وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
تردیدی نیست که حج یکی از بزرگترین طاعات و بهترین قُرُباتی است که هر فرد مسلمانی می‌تواند خود را به وسیله آن به پروردگار خویش نزدیک کند، علاوه بر این، حج یکی از پنج عبادتی است که از جانب خداوند فرض گردیده و آن را یکی از پنج ستونی قرار داده است که دین راستین اسلام بر آنها استوار می‌باشد، چنانکه پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم در حدیث صحیح فرموده است: «بُنِىَ الإِسْلاَمُ عَلَى خَمْسٍ شَهَادَهِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلاَهِ وَإِیتَاءِ الزَّکَاهِ وَحَجِّ الْبَیْتِ وَصَوْمِ رَمَضَانَ»[۱]. «اسلام بر پنج ستون استوار گردیده است: ۱- گواهی دادن به اینکه هیچ معبود بر حقّی جز خداوند شایسته پرستش نیست و محمّد فرستاده او است. ۲- برپا داشتن نماز ۳- پرداختن زکات ۴- روزه ماه رمضان ۵- حج بیت‌الله».
در احادیث و روایات زیادی آمده است که پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم امّت خود را تشویق و ترغیب نموده است بر اینکه (در صورت توانائی) به بیت‌الله الحرام بروند تا فریضه بزرگ حج و مناسک آمرزنده آن را انجام دهند، همچنین غنائم بسیاری را از قبیل پاداش بزرگ و بخشش گناهان و تجارب بیشمار حج را برای ایشان بیان فرموده است. چنانکه مسلم در صحیح خود، روایت کرده است: هنگامی که عمرو بن عاص اسلام آورد: (مسلمان شد) پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم به او گفت: «أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ الإِسْلاَمَ یَهْدِمُ مَا کَانَ قَبْلَهُ وَأَنَّ الْهِجْرَهَ تَهْدِمُ مَا کَانَ قَبْلَهَا وَأَنَّ الْحَجَّ یَهْدِمُ مَا کَانَ قَبْلَهُ؟»[۲]. «آیا ندانسته‌ای که اسلام اثر هر آنچه که قبل از او بوده است نابود میکند، و هجرت و حج همه گناهان و رفتار ناپسند گذشته را از بین می‌برد»؟!.
از ابوهریره روایت شده که پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم فرموده است: «منْ حَجَّ هَذَا الْبَیْتَ ، فَلَمْ یَرْفُثْ وَلَمْ یَفْسُقْ ، رَجَعَ کَمَا وَلَدَتْهُ أُمُّهُ»[۳]: «هر کس (با اخلاص کامل) حج بیت‌الله کند (و در مدت حج) مرتکب عمل زشت نشود و گناه و نافرمانی (و هیچ‌گونه اذیت و آزاری نسبت به دیگران و همسفران) از او سر نزند چنان پاک شود مانند کودکی که تازه از مادرش متولد شده باشد».
در روایت دیگر آمده است: پیامبراکرم فرمود: «الْعُمْرَهُ إِلَى الْعُمْرَهِ کَفَّارَهٌ لِمَا بَیْنَهُمَا وَالْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَیْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلاَّ الْجَنَّهُ»[۴]: «عمره تا عمره دیگر کفاره گناهانی است که بین آن دو عمره سر زده شده باشد، و حج مقبول پاداشی جز بهشت ندارد».
پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم در سال دهم هجری تنها حج خود را ـ که مشهور است به حجهالوداع ـ با عده کثیری از صحابه انجام داد و در آن عملاً چگونگی انجام این فریضه بزرگ را ترسیم و تبیین فرمود و آنان را تشویق و ترغیب نمود بر اینکه تمام گفتار و کرداری که در رابطه با حج و مناسک حج از او صلی الله علیه و سلم صادر می‌شود فراگیرند و آن را عملی کنند، و فرمود: «خذوا غنّی مناسککم فلَعَلِّی لَا أَلْقَاکُمْ بَعْدَ عَامِی هَذَا»[۵]: «چگونگی انجام مناسک حج خود را از من بیاموزند شاید سال دیگر شما را ملاقات نکنم (و در میان شما نباشم)».
