وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
س: بعضی از مردم می گویند زنان در عقل و دین و میراث و شهادت ناقص اند و سهم کمتری نسبت به مردان دارند. بعضی می گویند خداوند آنها را در پاداش و عقاب با مردان برابر قرارداده است. نظر شما چیست آیا این حکم از نظر شرعی صحیح است؟
ج: شریعت اسلامی جایگاه زن را بالا برده و آن را در جایی که شایسته ی آن است قرار داده تا این گونه از کرامتش پاسداری نماید. شریعت، شوهر و ولیّ زن را مکلفنمو ده تا مخارج او را تامین کنند و به خوبی از او سرپرستی نمایند و به نیکویی با او رفتار شود. خداوند متعال می فرماید: «وعاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ » النساء-۱۹ « و با آنان به شایستگى رفتار کنید. »
از پیامبرصَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ روایت است که فرمود:« خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لأَهْلِهِ، وَأَنَا خَیْرُکُمْ لأَهْلِى »[۱] «بهترین شما کسانی هستند که از نظر رفتار و اخلاق و مهربانی با زنانشان بهترین باشند و من ازهمه یشمارفتار بهتری با خانواده ام دارم.»
اسلام همه حقوق و تصرفات شرعی را که مناسب با شخصیت زن است به زن داده، چنانکه خداوند می فرماید: « وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَهٌ وَاللَّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ» البقره-۲۲۸« و زنان از همچون حقى که [شوهران ] به طور شایسته بر آنان دارند، بر خور دارند و مردان بر آنان [به مرتبتى ] برترى دارند و خداوند پیروزمند فرزانه است »
یعنی در معاملات مختلف از قبیل خرید و فروش و صلح و وکالت و عاریت و ودیعه و…. مانند مردان هستند. همچنین عباداتی که مناسب زن است بر زن واجب گردانیده مانند: طهارت، نماز، روزه، زکات و حج.
اما شریعت اسلامی در ارث سهمیه زن را نصف سهمیه مرد قرار داده است؛ چون زن مکلف نیست که مخارج خود و خانه و فرزندانش را بپردازد، بلکه این مرد است که به تهیه این هزینه ها مکلف گردیده است.
همچنین در شریعت اسلامی شهادت دو زن برابر با شهادت یک مرد است؛ اما فقط در بعضی موارد؛ زیرا طبعاً زن دچار فراموشی می شود، زیرا در معرض عادت ماهیانه، حاملگی، وضع حمل و تربیت فرزندان قرار دارد و همه این موارد خاطر او را مشغول می کند از این رو شریعت می گوید: باید دو زن باشند که شهادت دهند، تا بهتر و دقیقتر شهادت دهند. اما در امور ویژه زنان شهادت یک زن کفایت می کند مانند رضاع، عیب های نکاح و غیره.
زن و مرد در پاداش در برابر ایمان و عمل صالح و حیات طیبه در دنیا و پاداش فراوان در آخرت برابر هستند؛ خداوند متعال می فرماید:« مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» [النحل-۹۷]« هر کس در حالى که مؤمن است کار شایسته انجام دهد، مرد باشد یا زن، او را به زندگانى اى پاک زنده مى داریم و پاداششان را به [حسب ] نیکوترین آنچه مى کردند، به آنان مى دهیم (۹۷) »
پس زن حقوقی دارد و واجبات و وظایفی بر عهده او هست، همانطور که مرد از یک سو حقوقی دارد و از سوی دیگر واجباتی بر او هست، و کارهایی هست که مناسب مردان می باشند و منوط به مردان است، چنان که اموری هست که مناسب زنان می باشند و منوط به زنان است.
و بالله التوفیق، و صلی الله علی محمد و آله و صحبه و سلم.
فتاوی اللجنه الدائمه للبحوث العلمیه و الإفتاء(۱۷/۶- ۸)
———————————————————————————
[۱]الترمذی (۳۸۹۵) وابن ماجه (۱۹۷۷)، والدارمی (۲۲۶۰)، وابن حبان (۴۱۷۷،۴۱۸۶)، و البیهقی فی «الکبری» ۷/۴۶۸ (۱۵۴۷۷) و قال الترمذی: «حسن غریب صحیح».