چهل و پنجمین پایه از پایه‌های ایمان: اخلاص عمل به الله تعالی و اجتناب از ریا(۱)

زیرا الله تعالى می­فرماید: ﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِیَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِینَ لَهُ ٱلدِّینَ حُنَفَآءَ﴾ [البینه: ۵]. «و امر نشدند مگر به اینکه الله را مخلصانه و حق گرایانه عبادت کنند…». و همچنین می‌فرماید: ﴿مَن کَانَ یُرِیدُ حَرۡثَ ٱلۡأٓخِرَهِ نَزِدۡ لَهُۥ فِی حَرۡثِهِۦۖ وَمَن کَانَ یُرِیدُ حَرۡثَ ٱلدُّنۡیَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَا لَهُۥ فِی ٱلۡأٓخِرَهِ مِن نَّصِیبٍ ٢٠﴾ [الشوری: ۲۰]. «هرکس که بهرۀ آخرتی را بخواهد بر بهره­ی او می­افزائیم و هرکس که بهرۀ دنیوی بخواهد از آن به او می­دهیم و او در آخرت نصیبی نخواهد داشت». و همچنین می­فرماید: ﴿مَن کَانَ یُرِیدُ ٱلۡحَیَوٰهَ ٱلدُّنۡیَا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِیهَا وَهُمۡ فِیهَا لَا یُبۡخَسُونَ ١۵ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ لَیۡسَ لَهُمۡ فِی ٱلۡأٓخِرَهِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَبَٰطِلٞ مَّا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ١۶﴾ [هود: ۱۵ – ۱۶]. «کسانی‌که زندگانی دنیا و زینت آن را بخواهند، اعمال‌شان را در این دنیا به تمام و کمال به آنها بر می‌گردانیم و آنان در آن کاستی نمی­بینند * اینان کسانی هستند که در آخرت جز آتش بهرۀ نداشته و آنچه در دنیا انجام داده­اند ضایع شده و کارهای‌شان پوچ و باطل است». همچنین می‌فرماید: ﴿…فَمَن کَانَ یَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡیَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا یُشۡرِکۡ بِعِبَادَهِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا ١١٠﴾ [الکهف: ۱۱۰]. «پس کسی‌که به دیدار پروردگارش امید دارد، عمل صالح انجام داده و کسی را در عبادت پروردگارش با [خداوند] شریک نگرداند [و بدون ریا عبادت کند]».

دلیل از سنت: حدیث ابی هریره رضی الله عنه که پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «قَالَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَتَعَالَى: أَنَا أَغْنَى الشُّرَکَاءِ عَنِ الشِّرْکِ مَنْ عَمِلَ عَمَلاً أَشْرَکَ فِیهِ مَعِى غَیْرِى تَرَکْتُهُ وَشِرْکَهُ»[۱]. «خداوند تبارک و تعالی فرمود: من از شرک بی­نیازم، هرکس عملی انجام دهد و کسی غیر از من را در آن شریک گرداند، او و شریکش را ترک می­کنم [یعنی شخص نزد خداوند ثوابی ندارد و خداوند به نفع شریکش کنار می­رود]». و حدیث جندب رضی الله عنه در صحیحین که پیامبر  صلی الله علیه وسلم فرموده است: «مَنْ یُسَمِّعْ یُسَمِّعِ اللَّهُ بِهِ وَمَنْ یُرَائِى یُرَائِى اللَّهُ بِهِ»[۲]. «هرکس به دنبال شهرت باشد [در آخرت] خداوند دست او را باز می­گرداند و هرکس ریا کاری کند خداوند ریا کاری­اش را [در آخرت] آشکار می­کند».

[۱]– صحیح مسلم: ۷۶۶۶؛ سنن ترمذی ۳۱۵۴؛ سنن ابن ماجه: ۴۲۰۲- ۴۲۰۳؛ وآلبانی این حدیث را با لفظی که در متن آمده، صحیح دانسته است.

[۲]– صحیح بخاری: ۶۴۹۹؛ صحیح مسلم: ۷۶۶۸٫