وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
صحابه رضی الله عنهم بزرگ‌ترین مومنین در ایمان بودند، و در کارهای خیر از همگان شتاب کننده‌تر و پیشی گیرنده‌تر بودند، و رسول الله صلی الله علیه و سلم همه دین را کامل به آن‌ها رساند، پس همه چیزهایی که الله تعالی آن را دوست دارد و مورد رضای وی باشد، از آن‌ها فوت نشده است، بلکه هر عبادتی را که پسندیده و مورد رضای الله باشد، انجام دادند و با آن عمل به عبادت الله پرداختند. و هیچکس بعد از آنان نمی‌آید که آنان سبقت کند، بلکه آنانند سبقت گیرندگان به سوی هر خیری، شتاب کنندگان به سوی هر طاعت و عبادتی.
پس هر چیز که گمان برده شود آن عبادت و قربت به سوی الله است، و حال آنکه صحابه آن را انجام نداده‌اند، بی شک آن عمل بدعت نوپیدایی است، زیرا اگر آن از کارهای خیر می‌بود هرگز از صحابه فوت نمی‌شد.
تمام خیر و هدایت بعد از صحابه در پیروی و اتباع از آن‌هاست. چنان‌که الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِینَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِینَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِیَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ﴾ [التوبه: ۱۰۰]. «پیشگامان نخستین از مهاجرین و انصار و کسانی‌که به روش نیکی از آنان پیروی نمودند، الله تعالی از آنان خشنود است و ایشان هم از الله خشنودند».
الله متعال برای رضایت از کسانی‌که بعد از صحابه می‌آیند، این را شرط نموده که با احسان و نیکی، از آنان پیروی کنند، یعنی: از آنچه بر آن بوده‌اند موافقت نموده، همان گونه باشند، و هرگز با آنان مخالفت نورزند، و از گفتار آنان خارج نشوند.
بزرگ‌ترین چیزی که اتباع و پیروی صحابه رضی الله عنهم در آن واجب است، همانا عبادت الله متعال و تقرب جستن به او تعالی با انواع عبادات، و تعظیم و احترام رسول الله صلی الله علیه و سلم می‌باشد. چون میزان محبت و دوستی و احترام صحابه نسبت به پیامبر بیشر از کسانی بود که بعد از آنان آمدند، همانطور که میزان شناخت‌شان نسبت به حق آن‌حضرت و وظایف‌شان نسبت به ایشان بیشتر از دیگر مردم بوده است، الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَمَن یُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ ٱلۡهُدَىٰ وَیَتَّبِعۡ غَیۡرَ سَبِیلِ ٱلۡمُؤۡمِنِینَ نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَۖ وَسَآءَتۡ مَصِیرًا١١۵﴾ [النساء: ۱۱۵]. «و هر کس پس از آنکه راه هدایت برای او آشکار شد، با پیامبر دشمنی و مخالفت می‌کند، و راهی جز راه مسلمانان را پیروی می‌کند؛ او را به آنچه که (در دنیا) انتخاب نموده وا می‌گذاریم، و به دوزخش می‌کشانیم، و دوزخ چه باز گشتگاه بدی است».
صحابه رضی الله عنهم اولین و بزرگ‌ترین و پیشگامترین مومنانند، پس شکی نیست که رویگردانی از راه آن‌ها گمراهی فاحش و زیان است. الله تعالی می‌فرماید: ﴿کُنتُمۡ خَیۡرَ أُمَّهٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ﴾ [آل عمران: ۱۱۰]. «شما (پیروان محمد) بهترین امتی هستید که برای مردم بیرون آورده شده‌اید».
و آن‌ها برترین‌های امت اسلام می‌باشند، پس محال است، عبادات و خیراتی که مورد پسند الله تعالی است، از برترین‌های این امت که در بهترین قرن‌ها می‌زیستند، فوت شود.
رسول صلی الله علیه و سلم فرموده است: «بهترین مردمان، مردمی هستند که در قرن من می‌باشند، سپس آن‌هایی هستند که بعد از آنان می‌آیند و بعدا آن‌هایی هستند که بعد از این‌ها می‌آیند»[۱]. و این حدیث را عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت کرده است. و خود عبدالله ابن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: «اتَّبِعُوا وَلَا تَبْتَدِعُوا»[۲] یعنی: پیروی کنید و در دین نو آوری و بدعت گذاری ننمائید.
همچنین ایشان می‌فرمایند: «آگاه باشید! و از حد گذری و فرورفتن در مسائل و بدعت گذاری و نو آوری در دین بپرهیزید، و بر شما لازم است که از سنت و راه پیشینیان (صحابه کرام) پیروی کنید»[۳].
امام احمد رحمه الله از عبدالله بن مسعود رضی الله عنه روایت نموده است که فرمود: «همانا الله متعال به دل‌های بندگان نظر انداخت، پس قلب محمد صلی الله علیه و سلم را بهترین قلب‌ها یافت پس او را به پیامبری بر انگیخت و وی را برای خویش بر گزید و به او خلافت و رسالت عطا فرمود، سپس بعد از قلب محمد صلی الله علیه و سلم در دل‌های بندگان نظر انداخت، پس قلوب اصحاب محمد صلی الله علیه و سلم را بهترین دل‌های بندگان یافت، پس آن‌ها را وزیران پیامبرش قرارداد تا در راه دینش جهاد کنند، پس هر چیز که مسلمانان – یعنی: صحابه – آن را نیک ببینند آن نزد الله نیک و پسندیده است، و هر آنچیز که مسلمانان آن را زشت دانستند، پس آن نزد الله زشت و ناپسند است»[۴].
و منظور از مسلمانان در اینجا صحابه کرام – رضوان الله علیهم – هستند.
و حذیفه بن یمان رضی الله عنه فرموده است – قراری که از او نقل شده: «هر عبادتی که صحابه آن را انجام نداده‌اند انجام ندهید».
[۱]– این حدیث را بخاری با شماره (۲۶۵۲)، و مسلم (۲۵۳۳) روایت کرده‌اند.
[۲]– دارمی در کتاب سنن (۱/۸۰) و دیگران این حدیث را روایت کرده‌اند.
[۳]– دارمی (۱/۶۶) و دیگران این حدیث را روایت کرده‌اند.
[۴]– احمد (۱/۳۷۹).