وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
تصریح و مژدۀ کتابهای پیشین به بعثت پیامبر اسلام (۱۱)
۱۰- در انجیل یوحنّا چنین آمده است: «وقتی بارقلیط[۱] که پدر وی را به سوی شما می‌فرستد؛ یعنی روح حقیقتی که از نزد پدر خارج می‌شود، نزد شما آمد، او برای من گواهی می‌دهد و شما نیز شاهد هستید.»[۲]
زیاده بن یحیی راسی می‌گوید: «بدون تردید و به چندین دلیل، هدف از این بشارت، پیامبرمان محمّد ج بوده است:
۱- با توجّه به اسم «بارقلیط»؛
۲- به سبب عبارت: «او برای من گواهی می‌دهد»؛
۳- زیرا «روح حق» نامیده شد؛
۴- چون گفت که: «از نزد پدر خارج می‌گردد».
یعنی اینکه از جانب پروردگار فرستاده می‌شود و در لغت‌نامه‌های یونانی و کلیساهای غربی چنین تفسیری دیده می‌شود.
در قرآن کریم نیز فرستاده‌شدن پیامبر صلی الله علیه وسلم بیان شده است:
﴿قُلۡ یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّی رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَیۡکُمۡ جَمِیعًا﴾ [الأعراف: ۱۵۸]
«بگو: ای مردم! من فرستادۀ الله به سوی همۀ شما هستم.»
﴿هُوَ ٱلَّذِیٓ أَرۡسَلَ رَسُولَهُۥ بِٱلۡهُدَىٰ وَدِینِ ٱلۡحَقِّ لِیُظۡهِرَهُۥ عَلَى ٱلدِّینِ کُلِّهِۦ وَلَوۡ کَرِهَ ٱلۡمُشۡرِکُونَ﴾ [الصّف: ۹]
«او ذاتی است که رسول الله را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همۀ ادیان غالب گرداند، هرچند مشرکان خوش نداشته باشند.»
“روح حق” [روح الله] هم یکی از نام‌های شریف محمّد ج است.»[۳]
وی در ادامه می‌گوید: «نام “بارقلیط” واژه‌ای یونانی و به معنای: تسلیت‌دهنده، ناصر، منذر و داعی آمده و از همه بهتر، همان داعی است.
مسیحیانی که در دوران قدیم ایمان آوردند و مسلمان شدند، قطعاً فهمیدند که مفهوم این نام مرتبط به قرآن کریم و سرور بزرگ رسولان؛ محمّد صلی الله علیه وسلم است.
زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم در قرآن کریم، متّصف به چنین صفاتی شدند؛ از جمله:
﴿وَٱجۡعَل لَّنَا مِن لَّدُنکَ نَصِیرًا﴾ [النّساء: ۷۵]
«و از جانب خود، یار و مددکاری برای ما مقرّر کن.»
﴿یَٰٓأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰکَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِیرٗا۴۵ وَدَاعِیًا إِلَى ٱللَّهِ بِإِذۡنِهِۦ وَسِرَاجٗا مُّنِیرٗا﴾ [الأحزاب: ۴۵-۴۶]
«ای پیامبر! ما تو را گواه و بشارت‌دهنده و بیم‌دهنده فرستادیم. و دعوت‌کننده به سوی الله به فرمان او و چراغی روشنی‌بخش قرار دادیم.»
امّا مسیحیان متاخّر و بعدی این معنا را از روحی که بر حواریّون آشکار گشت، فهمیدند، با وجود اینکه این روحِ ادّعایی آنان، «بارقلیط» و نیز روح حق و خارج‌شده از نزد پروردگار – آنگونه که سیّدنا عیسی وعده داده بود- نامیده نمی‌شد، بلکه خود حواریّون وی را روح و قدرت و … نامیدند.
دربارۀ عبارت:”بارقلیط برای من گواهی می‌دهد.” می‌گویم که به نظر می‌رسد هدف سیّدنا عیسی فرد دیگری بوده که به نفع او شهادت دهد و هدفش حواریّون هم نبوده است، زیرا پس از بیان اینکه بارقلیط برایش گواهی می‌دهد، می‌گوید که شما نیز شاهد هستید.
