چکیده پیام های سی جزء قرآن کریم؛ جزء چهارم

۱- به اولین خانه ای که برای انسان ها در زمین (برای طواف) نهاده شد، اشاره دارد. و این یکی از دلایلِ فرض بودن حج است.

۲- چنگ زدن به ریسمان الله و تجمع و همبستگی برآن و عدم تفرقه و از هم پاشیدگی، بزرگ ترین اسباب قدرت و توانمندی است.

۳- ﴿کُنتُمۡ خَیۡرَ أُمَّهٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنکَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ وَلَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡکِتَٰبِ لَکَانَ خَیۡرٗا لَّهُمۚ مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَأَکۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ١١٠﴾ [آل عمران: ۱۱۰].
یعنی: «شما بهترین امتی هستید که برای (سود) مردم آفریده شده اید؛ امر به معروف و نهی از منکر می کنید و به الله ایمان دارید و اگر اهل کتاب ایمان می آوردند بر ایشان بهتر بود؛ تعداد کمی از آن ها با ایمان هستند و بیشترشان فاسق اند»، در آیه ای که گذشت، و نیز آیات ماقبل و ما بعد این آیه، دلالتی واضح بر جایگاه امر به معروف و نهی از منکر دارد. چرا که الله أ آن را بر ایمان، مقدم نموده است. تا دلالتی باشد بر این که امر به معروف و نهی از منکر، از ویژگی های این امت است. هم چنین این جریان، از بزرگ ترین پیامدهای ایمان و حفاظت از شاخه های دین است.  

۴- ﴿یَٰأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَهٗ مِّن دُونِکُمۡ لَا یَأۡلُونَکُمۡ خَبَالٗا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ قَدۡ بَدَتِ ٱلۡبَغۡضَآءُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَمَا تُخۡفِی صُدُورُهُمۡ أَکۡبَرُۚ قَدۡ بَیَّنَّا لَکُمُ ٱلۡأٓیَٰتِۖ إِن کُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ١١٨﴾ [آل عمران: ۱۱۸].
یعنی: «ای کسانی که ایمان آورده اید! از غیرِ خود محرمِ اسرار برنگیرید، (آنان) از رساندن هر گونه زیان و بدی به شما کوتاهی نمی ورزند، دوست دارند که شما گرفتار رنج و مشقت شوید، دشمنانگی از دهان آنان آشکار است و آنچه در دل پنهان دارند بزرگتر است؛ به راستی که آیات را برای شما بیان نمودیم اگر بیاندیشید»، این آیه و آیات بعد از آن هشدار و تذکری زود هنگام، در مورد جدّی بودن خطرِ محرم های غیر خودی، بر رهبران امت است.  

۵- ﴿وَإِذۡ غَدَوۡتَ مِنۡ أَهۡلِکَ تُبَوِّئُ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ مَقَٰعِدَ لِلۡقِتَالِۗ وَٱللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ١٢١﴾ [آل عمران: ۱۲۱].
یعنی: «و به یاد آور هنگامی را که سحرگاهان از میان خانواده ات بیرون رفتی و جای مؤمنان را برای جنگ مشخص نمودی، و الله شنوا و داناست». آیه ی فوق به بعد، شرح مفصلی از غزوه ی احد است. لازم است در این آیات و موضوعاتی که سوره بر آن متمرکز است، خوب تدبّر کنی. از آن جمله: سخن در مورد اثر گناهان بر خواری و ضعف امت اسلامی است. که ربا و سودخواری و چسبیدن به دنیا از شدیدترین آن ها می باشد.  

۶- بیان گوشه ای از صفات بندگان پرهیزگار الله که از آیه ی ۱۳۳ تا ۱۳۸ سوره ی آل عمران، ادامه دارد. خوب به آن ها توجه کن و سعی کن در زمره ی آنان باشی. ﴿۞وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَهٖ مِّن رَّبِّکُمۡ وَجَنَّهٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِینَ١٣٣﴾ [آل عمران: ۱۳۳].
یعنی: «و بشتابید به سوی آمرزش و عفو پروردگارتان و بهشتی که پهنای آن (به اندازه ی) آسمان ها و زمین است (و) برای پرهیزگاران آماده شده است»، تا ﴿هَٰذَا بَیَانٞ لِّلنَّاسِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَهٞ لِّلۡمُتَّقِینَ١٣٨﴾ [آل عمران: ۱۳۸].
یعنی: «این (قرآن) بیانی است برای مردم، و هدایت و اندرزی است برای پرهیزگاران».

۷- ﴿وَلَا تَهِنُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ إِن کُنتُم مُّؤۡمِنِینَ١٣٩﴾ [آل عمران: ۱۳۹].
یعنی: «و اگر مؤمن هستید، سست و ضعیف نشوید، و غمگین نگردید، که شما برتر هستید». این آیه نص صریحی است بر نهی از سستی و اندوه؛ مادامی که مؤمن و پیرو پیامبرتان باشید. و این که اصلاً شایسته نیست مشکلات و سختی هایی که فراروی شماست، باعث ضعف و خواری شما گردد.

