معنای لغوی سنت

سنت در لغت به معنای راه و روش است، خواه خوب یا بد، پسندیده یا زشت باشد. ابن فارس گوید: سنت به معنای سیره و [راه و روش است] سنت رسول الله صلی الله علیه و سلم همان سیرت و راه و روش اوست . هذلی گوید:

فَلَا تَجْزَعَنْ مِنْ سُنَّهٍ أَنْتَ سِرْتَهاَ

فَأَوَّلُ رَاضٍ سُنَّهً مَنْ یَسیِرُهَا[۱]

«از راه و روشی که خودت آن را پی‏ریزی کرده‏ای بی‏تابی مکن * زیرا اولین کسی که از راه و روشی راضی و خشنود باشد کسی است که آن را پیموده است» و در لسان العرب چنین‏ آمده است: سنت عبارتست از هر راه و روشی که خواه خوب یا بد باشد و در حدیث نبوی این واژه و مشتقات آن به‏ وفور بکار رفته است،‏ اما در اصل به همان معنی طریقه و روش است[۲]. از جمله می‏توان به حدیث زیر اشاره کرد:

«مَنْ سَنَّ فی الْإسْلامِ سُنَّهً حَسَنَهً، فَعُمِلَ بِهَا بَعْدَهُ، کُتِبَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا، وَ لا یَنْقُصُ مِنْ أُجُورِهِمْ شَیْءٌ، و مَنْ سَنَّ فِی الْإسْلامِ سُنَّهً سَیِّئَهً فَعُمِلَ بِهَا بَعْدَهُ کُتِبَ عَلَیْهِ مِثْلُ وِزْرِ مَنْ عَمِلَ بِهَا، وَ لا یَنْقُصُ مِنْ أَوْزَارِهِمْ شَیْیءٌ»[۳].

«هر که در اسلام راه و روش نیکی وضع کند و پس از او (در حیاتش یا مماتش) بدان عمل شود، مانند کسی که بدان عمل کرده است، برایش پاداش نوشته می‌شود و این در حالی است که هیچ چیزی از پاداششان کم نمی‌‌شود و هر که در اسلام راه و روش بدی وضع کند، که پس از او در حیاتش یا مماتش بدان عمل شود، مانند گناه کسی که بدان عمل کرده است، بر او گناه نوشته می‌شود و این در حالی است که هیچ چیزی از گناهانشان کم نمی‌‌‏شود».

 

[۱]– ابن فارس: مجمل اللغه، تحقیق و بررسی زهیر عبدالمحسن سلطان (۲۰/۴۵۵).

[۲]– لسان العرب: ماده‏ی «سنن» (۱۳/۲۲۵).

[۳]– روایت صحیح مسلم کتاب العلم، باب: من سنّ سنه حسنه، (۴/۲۰۵۹)، ح(۱۰۱۷).