چه مثبت باشد یا منفی ، لطفاً با دلیل از قرآن و سنت توضیح دهید؟ و آیا برای ادای عمره نیازی هست که به تنعیم بروند یا خیر؟   الحمدلله، عمره در دین اسلام یک بار بر انسان واجب است، چه اهل مکه باشد و چه جایی دیگر، چرا که ادله‌ی …

تکرار عمره در یک سال چه حکمی دارد؟   الحمدلله، طبق قول صحیح، تکرار عمره در یک سال ایرادی ندارد؛ چون رسول الله صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ می‌فرماید: [الْعُمْرَهُ إِلَی الْعُمْرَهِ کَفَّارَهٌ لِمَا بَیْنَهُمَا وَالْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَیْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلَّا الْجَنَّهُ] «عمره تا عمره‌ی دیگر کفاره‌ی گناهان است و حج مقبول (که الله آن را پذیرفته باشد) پاداشی جز بهشت …

کسی که نماز را عمداً یا از روی سهل‌انگاری ترک می‌دهد و به حج هم می‌رود، آیا فریضه‌ی حج از او ادا می‌شود؟   الحمدلله، این شخص اگر منکر وجوب نماز است به اجماع کافر است و حجش صحیح نیست، ولی اگر از روی سهل‌انگاری تارک نماز باشد، در این صورت بین علما اختلاف وجود دارد: عده‌ای حج او را …

می‌خواهم برای اولین بار، فریضه‌ی حج را ادا کنم زنی متأهل و دارای فرزندانی خردسال می‌باشم که کوچکترین آنها دختری پنج ماهه است و به صورت طبیعی به او شیر می‌دهم و تنها در یک نوبت به او شیر خشک می‌خورانم، شوهرم به همین دلیل مرا از رفتن به حج در این سال باز داشته است و از طرفی خود …

آیا برای کسی که می‌خواهد به حج فرض یا نفل برود واجب است که از پدر و مادرش اجازه بگیرد؟       الحمدلله، اگر حج فرض باشد رضا و اجازه‌ی آنها شرط نیست، بلکه اگر شرایط حج را داشته باشد و آنها او را از رفتن به حج منع کنند بر او واجب است که به حج برود و …

کسی که با ویزای تقلبی به سفر حج می‌رود آیا حجش درست است؟       الحمدلله، حج او درست است، چون ویزای تقلبی تأثیری در صحت حج ندارد، لیکن چنین انسانی گناهکار است و بر او لازم است که از این عمل توبه کند و اسم واقعی خود را در ویزا بگنجاند، تا مسئولین ذیربط را بازیچه‌ی خود قرار …

آیا زنی که در عده‌ی وفات شوهر و یا در عده‌ی طلاق بسر می‌برد می‌تواند فریضه‌ی حج را ادا کند؟         الحمدلله، زنی که در عده‌ی وفات شوهرش بسر می‌برد جایز نیست که از خانه خارج شود و یا به سفر حج برود تا این که عده‌اش به پایان برسد؛ زیرا بر او واجب است در خانه‌اش …

زنی مسن و ثروتمند هستم، چندین بار مسئله‌ی رفتنم به حج را با شوهرم درمیان گذاشته‌ام و او بدون هیچ انگیزه‌ای از رفتن من به حج ممانعت می‌نماید و پیشنهادم را رد می‌کند. من برادر بزرگی نیز دارم که می‌خواهد به حج برود و با توجه به این که شوهرم به من اجازه‌ی حج نمی‌دهد آیا می‌توانم با او به …

شخصی در ریاض ازدواج نموده با زن و فرزندانش در آنجا زندگی می‌کند، ولی پدر و مادرش در جده بسر می‌برند، بفرمایید که این شخص از کجا احرام ببندد؟       الحمدلله، این شخص وقتی که می‌خواهد به جده برود مسافر محسوب می‌شود و اگر اراده نمود که در ریاض به زیارت پدر و مادر و از آنجا به …

شخصی در منطقه‌ی (شرقیه) کار می‌کند و قصد دارد با کسب اجازه از کارفرما مدتی نزد خانواده‌اش به جده برود و در همین وقت می‌خواهد به حج نیز برود، آیا این شخص هنگامی که به جده می‌آید احرام ببندد (چون به زودی به جده می‌آید)، یا این که از میقات احرام ببندد؟         الحمدلله، شخص یاد شده …

