امام مسلم در صحیح خود از ابوسعید خدری رضی الله عنه نقل میکند که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
«أَمَّا أَهْلُ النَّارِ الَّذِینَ هُمْ أَهْلُهَا فَإِنَّهُمْ لَا یَمُوتُونَ فِیهَا وَلَا یَحْیَوْنَ وَلَکِنْ نَاسٌ أَصَابَتْهُمْ النَّارُ بِذُنُوبِهِمْ، فَأَمَاتَتْهُمْ إِمَاتَهً حَتَّى إِذَا کَانُوا فَحْمًا أُذِنَ لَهُمْ فِی الشَّفَاعَهِ فَجِیءَ بِهِمْ ضَبَائِرَ ضَبَائِرَ فَبُثُّوا عَلَى أَنْهَارِ الْجَنَّهِ فَقِیلَ یَا أَهْلَ الْجَنَّهِ أَفِیضُوا عَلَیْهِمْ فَیَنْبُتُونَ نَبَاتَ الْحِبَّهِ تَکُونُ فِی حَمِیلِ السَّیْلِ».
«اما دوزخیان برای همیشه در دوزخ میمانند. شخص دوزخی در میان مرگ و زندگی دست و پا میزند، اما گروهی دیگر از دوزخیان کسانی هستند که در اثر گناهان وارد دوزخ شدهاند. الله متعال آنها را آنگونه میمیراند تا اینکه زغال میگردند. در این هنگام اجازهی شفاعت داده میشود. گروه گروه آورده میشوند و در نهرهای بهشت تقسیم میگردند. سپس به بهشتیان امر میشود تا روی آنها آب بهشت بپاشند.. پس آنها مانند دانهای که در گل و لای رودخانه میروید، زنده میشوند».
امام مسلم از جابر رضی الله عنه نقل میکند که رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمود:
«إِنَّ قَوْمًا یُخْرَجُونَ مِنْ النَّارِ یَحْتَرِقُونَ فِیهَا إِلَّا دَارَاتِ وُجُوهِهِمْ حَتَّى یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ».
«همانا گروهی از دوزخ بیرون آورده میشوند، آنها جز خطوط پیشانیشان تمام بدنشان در دوزخ سوخته است تا اینکه به بهشت برده میشوند».
طبق احادیث صحیح، آن دسته از بهشتیان را که از دوزخ آمدهاند دوزخی «اهل دوزخ» مینامند.
در صحیح بخاری از عمران بن حصین رضی الله عنه نقل شده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
«یَخْرُجُ قَوْمٌ مِنَ النَّارِ بِشَفَاعَهِ مُحَمَّدٍ فَیَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ وَیُسَمَّوْنَ الْجَهَنَّمِیِّینَ».
«پس از شفاعت محمد قومی از دوزخ بیرون میآیند و وارد بهشت میشوند، که دوزخی نامیده میشوند».
در حدیثی طولانی که ابوهریره رضی الله عنه از رسول الله صلی الله علیه و سلم نقل میکند، چنین آمده است:
«وقتی الله متعال قضاوت میان مردم را به پایان میرساند و میخواهد بر برخی از بندگانش ترحم نموده و آنها را از دوزخ بیرون بیاورد؛ به فرشتگان امر میکند تا همگی کسانی را که به خاطر گناهانی غیر از شرک به دوزخ رفتهاند، از آن بیرون بیاورند. یعنی کسانی را که کلمه «لا اله الا الله» را پذیرفته باشند. فرشتگان در دوزخ این گروه را میشناسند. آنها به آثار سجدههایشان شناخته میشوند. چون دوزخ غیر از اعضای سجود، تمام بدن انسان را میسوزاند؛ زیرا سوزاندن اعضای سجده برای آتش حرام است. آنها در حالی از دوزخ بیرون آورده میشوند که سوختهاند. آب زندگی روی آنها پاشیده میشود. در اثر این آب، چون دانهی «گندم» در خاکهای رسوبی روی سیلاب، سریع رشد میکنند».
در چندین روایت آمده است که الله متعال تمامی کسانی را که ذرهای از ایمان در دلشان باشد، از دوزخ بیرون میآورد.
در حدیث ابو سعید خدری رضی الله عنه آمده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
«یُدْخِلُ اللهُ أَهْلَ الْجَنَّهِ الْجَنَّهَ یُدْخِلُ مَنْ یَشَاءُ بِرَحْمَتِهِ وَیُدْخِلُ أَهْلَ النَّارِ النَّارَ ثُمَّ یَقُولُ انْظُرُوا مَنْ وَجَدْتُمْ فِی قَلْبِهِ مِثْقَالَ حَبَّهٍ مِنْ خَرْدَلٍ مِنْ إِیمَانٍ فَأَخْرِجُوهُ».
«الله متعال به لطف و رحمت خود، بهشتیان را به بهشت و اهل دوززخ را به دوزخ داخل میکند. سپس فرمان میدهد: آگاه باشید هر کس را که به اندازهی دانهی ارزنی ایمان در وجودش باشد از دوزخ بیرون بیاورید. آنگاه فرشتگان آنها را از دوزخ بیرون میآورند».
در حدیث جابر بن عبدالله دربارهی ورود به دوزخ آمده است: سپس شفاعت آغاز میشود. شفاعتکنندگان شفاعت میکنند تا اینکه هر کس که کلمهی توحید «لا اله الا الله» را گفته است و به اندازهی یک دانهی جو ایمان در وجودش باشد، از دوزخ بیرون آورده میشود و در آستانهی بهشت قرار میگیرند و بهشتیان شروع به پاشیدن آب روی آنها میکنند تا اینکه با سرعتی مانند سرعت رویش دانه در خاکهای رسوبی، رشد میکنند و تمام آثار سوختگیشان از بین میرود. سپس از الله متعال میخواهند و او نیز به اندازهی دنیا و ده برابر آن به آنها عنایت میفرماید».
( دوستان عزیز دقت شود یک نکته ی خیلی مهم در احادیث بالا وجود دارد. آنجا که میگوید: « جز خطوط پیشانیشان تمام بدنشان در دوزخ سوخته است » یا « آنها به آثار سجدههایشان شناخته میشوند » … یعنی این دوزخیان اهل نماز بوده اند و بی نماز از دوزخ خارج نخواهد شد ).