وجوب پاکی از حیض

باور داریم که پاک شدن از حیض واجب است، حیض: خونی طبیعی و فطری است که در اوقات مشخصی، از رحم زن بیرون می‏آید بدون اینکه نشانه‏ای از بیماری باشد، تعیین و تحدید کم‌ترین و بیشترین زمان حیض و بیان ابتداء و انتهای آن مسئله‏ای است اجتهادی، اما تیره و زرد بودن خون در ایام حیض نشانه‏ی خون حیض است، ولی در غیراین صورت اعتباری ندارد.

زن مستحاضه: کسی است که در غیر دوران حیض از رحمش خون خارج می‏شود.

زنی که دچار حیض می‏شود سه حالت دارد:

۱- معتاده (عادی): که باید به عادت ماهانه‏ی خود توجه کند.

۲- متمیزه (کسی که می‏تواند آن را تشخیص دهد): این زن باید بنا به تشخیص خود عمل کند.

۳- متحیره (زنی که دچار شک و گمان شده است، نه مانند اولی عادت دارد و نه مانند دومی می‏تواند آنرا تشخیص دهد): باید به عادت زنان دیگر مراجعه کند که معمولاً شش یا هفت روز در هر ماه است، بعد از این هفت روز باید برای هر نماز خود را پاک کند و وضو بگیرد.

نماز خواندن، روزه گرفتن، طواف بیت و دست زدن به قرآن (بدون مانع)، ماندن در مسجد و جماع کردن در حال حیض حرام است ولی هیچ کدام از اینها برای زن مستحاضه حرام نیست.

خداوند در سوره‏ی بقره می‏فرماید: ﴿وَیَسۡ‍َٔلُونَکَ عَنِ ٱلۡمَحِیضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِی ٱلۡمَحِیضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ یَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَیۡثُ أَمَرَکُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِینَ وَیُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِینَ ٢٢٢﴾ [البقره: ۲۲۲].

‏«و از تو درباره‏ی‏ (آمیزش با زنان به هنگام) حیض می‌پرسند. بگو: زیان و ضرر است (و علاوه بر نافرمانی، بیماریهایی به دنبال دارد). پس در حالت قاعدگی از (همبستری با) زنان کناره‌گیری نمایید، و با ایشان نزدیکی نکنید تا آن گاه که پاک می‌شوند. هنگامی که پاک شوند، از مکانی که خدا به شما فرمان داده است (و راه طبیعی زناشویی که وسیله‏ی حفظ نسل است) با آنان نزدیکی کنید. بی‌گمان خداوند توبه‌کاران و پاکان را دوست می‌دارد». ‏

پیامبر صلی الله علیه و سلم خطاب به فاطمه دختر حبیش می‏فرماید:

«فإذا أقبلت الحیضه فدعی الصلاه وإذا أدبرت فاغتسلی وصلّی». [رواه البخاری].

«هر گاه دچار حیض شدی نماز را ترک کن و هر گاه آن را سپری کردی غسل کن و نمازهایت را بخوان». [بخاری آن را روایت کرده است].

در مورد مستحاضه بخاری از فاطمه دختر حبیش روایت می‏کند که گفت: از رسول خدا پرسیدم: من دچار استحاضه گردیده‏ام و پاک نمی‏شوم، آیا نمازهایم را ترک کنم؟ ایشان فرمودند:

«لا، إن ذلک عرق، ولکن دعی الصلاه قدر الأیام التی کنت تحیضین فیها، ثم اغتسلی و صلی».

«نه، این اثر خونریزی رگ است، اما به اندازه‏ی ایام حیض نماز را ترک و سپس غسل کن و نماز بخوان».

در مورد زن متمیزه حدیث فاطمه دختر حبیش است که ابو داوود و نسائی آن را روایت کرده‏اند:

«إذا کان دم الحیض فإنه أسود معروف، فأمسکی عن الصلاه، فإذا کان الآخر فتوضئی فإنما هو عرق».

«هرگاه خون حیض بود که آن سیاه و شناخته شده است، نماز نخوان و اگر خونی دیگر بود وضو بگیر و نماز بخوان که این بر اثر (پارگی) رگ است».

اما در مورد زن متحیره حدیث حمنه دختر جحش است که پیامبر صلی الله علیه و سلم خطاب به او فرمود:

«إنما هذه رکضه من رکضات الشیطان فتحیضی سته أیام أو سبعه فی علم الله، ثم اغتسلی، حتی إذا رأیت أنک قد طهرت واستنقیت فصلی أربعا وعشرین لیله أو ثلاثا وعشرین وأیامهن، وصومی فإن ذلک یجزیک وکذلک فافعلی فی کل شهر، کما تحیض النساء وکما یطهرن لـمیقات حیضهن وطهرهن».

