وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: « افْتَرَقَتْ الْیَهُودُ عَلَى إِحْدَى وَسَبْعِینَ فِرْقَهً أَوْ ثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً ، وَافْتَرَقَتْ النَّصَارَى عَلَى إِحْدَى أَوْ ثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً ، وَتَفْتَرِقُ أُمَّتِی عَلَى ثَلَاثٍ وَسَبْعِینَ ».
ترجمه: «یهودیان به ۷۱ یا ۷۲ گروه تقسیم شدند و نصاری هم ۷۱یا ۷۲ دسته پراکنده شدند و امت من نیز به ۷۳ گروه مبدل میشود»[۱].
از ابو عامر عبدالله بن لحی روایت است که ما همراه معاویه بن ابو سفیان رضی الله عنه حج نمودیم، چون به مکه آمدیم هنگامی که نماز ظهر را خواند، برخاسته و گفت: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «”إِنَّ أَهْلَ الْکِتَابَیْنِ افْتَرَقُوا فِی دِینِهِمْ عَلَى ثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ مِلَّهً ، وَإِنَّ هَذِهِ الْأُمَّهَ سَتَفْتَرِقُ عَلَى ثَلَاثٍ وَسَبْعِینَ مِلَّهً یَعْنِی الْأَهْوَاءَ ، کُلُّهَا فِی النَّارِ إِلَّا وَاحِدَهً ، وَهِیَ الْجَمَاعَهُ ، وَإِنَّهُ سَیَخْرُجُ فِی أُمَّتِی أَقْوَامٌ تَجَارَى بِهِمْ تِلْکَ الْأَهْوَاءُ کَمَا یَتَجَارَى الْکَلْبُ بِصَاحِبِهِ ، لَا یَبْقَى مِنْهُ عِرْقٌ وَلَا مَفْصِلٌ إِلَّا دَخَلَهُ ” ، وَاللَّهِ یَا مَعْشَرَ الْعَرَبِ لَئِنْ لَمْ تَقُومُوا بِمَا جَاءَ بِهِ نَبِیُّکُمْ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ ، لَغَیْرُکُمْ مِنَ النَّاسِ أَحْرَى أَنْ لَا یَقُومَ بِهِ »
ترجمه: «یهود و نصاری در دین خویش به هفتاد و دو گروه تبدیل شدند و به زودی این امت به هفتاد و سه دسته– هواپرست – مبدل خواهد شد. تمام آن‌ها در آتش‌اند جز یکی؛ و آن «جماعت» است. نیز گروهی از امت من ظهور خواهند کرد که بدعت‌ها و خواهشات در رگ و مفاصل آن‌ها نفوذ می‌کند؛ چنان که سگ هار[۲] با شخص چنین می‌کند؛ هیچ رگ و مفصلی نیست مگر اینکه (بیماری) به آن سرایت می‌کند»[۳].
عبدالله بن عمرو رضی الله عنه می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده است: «لیأتِیَنَّ عَلَى أُمَّتِی مَا أَتَى عَلَى بَنِی إِسْرَائِیلَ حَذْوَ النَّعْلِ بِالنَّعْلِ، حَتَّى إن کَانَ فِیهِمْ مَنْ یَأتِی أُمَّهُ عَلَانِیَهً لکَانَ فِی أُمَّتِی مَن یَصنَعُ ذلک، وإِنَّ بَنِی إِسْرَائِیلَ تفَرَّقَت عَلَى ثِنتین وَسَبْعِینَ مِلَّهً، وَتَفْتَرِقُ أُمَّتِی عَلَى ثَلَاثٍ وَسَبْعِینَ مِلَّهً کُلُّهَم فِی النَّارِ إِلَّا مِلَّهً وَاحِدَهً. قالوا: ومَن هی یا رسول الله؟ قَالَ: مَا أَنَا عَلَیْهِ وَأَصْحَابِی»
ترجمه: «صد در صد آن چه بر بنی اسرائیل آمد، بر سر امت من هم خواهد آمد؛ همانند کفش بر ردّ کفش (قدم به قدم). حتی اگر کسی از آنان آشکارا با مادر خویش آمیزش می‌کرد در امت من هم کسی همانند آن خواهد کرد؛ بنی اسرائیل تبدیل به ۷۲ دسته شدند و امت من ۷۳ گروه میشود، همه به جز یک گروه در آتش‌اند. گفتند: آن یکی کیست؟ فرمود: (گروهی که بر) آنچه من و یاران من بر آنیم (باشد)»[۴].
عوف بن مالک گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده‌اند: « افْتَرَقَتْ الْیَهُودُ عَلَى إِحْدَى وَسَبْعِینَ فِرْقَهً فَوَاحِدَهٌ فِی الْجَنَّهِ وَسَبْعُونَ فِی النَّارِ وَافْتَرَقَتْ النَّصَارَى عَلَى ثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً فَإِحْدَى وَسَبْعُونَ فِی النَّارِ وَوَاحِدَهٌ فِی الْجَنَّهِ وَالَّذِی نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِیَدِهِ لَتَفْتَرِقَنَّ أُمَّتِی عَلَى ثَلاثٍ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً وَاحِدَهٌ فِی الْجَنَّهِ وَثِنْتَانِ وَسَبْعُونَ فِی النَّارِ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هُمْ قَالَ الْجَمَاعَهُ ».
