نفاوت نفاق عملی و اعتقادی

نفاق اعتقادی موجب خروج از دایره دین می‌گردد، ولی نفاق عملی چنان نیست.

نفاق اعتقادی ناهمگونی ظاهر و باطن در زمینه عقاید است، ولی نفاق عملی عبارت از اختلاف مزبور در زمینه اعمال است.

نفاق اعتقادی از انسان مؤمن سر نمی‌زند، ولی ممکن است مسلمان نیز گرفتار نفاق عملی گردد.

انسان به هنگام ارتکاب نفاق اعتقادی توبه نمی‌کند و اگر هم باز گردد قاضی اطمینان چندانی به وی نمی‌کند، ولی ممکن است انسان از نفاق عملی توبه کرده و مورد پذیرش خداوند نیز قرار گیرد

بسیار اتفاق می‌افتد که مؤمنی گرفتار شاخه‌ای از شاخه‌های دورویی گشته و سپس توبه نماید و مورد تایید خداوند هم قرار گیرد، زیرا ممکن است گرفتار دام وسوسه‌های شیطانی شود؛ چنان‌چه یکی از اصحاب از پیامبر خدا ج پرسید:

یا رسول الله! إن أحدنا یجد فی نفسه ما لأن یخرّ من السماء إلی الأرض أحب إلیه من أن یتکلم به؛ فقال: ذالک صریح الإیمان

ای پیامبر خدا! گاهی چیزی به ذهن یکی از ما خطور می‌کند که دوست دارد از آسمان بر روی زمین بیفتد و بدان تلفظ ننماید.

فرمود: این امر (تنفر و انزجار شدید از تلفظ بدان) عین ایمان محسوب می‌گردد