بر این اساس باید گفت دو فرد تسلیت‌دهنده و آماده‌ای که به نفع او گواهی می‌دهند، با دو شاهد همیشگی و همراه انسان تفاوت دارند، زیرا اگر مرادش آن دو می‌بود، با صیغۀ زمان آینده – چنانکه در زبان یونانی آمده است- نمی‌گفت که او برایم شهادت می‌دهد [هو یشهد لی]، و شما به نفع من شهادت می‌دهید را با صیغۀ زمان حال [شاهدون] گفت.»[۴]
شیخ زیاده بن یحیی در توضیح بشارت قبلی می‌گوید: «نام بارقلیط بر قرآن شریف نیز اطلاق می‌گردد، زیرا این کتاب از جانب الله متعال و با عنایت و توجّه او نازل و صادر شد و الفاظ محکم و استوارش باعث تسلّی و آرامش خاطر پیامبر ج و مسلمانان است.
الله متعال پیامبرش را تسلّی داده و می‌فرماید:
﴿وَلَا یَحۡزُنکَ ٱلَّذِینَ یُسَٰرِعُونَ فِی ٱلۡکُفۡرِۚ﴾ [آل‌عمران: ۱۷۶]
«و کسانی که در [یاری] کفر شتاب می‌کنند، تو را اندوهگین نسازد.»
﴿وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَا یَقُولُونَ﴾ [المزّمّل: ۱۰]
«و بر آنچه [مشرکان] می‌گویند، شکیبا باش.»
﴿وَلِرَبِّکَ فَٱصۡبِرۡ﴾ [المدّثّر: ۷]
«و برای [خوشنودی] پروردگارت شکیبا باش.»
همچنین خطاب به یاران پیامبر ج می‌فرماید:
﴿وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِکَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ﴾ [آل‌عمران: ۱۸۶]
«و اگر صبر کنید و تقوا پیشه سازید، [بدانید که] این از کارهای مهم و سترگ است.»
﴿لِّکَیۡلَا تَحۡزَنُواْ عَلَىٰ مَا فَاتَکُمۡ وَلَا مَآ أَصَٰبَکُمۡۗ وَٱللَّهُ خَبِیرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ﴾ [آل‌عمران: ۱۵۳]
«این بدین سبب بود که بر آنچه از دست داده‌اید و بر آنچه به شما رسیده است، اندوهگین نشوید و الله از آنچه می‌کنید، آگاه است.»
به طور خلاصه، اگر به آیات قرآن دقّت کنی، می‌بینی که بیشتر معانی و مفاهیمش مربوط به تسلّی و دلداری و امثال آن می‌شود.[۵]
اگر گفته شود که وعدۀ آمدن بارقلیط به حواریّون داده شد و سیّدنا عیسی به آنان گفت که: «او را به سویتان می‌فرستد.» و قرآن کریم ۶۰۰ سال پس از حواریّون نازل شد، در پاسخ می‌گویم: مرادش این بود که می‌گفت: «آگاه باشید که من در تمامی ایّام و تا ابد با شما هستم.»
و حواریّون تا ابد باقی نماندند و بلکه پس از آنان کسانی آمدند که تا باقی‌ماندن عیسی بر زمین، زنده ماندند.
بنابراین عبارت: «به زودی برای شما [پیامبری] مبعوث خواهد کرد.» همچون این سخن عیسی است که گفت: «او را به سویتان می‌فرستد.» و مخاطب وی در هردو حالت، یکسان بود.»[۶]
[۱]– فارقلیط نیز گفته می‌شود.
[۲]– البحث الصّریح، ص ۱۵۱٫
[۳]– همان، صص ۱۵۱- ۱۵۲٫
[۴]– البحث الصّریح، صص ۱۵۲- ۱۵۵٫
[۵]– قرآن کریم متضمّن بسیاری از قصّه‌های پیشینیان است و در این قصص، درس عبرتی برای پیامبر صلی الله علیه وسلم و مؤمنان وجود دارد و آنان را در برابر مشکلات و مصیبت‌هایی که در راه دعوت مردم به دین الهی می‌بینند، تسلّی و دلداری می‌دهد.
[۶]– البحث الصّریح، صص ۱۵۶- ۱۵۷٫