ﺗﻮﺳﻞ ﯾﻌﻨﯽ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﮐﺴﯽ ﺩﺭ ﺩﻋﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﺳﻤﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﺭﺍ، ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﯿﮏ ﺧﻮﺩ ﺭﺍﻭ ﯾﺎ ﮐﺴﯽ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺭﺍ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ ﻣﺜﻞ ﺍﯾﻨﮑﻪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﯾﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖﻓﻼﻥ ﻭﻟﯽ ﯾﺎ ﻓﻼﻥ ﺷﺨﺺ ﻣﻐﻔﺮﺕ ﻓﺮﻣﺎ ﻭ ﯾﺎ ﻫﻢ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﯾﺎ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻮ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖﺭﺣﻤﺎﻧﯿﺖ ﺧﻮﺩﺕ ﻣﻐﻔﺮﺕ ﻓﺮﻣﺎ، ﻫﻤﻪ ﺍﯾﻦ ﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻞ .
ﺗﻮﺳﻞ ﮐﻪ ﺟﺎﯾﺰ ﺍﺳﺖ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺻﻔﺎﺕ ﻭ ﻧﺎﻡ ﻫﺎﯼ ﺍﻟﻠﻪ، ﺑﻪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﯿﮏﺍﻧﺴﺎﻥ، ﻭ ﻫﻢ ﭼﻨﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﯿﺎﺕ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺩﺭ ﺩﻋﺎ ﻣﯿﺘﻮﺍﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪﻗﺮﺍﺭ ﺑﺪﻫﯿﻢ .
ﺍﻣﺎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ﺗﻮﺳﻞ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮﺭﺩ ﺳﺮ ﺩﺭﮔﻤﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺁﻥﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﻗﺒﺮ ﻭ ﯾﺎ ﮐﺴﺎﻧﯿﮑﻪ ﻓﻮﺕ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺩﺭﯾﻦﻣﻮﺭﺩ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮ ﺣﻨﯿﻔﻪ ﺭﺣﻤﺘﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯿﻔﺮﻣﺎﯾﻨﺪ:
ﻭ ﻋﻦ ﺍﺑﯽ ﺣﻨﯿﻔﻪ ﻻ ﯾﻨﺒﻐﯽ ﻻﺣﺪ ﺍﻥ ﯾﺪﻋﻮ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻻ ﺑﻪ ﻭ ﺍﻟﺪﻋﺎ ﺍﻟﻤﺎﺫﻭﻥ ﺑﻪ ﻣﺎﺍﻟﺘﻔﯿﺬ ﻣﻦ ﻗﻮﻟﻪ ﺗﻌﺎﻟﯽ “ﻭﻟﻠﻪ ﺍﻻﺳﻤﺎ ﺍﻟﺤﺴﻨﯽ ﻓﺎﺩﻋﻮﻩ ﺑﻬﺎ: ﺳﻮﺭﻩ ﺍﻻﻋﺮﺍﻑ ﺁﯾﻪ”۱۸۰٫
(ﺍﻟﺮﺩ ﺍﻟﻤﺨﺘﺎﺭ ۶۳۰/۲).
ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﺍﺯ ﺍﺑﻮ ﺣﻨﯿﻔﻪ: ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﯿﭻ ﮐﺴﯿﮑﯽ ﮐﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﺭﺍ ﺑﺨﻮﺍﻧﺪ ﻣﮕﺮﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮﺩﺵ ” ﺗﻮﺳﻂ ﺻﻔﺎﺕ ﺧﻮﺩﺵ ” ﻃﻮﺭﯾﮑﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﯿﻔﺮﻣﺎﯾﺪ “ﺑﺪﻭﻥ ﺷﮏ ﺍﻟﻠﻪﺭﺍ ﻧﺎﻡ ﻫﺎﯼ ﻧﯿﮑﻮﺳﺖ ﭘﺲ ﻭﯼ ﺭﺍ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻡ ﻫﺎﯾﺶ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﺪ ﺳﻮﺭﻩ ﺍﻻﻋﺮﺍﻑ ﺁﯾﻪ”۱۸۰٫
ﻗﺎﻝ ﺍﺑﻮ ﺣﻨﯿﻔﻪ ﻻ ﯾﻨﺒﻐﯽ ﻻﺣﺪ ﺍﻥ ﯾﺪﻋﻮ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻻ ﺑﻪ ﻭ ﺍﮐﺮﻩ ﺍﻥ ﯾﻘﻮﻝ ﺑﻤﻘﺎﻋﺪﺍﻟﻌﺰ ﻣﻦ ﻋﺮﺷﮏ ﺍﻭ ﺑﺤﻖ ﺧﻠﻘﮏ . ﺍﻟﻘﺪﻭﺭﯼ ۲۸۰/۵
ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﮔﻔﺖ ﺍﺑﻮ ﺣﻨﯿﻔﻪ: ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﻣﮕﺮ ﺑﻪﺧﻮﺩﺵ “ﺻﻔﺎﺕ ﺧﻮﺩﺵ ” ﻭ ﺍﮐﺮﺍﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﺣﻖ ﺟﺎﻫﺎﯼ ﺑﺎ ﻋﺰﺗﺖﺩﺭ ﻋﺮﺵ ﻭ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺣﻖ ﻓﻼﻥ ﺷﺨﺺ ” ﺩﻋﺎﯼ ﻣﺮﺍ ﺑﭙﺬﯾﺮ “.
ﺍﺯ ﺍﻗﻮﺍﻝ ﺍﻣﺎﻡ ﺍﺑﻮ ﺣﻨﯿﻔﻪ ﭼﯿﻨﯿﻦ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﮐﻪ ﻧﺎﺭﻭﺍ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﯽﻣﺨﻠﻮﻗﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﻧﯿﺎ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﻗﺒﻮﻟﯿﺖ ﺩﻋﺎﯼ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﺪﻫﯿﻢﻣﺜﻼ ﮐﻪ ﯾﺎ ﻟﻠﻪ ﺑﻪ ﻋﺰﺕ ﻋﻠﯽ ﺗﻮ ﻣﺮﺍ ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻭﻻﺩ ﺑﮕﺮﺩﺍﻥ , ﻭ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﮐﺖ ﺷﺎﻩ ﺩﻭﺷﻤﺸﯿﺮﻩ ﻣﺮﺍ ﻣﻐﻔﺮﺕ ﻓﺮﻣﺎ !