۸- توضیحی پیرامون برخی از تناقضات یهود.  

۹- برون رفت های تربیتِ ربّانی را نظاره کن: ﴿وَکَأَیِّن مِّن نَّبِیّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّیُّونَ کَثِیرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَکَانُواْۗ وَٱللَّهُ یُحِبُّ ٱلصَّبِرِینَ١۴۶﴾ [آل عمران: ۱۴۶].
یعنی: «و چه بسیار پیامبرانی بوده اند که همراه آنان مردان خداییِ زیادی پیکار کرده اند، و به سبب چیزی که به آنان در راه الله می رسید سست و ناتوان نشدند، و زبون نگشتند، و الله بردباران را دوست دارد». این جریان درسی است برای جوانِ احساساتی و غیور؛ زیرا جهاد فقط بعد از تربیت به دست علمای ربّانی، مفهوم و ارزش پیدا می کند.

محمد هنرآموز, [۲۴.۰۱.۱۷ ۱۹:۳۳]
۱۰- ﴿إِنَّ فِی خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّیۡلِ وَٱلنَّهَارِ لَأٓیَٰتٖ لِّأُوْلِی ٱلۡأَلۡبَٰبِ١٩٠﴾ [آل عمران: ۱۹۰].
یعنی: «به راستى در آفرینش آسمان ها و زمین و آمد و شدِ شب و روز براى خردمندان نشانه‌هاست»، آیات پایانی سوره ی آل عمران از آیه ی فوق تا پایان سوره، بار ارزشی فراوانی دارد. و رسول الله ص هنگام بیدار شدن از خواب، آن ها را تلاوت می نمود. به مفاهیم این آیات خوب بیندیش.  

۱۱- ابتدای سوره ی نساء از جزء چهارم شروع می شود. این سوره بسیار بر حقوق ضعفا و ناتوانان از قبیلِ ایتام، زنان و مستضعفان که قادر به مهاجرت نیستند، متمرکز شده است.  

۱۲- بنا بر درگیری هایی که به سبب اموال و دارایی میان خانواده رخ می دهد، تقسیم میراث را خودِ الله بر عهده گرفته است.  

۱۳- پرداخت میراثِ زن، و نزول این آیاتِ مفصّل، آن هم در زمانی که حق زن از میراث غصب می شد، مثالی است از مثال های فراوان، که شریعتِ پاک اسلام به حقوق زن عنایت خاصی دارد.

۱۴- بیان حرمتِ ازدواج با هفت گروه از زنانی که از طریقِ نسب محرم انسان می شوند. ﴿حُرِّمَتۡ عَلَیۡکُمۡ أُمَّهَٰتُکُمۡ وَبَنَاتُکُمۡ وَأَخَوَٰتُکُمۡ وَعَمَّتُکُمۡ وَخَٰلَٰتُکُمۡ وَبَنَاتُ ٱلۡأَخِ وَبَنَاتُ ٱلۡأُخۡتِ وَأُمَّهَٰتُکُمُ ٱلَّتِیٓ أَرۡضَعۡنَکُمۡ وَأَخَوَٰتُکُم مِّنَ ٱلرَّضَٰعَهِ وَأُمَّهَٰتُ نِسَآئِکُمۡ وَرَبَٰئِبُکُمُ ٱلَّتِی فِی حُجُورِکُم مِّن نِّسَآئِکُمُ ٱلَّتِی دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَإِن لَّمۡ تَکُونُواْ دَخَلۡتُم بِهِنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیۡکُمۡ وَحَلَٰئِلُ أَبۡنَآئِکُمُ ٱلَّذِینَ مِنۡ أَصۡلَٰبِکُمۡ وَأَن تَجۡمَعُواْ بَیۡنَ ٱلۡأُخۡتَیۡنِ إِلَّا مَا قَدۡ سَلَفَۗ إِنَّ ٱللَّهَ کَانَ غَفُورٗا رَّحِیمٗا٢٣﴾ [النساء: ۲۳].
یعنی: «مادران تان و دختران تان و خواهران تان و عمّه های تان و خاله-های تان و دختران برادر و دختران خواهر و آن مادران تان که شما را شیر داده اند، و خواهرانِ رضاعی تان و مادرانِ زنان تان و آن دخترانِ همسران تان که در کنار شما پرورش یافته اند، از آن زنان تان که با آن ها آمیزش جنسى کرده اید -و اگر با آنها آمیزش جنسى نکرده باشید، گناهى بر شما نیست- و همسران آن پسران تان که از صلب (پشت و نسب) خودتان هستند و آنکه بین دو خواهر جمع کنید، بر شما حرام گردیده است. مگر آنچه گذشته است، که الله آمرزنده مهربان است». سپس در ادامه، سخن از محارمی می آید که از طریق رضاعت یا شیرخوارگی و ازدواج، مَحرَم می گردند.