نمونه­ هایی از استدلال سلف به کتاب الله و سنت

بحث و مناظرات صحابه در سقیفه ­ی بنی ساعده در انتخاب جانشین و امامِ امت بعد از رسول الله . چرا که همه تسلیم این حدیث رسول شدند: «الأئمه من قریش»: (امام­ ها باید از میان قریشیان باشند). از این رو ابوبکر صدیق ا را به امامت برگزیدند.

• صحابه ابتدا برای جنگ با مانعینِ زکات با ابوبکر صدیق هم­ نظر نبودند؛ اما بعد از این که ابوبکر صدیق  توضیح داد که میان ترک نماز و نپرداختن زکات از منظر شرعی فرقی نیست، با وی موافقت نمودند.

• مناظره ­ی ابن عباس  با خوارج که علی و صحابه را کافر می ­دانستند. او با کتاب الله و سنت شک و شبه­ های آنان را رد نمود. در نتیجه برخی از ایشان توبه کرده و به حق باز گشتند.

• گفتگو و ردّ امام احمد بر قاضی ابن ابو دؤاد، کسی که او را به شکنجه محکوم کرده بود؛ که در این گفتمان، همانند سلف صالح بر کتاب الله و سنت رسول اکتفا کرده است[۱].

• گفتگوی عبدالعزیز مکی با بشر مریسی که آن را در کتاب خویش به نام حیده در مورد بحث مخلوق بودن قرآن و اسماء و صفات الهی نگاشته است[۲].

• نوشتار امام احمد در رد بر جهمیه و معطّله.

• امام بخاری در جزوه ­ی (خلق أفعال العباد).

• دارمی در ردّ بر بشر مریسی.

^(۱) . منهج علماء الحدیث و السنه، (ص ۱۰۹ – ۱۲۲).

[۲] . قبلی، (ص ۱۲۳ – ۱۴۰).  او در این کتاب بر برخی از موارد مثلاً این که گفته شود سَمعُ الله، بَصَرُ الله، ایراد گرفته به دلیل مستند نبودن به قرآن و حدیث  آن­ ها را رد می­ کند. اما این قول وی از دو منظر خطا است:

 اول: در این زمینه نص وجود دارد. مثلاً این فرموده ­ی رسول : (فیُسمعهم الداعی و ینفذهم البصر): صدای دعوت کننده به همه ­ی ­آنان می­ رسد و چشم، همه ­ی آن ­ها را می­ بیند. مسلم و دیگران. افراد زیادی این قول رسول الله را به بینایی الله تفسیر نموده ­اند. و نیز سخن عایشه که می ­خواند: (سبحان الذی وسع سمعه الأصوات): (پاک و منزه است ذاتی که شنوایی ­اش تمام صداها را در برگرفته است). بخاری و مسلم.

دوم: ذکر اسم­ های الله در نصوص شرعی برای اثبات صفات کفایت می کند. چرا که اسم، صفت را هم در بر دارد. مثلاً اسم ((حیّ)) بر صفت حیات و زنده بودن دلالت دارد. و اسم ((قدیر)) متضمن صفت قدرت است. باور اهل سنت و جماعت در این مسئله همین بوده و درست هم همین است. (نوشته­ ی یاسر برهامی).