من توانایی دو ماه پشت سرهم روزه گرفتن را بعنوان کفاره جماع ندارم، می خواهم بجای آن مساکین را اطعام دهم، چگونه؟

میخواستم کفاره جماع در روز رمضان را برایم توضیح بدهید من قدرت روزه در دو ماه پی درپی را ندارم پس چکار کنم .. مقدار اطعام وکیفیت آن چه است؟

 

الحمدلله،

بر کسی که در روز رمضان با همسرش جماع می کند واجب است تا بعنوان کفاره؛ برده ای آزاد کند، اگر ممکن نبود پس شصت روز پشت سرهم روزه بگیرد، و اگر از آن ناتوان بود پس شصت نفر مسکین را غذا دهد، و این کفاره باید بر حسب ترتیب باشد نه آنکه خود یکی را به دلخواه انتخاب کند مگر آنکه در انجام یکی از آنها ناتوان باشد، و جمهور علمای مذاهب این ترتیب را همینگونه ذکر کرده اند، چنانکه بخاری و مسلم از ابوهریره رضی الله عنه روایت می کنند: «بَیْنَمَا نَحْنُ جُلُوسٌ عِنْدَ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلم إِذْ جَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ: یَا رَسُولَ اللَّهِ هَلَکْتُ، قَالَ: «مَا لَکَ؟» قَالَ: وَقَعْتُ عَلَی امْرَأَتِی وَأَنَا صَائِمٌ، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «هَلْ تَجِدُ رَقَبَهً تُعْتِقُهَا؟» قَالَ: لا، قَالَ: «فَهَلْ تَسْتَطِیعُ أَنْ تَصُومَ شَهْرَیْنِ مُتَتَابِعَیْنِ؟» قَالَ: لا، فَقَالَ: «فَهَلْ تَجِدُ إِطْعَامَ سِتِّینَ مِسْکِینًا؟» قَالَ: لا، ..».

یعنی: نزد رسول ‏الله صلی الله علیه وسلم نشسته بودیم که شخصی آمد و گفت: ای رسول خدا! من هلاک شدم. رسول ‏الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «چه شده است»؟ آن شخص، گفت: ماه رمضان در حال روزه، با همسرم همبستری کردم. رسول ‏الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «آیا غلامی داری که او را آزاد کنی»؟ گفت: خیر. فرمود: «می‏توانی دو ماه متوالی، روزه بگیری»؟ گفت: خیر. فرمود: «می‏توانی شصت مسکین را خوراک بدهی»؟..

بنابراین برای شما جایز نیست که در صورت توانایی بر روزه گرفتن، به اطعام شصت مسکین روی آورید، و آنرا انتخاب نمایید هرچند که گرفتن دو ماه برای شما سخت باشد زیرا یکی از مقاصد این کفاره سنگین مجازات بر زوجین است تا در سختی بیافتند، مگر آنکه عذری داشته باشید مانند پیری و کهنسالی یا بیمار بودن یا آنکه زن حامله باشد و از روزه گرفتن عاجز باشند، و یا کسی توانایی کنترل شهوت خود را در طول این مدت ندارد و نمی تواند صبر داشته باشد.

حتی اگر فعلا توان ندارید می توانید آنرا به وقت دیگری موکول نمایید و در آن وقت دو ماه روزه بگیرید، مگر آنکه عذرهای مذکور همواره وجود داشته باشند..

خلاصه اینکه اگر شما زن و شوهر توانایی روزه گرفتن دارید، بر شما واجب می شود تا شصت روز را روزه باشید، و اگر واقعا از روزه گرفتن ناتوان هستید، پس برای شما جایز است که هر کدام از شما شصت نفر مسکین را طعام دهد، یعنی مجموعا با هم بایستی ۱۲۰ نفر را اطعام دهید یا در ۱۲۰ روز یک نفر را اطعام دهید، و روش اطعام بدینصورت است که: در ازای هر روز، یک وعده غذا به فرد مسکینی بدهید که او را سیر کند، پس شما می توانید:

– یا اینکه ۱۲۰ نفر را بطور همزمان دعوت کرده و اطعام دهید، و یا هر روز چند نفر اطعام دهید تا ۱۲۰ نفر کامل شود.

– یا آنکه یک نفر را هر روز برای مدت ۱۲۰ روز طعام دهید، و یا چند نفر را هر روز طعام دهید تا عدد ۱۲۰ کامل شود، مثلا هر روز پنج نفر را غذا دهید و فردا نیز همان پنج نفر را دوباره طعام دهید تا ۱۲۰ کامل شود.

و کسی را که طعام می دهید باید جزو مساکین باشد یعنی کسانی که دخلشان به خرجشان نمی‌رسد.

و اگر برای شما ممکن نیست که آن تعداد مسکین را بیابید، می توانید از دوستان یا امام مسجد بپرسید یا آنها را وکیل خود کنید تا با شما همکاری کنند.

 

نکته: جایز نیست که اطعام در کفاره را به پدران و مادران و پدربزرگان و مادربزرگان داد، و همچنین برای فرزندان و نوه ها چه دختر و چه پسر نیز جایز نیست طعام کفاره داد. ‏”فتاوی اللجنه الدائمه . المجموعه الثانیه” (۹/۲۲۱) .‏

نکته: دادن پول بجای اطعام جایز نیست.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین