نماز عید و مسایل مربوط به آن (۲)

همه ی علما و مذاهب اسلامی در این که نماز عید دو رکعت است اتفاق نظر دارند اما در خواندن آن و در تعداد تکبیرات آن اختلاف نظر دارند:

روش اول: بعد از تکبیر شروع نماز (تحریمه) ثناء گفته (سبحانک اللهم… را بخواند) سپس سه تکبیر بگوید و با هر تکبیر دستها را بلند کند و بعد از تکبیر سوم دست ها را بسته و حمد و سوره بخواند و در رکعت دوم بعد از خواندن حمد و سوره و قبل از رفتن به رکوع سه تکبیر دیگر بگوید و با هر تکبیر دستها را بلند کند و بعد از تکبیر چهارم به رکوع برود.

دلیل: از ابن مسعود در مورد تعداد تکبیرات نماز عید سوال شد و ایشان در جواب گفت:«یُکَبِّرُ أَرْبَعًا ثُمَّ یَقْرَأُ ثُمَّ یُکَبِّرُ فَیَرْکَعُ ثُمَّ یُکَبِّرُ فِی الثَّانِیَهِ فَیَقْرَأُ ثُمَّ یُکَبِّرُ أَرْبَعًا بَعْدَ الْقِرَاءَهِ»: «در رکعت اول چهار تکبیر بگوید سپس تکبیر گفته و رکوع کند سپس در رکعت دوم بعد از خواندن حمد و سوره چهار تکبیر بگوید». (المعجم الکبیر/ ش: ۹۵۱۶) و…
توضیح: این روشی است که احناف به آن معتقدند و این شش تکبیر که به آنها «تکبیرات زواید» گفته می شود در نزد احناف واجب هستند.

روش دوم: بعد از تکبیر شروع نماز (تحریمه) هفت تکبیر بگوید سپس حمد و سوره بخواند و در رکعت دوم هم قبل از خواندن حمد و سوره پنج تکبیر بگوید.

دلیل: رسول الله صلی الله علیه و سلم فرموده است: «التَّکْبِیرُ فِی الْفِطْرِ سَبْعٌ فِی الأُولَى وَخَمْسٌ فِی الآخِرَهِ وَالْقِرَاءَهُ بَعْدَهُمَا کِلْتَیْهِمَا»: «در نماز عید فطر هفت بار تکبیر در رکعت اول و پنج بار در رکعت دوم و قرائت بعد ازتکبیرات است». (سنن أبی داود/ ش:۱۱۵۱)، (سنن الدارقطنی/ ش: ۱۷۲۹) و…

توجه: این حدیث صحیح است. امام ترمذی رحمه الله می گوید: من از امام بخاری رحمه الله در مورد این حدیث: «أَنَّ النَّبِیَّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کَبَّرَ فِی الْعِیدَیْنِ فِی الْأُولَى سَبْعًا قَبْلَ الْقِرَاءَهِ وَفِی الْآخِرَهِ خَمْسًا قَبْلَ الْقِرَاءَهِ» سوال کردم و ایشان گفت: «لَیْسَ فِی الْبَابِ شَیْءٌ أَصَحَّ مِنْ هَذَا»: «در مورد این مساله (تعداد تکبیرات عید) صحیح تر از این حدیث وجود ندارد» و امام ترمذی در پایان می گوید: «وَبِهِ أَقُولُ»: «من هم همین را می گویم». (العلل الکبیر/ ج۱ / ص۹۳/ ش:۱۵۳)

توضیح: این روشی است که جمهور علما و اهل علم به آن معتقدند.

بنابراین در نزد احناف تعداد تکبیرات زوائد شش تا هستند که سه تکبیر در رکعت اول و سه تکبیر دیگر در رکعت دوم گفته می شود اما نزد جمهور علما و مذاهب تعداد تکبیرات زوائد نماز عید دوازده تا هستند که هفت تکبیر در رکعت اول و پنج تکبیر دیگر در رکعت دوم گفته می شود.

لازم به ذکر است که اختلاف بین احناف و جمهور علما در مورد تعداد تکبیرات زوائد نمازعید به احادیثی که در این مورد روایت شده است برمی گردد که هریک از این دلایل نیاز به بررسی دارند که بنده به علت طولانی نشدن مطلب از بررسی آنها صرف نظر کردم اما به همین مقدار توضیح اکتفا می کنم:
قول ارجح و رای بیشتر اهل علم از صحابه، تابعین و امامان فقه همان روش دومی است و خلاف این روش نه به صورت صحیح و نه به صورت ضعیف از رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت نشده است.

نویسنده: امید خزاعی