پی بردن به وضع حدیث با اموراتی شناخته می‌شود از جمله:

۱- اعتراف شخص جعل کننده به وضع حدیث.^[۱]

۲- مخالفت حدیث با عقل سلیم، مثلا حدیثی که متضمن جمع بین دو امر ضد و نقیض باشد، یا امری غیر محال را اثبات کند، یا یکی از امورات واجب را نفی کند و همانند آن‌ها.^[۲]

۳- مخالفت حدیث با یکی از ضروریات مسلَّم دین، مثلا حدیث متضمن ساقط شدن یکی از ارکان اسلام یا تحلیل ربا باشد، یا مثلا حدیث زمان وقوع قیامت را مشخص کرده باشد، یا آمدن پیامبر دیگری را بعد از محمد ج ممکن کرده باشد و همانند آن‌ها.^[۳]

[۱]– مانند عبد الکریم بن أبی العوجاء که هنگامی او را ‏بردند تا گردن زنند گفت: براستی که چهار هزار حدیث را برایتان جعل کردم، که در آن‌ها حلال را حرام، و ‏حرام را حلال کردم.‏ (در صفحات بعد ذکر آن خواهد آمد)

[۲]– مثلا به عبد الرحمن بن زید گفته شد: تو از پدرت و او نیز از پدرش نقل کرده است که پیامبر ج فرموده است: (کشتی نوح طواف خانه‌‌ی خدا کرد و سپس پشت مقام ابراهیم دو رکعت نماز گزارده است) عبدالرحمن جواب داد: آری من چنین نقل کرده‌ام. (شرح النخبه ص ۲۰).

[۳]– مانند حدیث جعلی محمد بن سعید مصلوب که به دروغ از انس بصورت ‏مرفوع روایت کرد: «أنا خاتم النبیین لا نبی بعدی إلا أن یشاء ‏الله».‏‏ یعنی: من آخرین پیامبران هستم و بعد از من هیچ پیامبری نخواهد آمد مگر آنکه الله بخواهد.‏ (در صفحات بعد ذکر آن خواهد آمد).