وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
اهل سنت و الجماعت باور قطعی دارند که هر خیر و شرّی که در جهان هستی روی می‌دهد همه براساس تقدیر الهی است، و الله متعال بر همه چیز تواناست و هر چه او بخواهد می‌شود و او آنچه بخواهد انجام می‌دهد، پس همه چیز جز با خواست و تدبیر و توانایی او انجام نمی‌گیرد.
و خداوند متعال آنچه را که اتفاق افتاد و آنچه را که اتفاق خواهد افتاد را قبل از اتفاق افتادن می‌دانسته است و می‌دانسته است که اوقاتی که او مشخص کرده و به شیوه‌ای که او معین کرده روی می‌دهد، پس همه امور بر حسب تقدیر الله متعال انجام می‌پذیرد.
و خداوند براساس علم و آگاهی و اقتضای حکمت خویش امور را مقدّر نموده است، او قبل از اینکه بندگانش را بیافریند به احوال آنان آگاه بوده و روزی و اجل و کارهایشان و سرانجام نیک یابد آنها را می‌دانسته است و همه این امور را نوشته است.
پس هر آنچه روی می‌دهد بر آمده از علم و قدرت و اراده الله متعال است و خلاصه اینکه همه آنچه که روی می‌دهد از پیش الله متعال آن را می‌دانسته و قلم بر آن رفته است، پس باید در قضیه تقدیر کاملاً مطلقاً تسلیم الله متعال شد، چون تقدیر از امور غیبی است و مسائل غیبی را باید پذیرفت چنان که الله متعال می‌فرماید: ﴿مَّا کَانَ عَلَى ٱلنَّبِیِّ مِنۡ حَرَجٖ فِیمَا فَرَضَ ٱللَّهُ لَهُۥۖ سُنَّهَ ٱللَّهِ فِی ٱلَّذِینَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۚ وَکَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ قَدَرٗا مَّقۡدُورًا٣٨﴾ [الأحزاب: ۳۸].
«بر پیامبر در آنچه خداوند برای او مقدر نموده هیچ گناه و تقصیری نیست، این سنت الهی در مورد پیغمبران پیشین نیز جاری بوده و کار خداوند به اندازه و مقرر است».
و می‌فرماید: ﴿وَخَلَقَ کُلَّ شَیۡءٖ فَقَدَّرَهُۥ تَقۡدِیرٗا﴾ [الفرقان: ۲].
«و همه چیز را آفریده و آنها را به اندازه مقرّر کرده است».
و می‌فرماید: ﴿إِنَّا کُلَّ شَیۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ۴٩﴾ [القمر: ۴۹].
«بی‌گمان ما هرچیزی را به اندازۀ مقرّر آفریده‌ایم».
و رسول اکرم صلی الله علیه و سلم می‌فرماید: «مؤمن نمی‌شود هیچ بنده‌ای مگر اینکه به تقدیر ایمان داشته باشد (ایمان داشته باشد) که خیر و شرّ آن از سوی الله است، و بداند که آنچه به او رسیده قرار نبوده که از او بگذرد و آنچه به او نرسیده قرار نبوده که به او برسد»[۱].
و اهل سنت و الجماعت معتقدند که ایمان به تقدیر کامل نمی‌شود مگر با چهار چیز که مراقب و ارکان تقدیر نامیده می‌شوند و این چهار چیز در آمد درست برای فهمیدن مسئله تقدیر می‌باشند و ایمان به تقدیر کامل نمی‌گردد مگر با محقق کردن همه ارکان آن و به صورت درست؛ چون این چهار چیز مکمّل یکدیگر و مرتبط به یکدیگر است و هر کسی به همه اقرار کند ایمان او به تقدیر کامل می‌شود و اگر کسی یکی را نقض نماید یا منکرش شود ایمان او به تقدیر ناقص خواهد بود، مرتبه اول: علم: یعنی ایمان داشتن به اینکه الله متعال به همه چیز آگاه و داناست؛ پس علم او به آنچه شده و آنچه خواهد شد و آنچه نشده ولی اگر بشود چگونه خواهد شد. احاطه دارد، و به اندازه ذره‌ای در آسمان‌ها و زمین از علم و آگاهی او بیرون نخواهد بود، و خداوند قبل از آن که خلق را بیافریند. می‌دانسته که چه کارهایی خواهند کرد، و روزی آنان و زمان مرگشان و اعمال و حرکات و سکنات آنها را می‌دانسته است، می‌دانسته است که کدام یک خوشبخت خواهد بود و کدام یک بدبخت خواهد بود، و همه این‌ها را براساس علم و آگاهی همیشگی خود می‌داند.
چنان که الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ بِکُلِّ شَیۡءٍ عَلِیمٌ﴾ [التوبه: ۱۱۵].
«بی‌گمان خداوند از هر چیزی آگاه است».
[۱]– صحیح سنن ترمذی آلبانی.