تعریف حُسن خلق: این عبارت از دو کلمه ترکیب شده است؛ یعنی واژۀ حُسن و کلمۀ خلق. مفهوم خلق بیان شد، ولی ابن منظور در توضیح واژۀ حُسن میگوید: «حُسن، ضدّ و نقیضِ قبح و زشتی است».[۱]
وی از قول ازهری میآورد که: «حُسن صفتِ هر آنچه زیبا و خوب باشد، است».[۲]
و از قول جوهری چنین میآورد: «جمع آن بر خلاف قیاس، محاسن میشود، گویی که جمع محسن است».[۳]
و میگوید: «محاسن در حوزۀ اعمال، ضدّ مساوئ و بدیهاست».[۴]
پس مفهوم واژۀ «حُسن» همین است.
امّا دربارۀ اصطلاح «حُسن خلق» تعریفهای متعدّد و مشابهی بیان شده است. میتوان گفت که: حُسن خلق یعنی آراستهشدن با فضایل و مکارم؛ مانند خوشرویی، نرمی، سخن نیکو، کرامت نفس، پرهیز از آزار، بخشندگی، پاکدلی، بردباری، صبر، عفو، شجاعت و سایر نیکیها و دوری از آنچه بر ضدّ موارد مذکور است.
این تعریف، بهترین و آسانترین توضیح دربارۀ حُسن خلق به شمار میرود و در ادامه، مطالبی بیان خواهد شد که اصطلاح مذکور را روشنتر میسازد.
[۱]– لسان العرب، ج ۱۳، ص ۱۱۴٫
[۲]– همان.
[۳]– همان.
[۴]– همان، ص ۱۱۶٫