«این ضربه‌ای از ضربات شیطان است، و تو شش یا هفت روز را (خدا مدت آن را می‌داند) حیض حساب کن، سپس وقتی دیدی که پاک شدی غسل کن، بیست و چهار یا بیست و سه شبانه روز نماز بخوان و روزه بگیر، این تو را کفایت می‌کند، و در هر ماه اینچنین عمل کن، همانطور که زنان در اوقات مشخصی دچار حیض و سپس پاک می‌شوند».

اما دلیل اینکه خون تیره و زرد در ایام غیر حیض، خون حیض نیست حدیث ام عطیه است که گفت:

«کُنَّا لاَ نَعُدُّ الْکُدْرَهَ وَالصُّفْرَهَ شَیْئًا».

«ما خون تیره و زرد را چیزی نمی‏دانستیم».  

دلیل اینکه زن حائضه نباید نماز بخواند و روزه بگیرد حدیث ابی سعید خدری است که از رسول خدا صلی الله علیه و سلم روایت می‏کند:

«أَلَیْسَ إِذَا حَاضَتْ لَمْ تُصَلِّ، وَلَمْ تَصُمْ فَذَلِکَ نُقْصَانُ دِینِهَا». [رواه البخاری].

«مگر نمی‏بینید که زن در ایام حیض نماز و روزه به جا نمی‏آورد؟ گفتیم: بله، فرمود: این به معنی نقصان دین آنها است». [بخاری آن را روایت کرده است].

دلیل حرام بودن طواف، حدیث عائشه است که پیامبر صلی الله علیه و سلم خطاب به او فرمود:

«افْعَلِی مَا یَفْعَلُ الْحَاجُّ غَیْرَ أَلاَ تَطُوفِی بِالْبَیْتِ حَتَّى تَطَّهَّرِی». [متفق علیه].

«حجاج هر کاری را انجام دادند تو هم همان کار را انجام بده اما تا از حیض پاک نشدی خانه‏ی خدا را طواف نکن».

دلیل حرام بودن دست زدن به قرآن آیه‏ی ۷۹ سوره‏ی واقعه است:

﴿لَّا یَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ ٧٩﴾ [الواقغه: ۷۹].

«جز پاکان بدان دسترسی ندارند». ‏

یا دستور پیامبر صلی الله علیه و سلم به عمرو پسر حزم که فرمود:

«لا یمس المصحف الا طاهر». [رواه النسائی و غیره].

«تنها پاکان به قرآن دست می‏زنند».

دلیل تحریم ماندن در مسجد برای حائض آیه‏ی ۴۳ سوره‏ی نساء است:

﴿وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِی سَبِیلٍ حَتَّىٰ تَغۡتَسِلُواْۚ﴾ [النساء: ۴۳].

«و به نماز نایستید در حالی که جنب هستید تا آن گاه که غسل می‌کنید، مگر این که مسافر باشید».

در اینکه حیض و نفاس داخل در معنی جنابت هستند نزاعی نیست.

و دلیل حرام بودن جماع در زمان حیض این سخن خداوند است که:

﴿وَیَسۡ‍َٔلُونَکَ عَنِ ٱلۡمَحِیضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِی ٱلۡمَحِیضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ یَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَیۡثُ أَمَرَکُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ یُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِینَ وَیُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِینَ٢٢٢﴾ [البقره: ۲۲۲].

«و از تو درباره‏ی (آمیزش با زنان به هنگام) حیض می‌پرسند. بگو: زیان و ضرر است (و علاوه بر نافرمانی، بیماریهایی به دنبال دارد). پس در حالت قاعدگی از (همبستری با) زنان کناره‌گیری نمایید، و با ایشان نزدیکی نکنید تا آن گاه که پاک می‌شوند. هنگامی که پاک شوند، از مکانی که خدا به شما فرمان داده است (و راه طبیعی زناشویی که وسیله‏ی حفظ نسل است) با آنان نزدیکی کنید. بی‌گمان خداوند توبه‌کاران و پاکان را دوست می‌دارد».

و حدیث عایشه که فرمود:

هرگاه یکی از ما دچار حیض می‏شد و پیامبر می‏خواست با او نزدیکی کند دستور می‏داد که در ابتدای حیضش ازار (جامه‏ای که مابین ناف و زانو را می‏پوشاند) بر تن کند آنگاه با او نزدیکی می‏کرد. و گفت: کدامیک از شما می‏تواند خودش را کنترل کند آنگونه که پیامبر می‏کرد. [فتح الباری].

یا حدیث انس به روایت مسلم که می‏فرماید:

«إصنعوا کل شیئ إلا النکاح».

«هرکاری غیر از آمیزش، با آنها انجام دهید».