وجوب پیروی از منهج سلف (۱)

دانستن این نکته ضروری است که بنده در پیروی از منهج سلف صالح– رضوان­ الله ­علیهم- اختیاری ندارد بلکه پیروی از آن واجبی از واجبات شرعی می ­باشد. و دلبل این مهم از قرار ذیل است:

الف) دلایل قرآنی:

۱- خداوند متعال می­ فرماید: «وَمَن یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِیراً» (نساء: ۱۱۵) «و کسی‌که پس از آنکه هدایت (و راه حق) برایش روشن شد، با پیامبر مخالفت کند و از راهی جز راه مؤمنان پیروی کند، ما او را به آنچه پیروی کرده وا گذاریم و او را به جهنم در افکنیم  و بد جایگاهی است.»

ابن کثیر رحمه ­الله­ در مورد این بخش از آیه: «وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ» می­گوید: «این ملازم صفت اول است؛ اما گاهی مخالفت با نص شارع است و گاهی مخالفت با مساله­ ای است که امت محمدی در مورد آن اجماع کرده ­اند و اتفاق آنها به تحقیق دانسته شده است؛ اما این آیه عصمت امت از اتفاق بر خطا و اشتباه را ضمانت می­کند؛ و این بیانگر بزرگداشت این امت و تعظیم پیامبرشان می ­باشد.»[۱]

و تردیدی نیست که منهج سلف- صحابه، تابعین و کسانی که بر راه و روش آنها هستند- همان راه مومنان، در عقیده و عمل می ­باشد.

۲- الله متعال می­فرماید: «وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالأَنصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضِیَ اللهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَداً ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» (توبه: ۱۰۰) «و پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار و کسانی‌که به نیکی از آن‌ها پیروی کردند، الله از آن‌ها خشنود گشت و آن‌ها (نیز) از او خشنود شدند و برای آن‌ها باغ‌هایی (از بهشت) آماده کرده است که نهرها از زیر (درختان) آن جاری است. جاودانه در آن خواهند ماند، این کامیابی بزرگ است.»

در این آیه الله متعال از راه و روش صحابه و کسانی که از آنها به نیکویی پیروی کردند، در مسائل اعتقادی و عملی ستایش نموده و نعمتی را که در انتظار آنهاست یادآور می ­شود. و این بیانگر رضایت خداوند متعال از این منهج و لزوم پیروی از آن می ­باشد.

 

[۱] – تفسیر ابن کثیر: ۲/۳۶۵؛ چاپ الشعب.