وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
گفته‌ی: (وإنکم قلتم کلمه کان یمنعنی کذا وکذا أن أنهاکم عنها)، در روایت احمد و طبرانی با لفظ: «وإنکم کنتم تقولون کلمه [ کان یمنعنی] الحیاء منکم أن أنهاکم عنها»: «و همانا شما جمله‌ای می‌گفتید که حیا و شرم از شما مرا منع می‌کرد که شما را از گفتن آن نهی کنم». آمده است.
این حیا و شرم پیامبر صلی الله علیه و سلم از آنان از روی حیاء و شرم از نهی کردن آنان نیست، بلکه پیامبر صلی الله علیه و سلم از گفتن این جمله خوشش نمی‌آمد و آن را مکروه می‌دانست و شرم می‌کرد که آنان را از گفتن این عبارت نهی کند؛ چون به نهی کردن از آن امر نشده بود. وقتی امر الهی با این رؤیای صادق آمد، از آن نهی کرد و از نهی کردن مسلمانان در این زمینه شرم و حیا نکرد.
در روایت مذکور این دلیل وجود دارد که گفتن جمله‌ی: «هر چه خدا بخواهد و تو بخواهی» شرک اصغر است؛ چون اگر شرک اکبر بود، همان نخستین باری که آن را گفتند، از گفتن آن نهی می‌کرد.
همچنین روایت مذکور، از حیا و شرم پیامبر صلی الله علیه و سلم و اینکه حیا از اخلاق حمیده است، خبر می‌دهد.
در فرموده‌ی: (:فلا تقولوا ماشاء الله وشاء محمد، ولکن قولوا: ماشاء الله وحده)، امر به گفتن: «هر چه خدای یکتا بخواهد»، برای استحباب است وگرنه جایز است که گفته شود: «هر چه خدا بخواهد سپس فلانی بخواهد». آنچنان که گذشت.
همچنین در حدیث مذکور این دلیل وجود دارد که رؤیا گاهی سببی برای تشریع برخی احکام است. همان طور که در این حدیث و حدیث اذان [۱]و حدیث ذکر پس از نمازها آمده است.[۲]
(برگزیده از کتاب تیسیر العزیز الحمید شرح کتاب توحید محمد بن عبدالوهاب)
[۱]– منظور از آن، حدیث عبدالله بن زید بن عبد ربه است که اذان را در خواب دید. امام احمد در «المسند»، ۴/۳۴؛ بخاری در «خلق أفعال العباد»،ص۲۴؛ ابوداود در سننش، شماره‌ی ۴۹۹؛ ابن ماجه به شماره‌ی ۷۰۶؛ ترمذی به شماره‌ی ۱۸۹؛ دارمی به شماره‌ی ۱۱۸۷؛ ابن خزیمه در صحیحش، به شماره‌ی ۳۷۱؛ ابن حبان در صحیحش، شماره‌ی ۱۶۷۹ و دیگران این حدیث را روایت کرده‌اند و اسنادش حسن است.
[۲]– از زید بن ثابت روایت است که وی می‌گوید: «به ما دستور داده شد که پس از هر نمازی، سی و سه مرتبه سبحان الله، سی و سه مرتبه الحمدالله و سی و چهار مرتبه الله اکبر بگوییم. مردی در خواب دید که به او گفتند: محمد صلی الله علیه و سلم به شما دستور داده که پس از هر نمازی سی و سه مرتبه سبحان الله، سی و سه مرتبه الحمدالله و سی و چهار مرتبه الله اکبر بگویید؟. آن مرد گفت: آری، چنین است. به او گفتند: بیست و پنج مرتبه سبحان الله، بیست و پنج مرتبه الحمد الله و بیست و پنج مرتبه الله اکبر بگویید و بیست و پنج مرتبه لاإله إلا الله را به آن بیفزایید. وقتی صبح رسید، پیش رسول الله صلی الله علیه و سلم آمد و خوابش را برایش تعریف کرد»، پس رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند: «فافعلوه»: «همین کار را بکنید». ابن مبارک در «الزهد»، شماره‌ی ۱۱۶۰؛ امام احمد در «المسند»، ۵/۱۹۰ و ۱۸۴ و ترمذی در سننش، شماره‌ی ۳۴۱۳ این حدیث را روایت کرده‌اند و ترمذی می‌گوید: این حدیث، حدیثی صحیح است. همچنین نسائی در سننش، شماره‌ی ۱۳۵۰؛ ابن خزیمه در صحیحش، شماره‌ی ۷۵۲؛ ابن حبان در صحیحش، شماره‌ی ۲۰۱۷ و دیگران این حدیث را روایت کرده‌اند و اسنادش، صحیح است. این حدیث، شاهدی از طریق حدیث ابن عمر دارد که نسائی در سننش، شماره‌ی ۱۳۵۱؛ طبرانی در «الدعاء»، شماره‌ی ۷۳۰؛ ابونعیم در «الحلیه»، ۸/۳۰۰ و دیگران روایتش کرده‌اند و اسنادش حسن است.