وضو

دلیل مشروعیت وضو و ارکان آن کلام خداوند سبحانه وتعالی است که می فرماید:

(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاهِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَیْنَِ) [سوره المائده : ۶]

ترجمه : ای کسانی که ایمان آورده اید ، چون به نماز بر خاستید ، صورت و دست هایتان را همراه با آرنج هایتان بشویید و سرهایتان را مسح کنید و پاهایتان را همراه قوزک هایتان بشویید .

فرایض وضو

فرایض وضو شش چیز است که عبارتنداز :

۱ : نیت : زیرا وضو عبادت است و عبادت و عادت با نیت از هم جدا می شوند .
امامان بخاری و مسلم روایت کرده اند که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده اند :

( إنَّما الأَعمالُ بالنِّیَّات، وإِنَّمَا لِکُلِّ امرئٍ مَا نَوَى ..)

ترجمه : ( صحت وارزش ) اعمال به نیت بستگی دارند وبه هر کس ( پاداش ) نیت او میرسد‌.
معنی حدیث این است که عبادت بدون نیت صحیح نیست و اعتباری ندارد ، مگر این که نیت وجود داشته باشد مکلف هیچ پاداشی در عبادت نخواهد داشت ، مگر این که در نیت آن ، اخلاص وجود داشته باشد .

محل نیت: محل نیت قلب است ولی تلفظ نمودن آن مستحب است .

چگونگی نیت: کیفیت نیت این گونه است که شخص در دل خود بگوید : نیت انجام فرض وضو را دارم یا نیت رفع حدث دارم .

زمان نیت: وقت نیت هنگام شستن اولین قسمت صورت است ، زیرا اولین بخش وضو شستن صورت می باشد .

۲ : شستن تمام صورت : به دلیل آیه ی ( فاغسلوا وجوهکم) صورت هایتان را بشویید.
حد صورت در طول از محل روییدن موی سر تا انتهای چانه ودر عرض فاصله ی بین دو گوش است .
شستن تمامی جاهایی که در صورت انسان وجود دارد ، از قبیل : ابرو – سبیل – ودرون و برون ریش کم مو ، واجب است . اما ریش زیاد و پر پشت یعنی ریشی که پوست زیر آن دیده نمی شود ، شستن ظاهر آن کافی است و شستن درون آن لزومی ندارد .

۳ : شستن دست ها همراه آرنج
به دلیل آیه ی ( وأیدیکم إلی المرافق )
دست هایتان را همراه آرنج ها (بشویید) .
تعمیم شست و شو در تمام مو و پوست( اعضای وضو ) واجب است .پس اگر زیر ناخن ها چرکی وجود داشت یا انگشتری در دست بود ، که مانع رسیدن آب به پوست می شد وضو صحیح نیست .پس اگر کوچک ترین مقداری از اعضای مورد شستشو در وضو شسته نشود وضو کامل و صحیح نیست .

۴ : مسح قسمتی از سر :
زیرا خداوند سبحانه وتعالی می فرماید :
 (و امسحوا برؤسکم)
وسرهایتان را مسح کنید
امام مسلم از مغیره بن شعبه رضی الله عنه روایت کرده است که گفت : رسول الله صلی الله علیه وسلم وضو گرفت و قسمت جلو سر و عمامه اش را ( برای تکمیل مسح سر ) مسح نمود.
اگر به جای مسح ،شستشوی سر انجام شود جایز است.
اکتفای رسول الله صلی الله علیه وسلم به مسح جلو سر ، دلیل بر این است که مسح هر جزیی از سر ، انجام فرض مسح ، محسوب می شود.

۵ : شستن هر دو پا همراه قوزک هایشان:
زیرا خداوند می فرماید :
(و أرجلکم إلی الکعبین)
و بشویید پاهایتان را همراه قوزک ها .
قوزک پا عبارت است از استخوان بر جسته به دور مفصل میان پا و ساق.
واجب است که  شستن پا  طوری انجام شود که هیچ قسمتی از آن باقی نماند ، اگرچه به اندازه ی ناخنی یا مویی هم باشد .

۶ : ترتیب : به شکلی که ذکر شده در آیه ی وضو و نیز از وضوی رسول الله صلی الله علیه وسلم بر گرفته شده است، زیرا رسول الله صلی الله علیه و سلم فقط با همان ترتیب ذکر شده در آیه،وضو گرفته اند.پس عدم ترتیب هیچ گاه جایز نیست و رعایت آن جزو فروض وضو محسوب می شود.