بنده در منطقه‌ی شرقیه دانشجو هستم و خانواده‌ام در جده بسر می‌برند و در عین حال بنده قصد حج دارم، بفرمایید که از کجا احرام ببندم، از قرن المنازل یا جده؟       الحمدلله، شما با توجه به این که از ساکنان جده هستید اختیار دارید، ولی اگر از قرن المنازل احرام بگیرد بهتر است و اگر نزد خانواده‌ات …

به صورت گروهی عازم حج یا عمره هستیم، راننده اشتباه می‌کند و میقات را پشت سر می‌گذارد و پس از صد کیلومتر متوجه می‌شود که میقات رد شده است و از بازگشت به میقات سرباز زده و به مسیرش ادامه می‌دهد و به جده می‌رسد. بفرمایید با توجه به وضعیت پیش آمده تکلیف ما چه می‌شود؟       الحمدلله، …

انسانی که با هواپیما عازم حج یا عمره است آیا جایز است که به خاطر احتیاط اندکی قبل از میقات احرام ببندد؟       الحمدلله، انسان باید در هواپیما در امر احرام جنبه‌ی احتیاط را در نظر بگیرد، و این بدان خاطر است که هواپیما خیلی زود از محل میقات عبور می‌کند و بدین سبب احتیاطاً باید دقایقی زودتر …

مردی پسر بچه‌اش را با خود به عمره می‌برد و لباس احرام را بر بچه‌اش می‌پوشاند، ولی کودک در اثنای مناسک، لباس احرام را از تن در می‌آورد و مناسک عمره را کامل نمی‌کند، بفرمایید که حکمش چیست؟       الحمدلله، هیچ چیزی بر او واجب نیست؛ زیرا طبق قول صحیح، افراد نابالغ که برای حج یا عمره احرام …

جناب شیخ! بر شما پوشیده نیست که به علت شدت گرمی و کثرت راه رفتن، بسیاری از مردم در قسمت ران دچار آسیب‌دیدگی و سوزش می‌شوند… آیا در این صورت مرد می‌تواند شلوار یا چیزی مانند آن بپوشد تا بین ران‌ها فاصله‌ای ایجاد شود و شخص از این آسیب‌دیدگی رهایی یابد؟ چون واقعاً برخی از مردم مشاهده می‌شوند که در …

آیا احرام بستن به نیت دو حج یا دو عمره جایز است؟ تلبیه چگونه است و شرایط آن چیست؟ تلبیه در چه وقتی گفته می‌شود و چه حکمی دارد؟       الحمدلله، جایز نیست که در یک سال برای دو حج احرام بست و در سال جز یک حج روا نیست، همچنین احرام بستن در وقت واحد برای دو …

آیا دوختن لباس احرام در صورتی که پاره شود و یا عوض کردن آن جایز است؟       الحمدلله، می‌توان آن را دوخت و یا عوضش نمود، در خصوص این مسئله وسعت وجود دارد. و دوختی که در آن منع به عمل آمده همان است که تمام بدن را در بر بگیرد همچون پیراهن و زیر پوش و امثال …

محظورات احرام کدام است؟ و محظورات بر چند قسم است؟       الحمدلله، محظورات احرام نه مورد هستند: تراشیدن موی سر یا بدن گرفتن ناخن‌های دست یا پا پوشیدن لباس دوخته شده برای مردان؛ و آن عبارت است از لباسی که به اندازه‌ی بخشی از بدن انسان دوخته می‌شود، مانند پیراهن، شلوار، شرت، زیرپوش، عبا، و قبا، و امثال …

در اینجا مسئله‌ای است که به هنگام طواف به کثرت مشاهده می‌شود، و آن این که برخی از مردم به دور زنان‌شان حلقه می‌زنند، به گونه‌ای که پشت بعضی‌ها به سمت کعبه قرار می‌گیرد… آیا این عمل جایز است و آیا حج این افراد درست است. بفرمایید آنهایی که همراه خود، زن به حج آورده‌اند چگونه طواف کنند؟ به صورت …

شخصی پس از دو شوط طواف، بعلت کثرت ازدحام از طواف خارج شده و پس از استراحت یک یا دو ساعته به مطاف باز می‌گردد، آیا طواف را از سر نو آغاز کند یا همان طواف اولی را ادمه دهد و تکمیل نماید؟       الحمدلله، اگر فاصله زیاد باشد بر او واجب است طوافش را اعاده نماید و …