پس ـ این حج به «حجهالوداع» شهرت یافت. در روز عرفه همین حج بود که این آیه نازل شد:
﴿ٱلۡیَوۡمَ یَئِسَ ٱلَّذِینَ کَفَرُواْ مِن دِینِکُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡیَوۡمَ أَکۡمَلۡتُ لَکُمۡ دِینَکُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَیۡکُمۡ نِعۡمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِینٗا﴾ [المائده: ۳].
«امروز (احکام) دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را به عنوان آیین خداپسندانه برای شما برگزیدم».
بنابراین، بر هر فرد مسلمانی که توفیق ادای این فریضه بزرگ الهی را بیابد واجب است که حداکثر سعی و تلاش خود را بکند تا به درستی و به صورت کامل رهنمودها و راه و روشهای پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم را در مراسم حج و چگونگی ادای مناسک آن به خوبی بیاموزد و به کار گیرد تا اینکه بتواند مطابق همان راه و روش حضرت صلی الله علیه و سلم حج کند و از سنت پاکش پیروی نماید، همچنین توانسته باشد حج و کلیه مناسک آن را به طور تمام و کمال انجام داده باشد. زیرا بدیهی است که درواقع هیچ عبادتی اعم از حج و غیرحج هرگز نمی‌تواند کامل باشد مگر اینکه فرد مسلمان در انجام آن دقیقاً گام به گام در خط و مسیر پیامبراکرم صلی الله علیه و سلم حرکت کند و به درستی مطابق سنت و رهنمودهای او صلی الله علیه و سلم عمل نماید.
شکی در این نیست که در این ایّام پرفیض و برکت حج، هر مسلمانی در هر جای کره زمین با شوق و علاقه فراوان آرزو میکند که: ای کاش من هم اکنون مشغول برگزاری این فریضه بزرگ می‌بودم و کاش در این مراسم مقدّس و تجمّع سرشار از منافع دینی و دنیوی حضور می‌داشتم، و ای کاش من نیز همچون آنان چشمم به این بیت عتیق می‌افتاد، بیت عتیقی که به شدّت آن را دوست می‌دارم، زیرا که همه مسلمانان جهان نسبت به بیت‌الله الحرام رابطه بسیار عمیق و پیوند استوار و ناگسستنی دارند چون پیوند آنان با اسلام از همان ابتدای تولّدشان آغاز شده و تا زمانی که جان در بدن دارند ادامه خوهد داشت، زیرا بر کسی پوشیده نیست که کودک هر مسلمانی هنگامی که پا به دنیا گذاشت بعد از تلقین شهادتین، اولین چیزی که درباره دین به گوشش می‌رسد همان ارکان پنجگانه اسلام است که یکی از آنها حج بیت‌الله الحرام می‌باشد، همچنین فرد کافری که مسلمان می‌شود پس از ادای کلمه شهادتین، بقیه ارکان اسلام یعنی نماز، روزه، زکات و حج بیت‌الله الحرام به او آموخته می‌شود، باید دانست که پس از اجرای کلمه شهادتین، اوّلین رکنی از ارکان اسلام نمازهای پنجگانه است که خداوند در هر شبانه‌روز پنج مرتبه برگزاری آنها را بر هر فرد مسلمان بالغ و عاقلی فرض کرده است، و رو کردن و توجّه نمودن به بیت‌الله الحرام را یکی از شروط اساسی آن قرار داده است از اینرو می‌فرماید:
﴿قَدۡ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجۡهِکَ فِی ٱلسَّمَآءِۖ فَلَنُوَلِّیَنَّکَ قِبۡلَهٗ تَرۡضَىٰهَاۚ فَوَلِّ وَجۡهَکَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَحَیۡثُ مَا کُنتُمۡ فَوَلُّواْ وُجُوهَکُمۡ شَطۡرَهُۥ﴾ [البقره: ۱۴۴].
«ما (به هر سو) گردانیدن رویت را در آسمان نیک می‌بینیم، پس (باش تا) تو را به قبله‌ای که بدان خشنود شوی برگردانیم، پس روی خود را به سوی مسجدالحرام کن، و (ای مؤمنان! شما نیز) هر جا بودید روی خود را به سوی آن بگردانید».
[۱]– به روایت بخاری و مسلم و ترمذی و نسائی.
[۲]– به روایت مسلم.
[۳]– به روایت بخاری و مسلم از حدیث ابوهریره.
[۴]– به روایت مسلم از حدیث ابوهریره.
[۵]– صحیح مسلم حدیث شماره / ۱۲۹۷٫