ترجمه: «یهود به ۷۱ فرقه تقسیم شد، یکی در بهشت است و ۷۰ فرقه در جهنم. نصاری به ۷۲ دسته پراکنده گشت و یکی در بهشت است و ۷۱ دیگر در جهنم. سوگند به ذاتی که جان محمد در دست اوست، صد در صد امت من به ۷۳ گروه تجزیه میشود؛ یکی در بهشت و ۷۲ دسته‌ی دیگر جهنمی‌اند. گفته شد: آن‌ها -بهشتیان – چه کسانی هستند ای رسول الله؟ فرمود: جماعت»[۵].
انس بن مالک رضی الله عنه می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: « إِنَّ بَنِی إِسْرَائِیلَ افْتَرَقَتْ عَلَى إِحْدَى وَسَبْعِینَ فِرْقَهً ، وَإِنَّ أُمَّتِی سَتَفْتَرِقُ عَلَى اثْنَتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً کُلُّهَا فِی النَّارِ إِلا فِرْقَهً وَاحِدَهً ” وَهِیَ الْجَمَاعَهُ ».
ترجمه: «بنی اسرائیل به هفتاد و یک فرقه تقسیم شد و به زودی امت من به هفتاد و دو گروه مبدل خواهد گشت؛ همگی در آتش‌اند جز یکی؛ و آن جماعت است»[۶].
ابو امامه گفته است: « فْتَرَقَتْ بَنُو إِسْرَائِیلَ عَلَى إِحْدَى وَسَبْعِینَ فِرْقَهً أَوْ قَالَ اثْنَتَیْنِ وَسَبْعِینَ فِرْقَهً وَتَزِیدُ هَذِهِ الأُمَّهُ فِرْقَهً وَاحِدَهً کُلُّهَا فِی النَّارِ إِلاَّ السَّوَادَ الأَعْظَمَ» فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ یَا أَبَا أُمَامَهَ مِنْ رَأْیِکَ أَوْ سَمِعْتَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم؟ قَالَ إِنِّی إِذًا لَجَرِیءٌ بَلْ سَمِعْتُهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم غَیْرَ مَرَّهٍ وَلا مَرَّتَیْنِ وَلا ثَلاثَهٍ »:
ترجمه: «بنی اسرائیل دارای ۷۱ یا ۷۲ گروه شد. لیکن این امت (اسلام) اضافه‌تر خواهد شد. همگی در آتش‌اند جز سواد اعظم «گروه پیروز و نجات یافته». فردی به او گفت: ای ابو امامه نظر شخصی توست یا از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده‌ای. گفت: مثل اینکه خیلی جرأت و جسارت دارم؛ بلکه بیش از یک دو سه بار از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیده‌ام»[۷].
[۱]– ابوداود (۴۵۹۶) و لفظ این روایت از اوست، ترمذی (۲۶۴۰) و می‌گوید حسن صحیح، ابن ماجه (۳۹۹۱)، حاکم در مستدرک (۱/۶۱) و احمد (۲/۳۳۲) بدون ذکر النصاری و دیگران. ترمذی، حاکم، ابن تیمیه، سیوطی، مناوی، شاطبی، ذهبی و آلبانی آن را صحیح می‌دانند.
[۲]– سگ هار وقتی دچار بیماری جنون می‌گردد، هر کس را که به چنگ آورد می‌گزد و بر اثر آن زخمی کشنده ایجاد می‌گردد که ویروس مربوطه به رگ‌ها و مفاصل شخص نفوذ کرده و او را شدیداً دچار تشنگی می‌کند و کم کم باعث مرگ وی میشود. (مترجم. بر گرفته از شرح احادیث).
[۳]– احمد (۴/۱۰۲) و لفظ این روایت از اوست، دارمی (۲۵۲۱) ، ابوداود (۴۵۹۷) ، حاکم و دیگران. حاکم، ذهبی، عراقی، ابن حجر، ابن تیمیه و آلبانی رحمهم الله آن را صحیح – یا حسن – دانسته‌اند.
[۴]– ترمذی (۲۶۴۱)، آجری در الشریعه (ص ۱۵ و ۱۶)، لالکائی (رقم ۱۴۵-۱۴۷) (۱/۹۹) و دیگران. با شواهد فراوان حَسَن است. ترمذی آن‌را حسن دانسته و حافظ عراقی و ابن تیمیه رحمهما هم از وی نقل کرده و بدان احتجاج جسته‌اند.
[۵]– ابن ماجه (۳۹۹۲) ، لالکائی (۱۴۹) و ابن ابی عاصم (۶۳). البانی سلسله احادیث صحیحه ج۳ ص ۴۸۰ حدیث ۱۴۹۲ و گفته است: «اسناده جیّد» و در صحیح الجامع (۱۰۸۲) می‌گوید صحیح است.
[۶]– ابن ماجه (۳۹۹۳)، لالکائی (۱۴۸)، ابن ابی عاصم (۶۴) و دیگران. این حدیث با شواهدی که دارد، حسن است
[۷]– ابن ابی عاصم (۶۸)، لالکائی (۱۵۱ و ۱۵۲) و طبرانی (۸۰۳۵ و۸۰۵۱ و ۸۰۵۴)، بیهقی (۸/۱۸۸). ابن ابی عاصم و هیثمی آن را حَسَن می‌دانند.