مراحل شکل گیری باران

(اللَّهُ الَّذِی یُرْسِلُ الرِّیَاحَ فَتُثِیرُ سَحَاباً فَیَبْسُطُهُ فِی السَّمَاءِ کَیْفَ یَشَاءُ وَیَجْعَلُهُ کِسَفاً فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلالِهِ فَإِذَا أَصَابَ بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ إِذَا هُمْ یَسْتَبْشِرُونَ) (الروم:۴۸)  خدا کسی است که بادها را وزان میسازد وبادها ابرها را بر می انگیزند. سپس خدا آنگونه که بخواهد ابرها را در أسمان میگستراند وأنها را به صورت توده هائی بالای یک دیگر انباشته ومتراکم میدارد و تو می بینی که ازلابلای آنها بارانها فرو می بارد, وهنگامی که آن را بر کسانی از بندگانش می باراند, آنان خوشحال ومسرور میگردند. دانشمندان ژئولوژی (زمین شناسان)با مطالعات که  بر روی ابرها  انجام دادندبه این نتیجه رسیدند که چگونگیباران از ابرها دارایسیستم  خاصیمیباشد . هواشناسان در مورد تشکیل ابر ها مطالعات کرده اند تا نحوه تولید و ایجاد باران،را بیابن , یافته ها نشان می دهد که تکوین ابرها طی سه مراحل باران ایجاد می کند.
ـ : ( الله الذی یرسل الریاح فتثیر سحاباً فیبسطه فی السماء ..) ابتدا ابرها با نْروی باد به حرکت در می آیند، قطعه های پراکنده و کوچک با نیروی باد به یکدیگر فشرده شده و در یک منطقه تجمع می یابند و ابرها رامی سازند.
ـ: ( فتثیر سحاباً فیبسطه فی السماء کیف یشاء و یجعله کسفاً ) . خدا کسی است که بادها را وزان میسازد وبادها ابرها را بر می انگیزند متصل بودن ابرهایکوچکتر به یکدیگر متصل و ابرهایبزرگتر را تشکیل میدهند،و ابرها را برای جمع و مرتب شدن می چرخاند، تاکه  مقدار قطراتیکه از زمین بخار میشود در حدود۰٫۰۱ ـ ۰٫۰۲ ملم ، می باشد و به همین میزان اب از اسمان فرود می اید
ـ: ( فترى الودق یخرج من خلاله ): و بعد می بینی که از میانآنها قطره بیرون می آید، اینابرها روی هم متراکم می شوند. وقتی ابرهای کوچکتر به هم میپیوندند و ابرهایبزرگتر را تشکیلمی دهند در ابرهای بزرگ حرکت و رشد عمودیبه سمت بالا صورت گرفته که این پدیده در مرکز ابرها بیشتر از لبه ها و کناره های آن رخ میدهد. و قطره هایآب، بزرگتر و سنگین تر شده و حرکت رو به بالای آنها متوقف میشود و به صورت قطره های باران و تگرگ فرود میآیند و در مسیر سقوط خـود با میلیونها ذره های دیگر آب برخورد می کنند که جذب آنها می شود و رفته رفـته بزرگ و بزرگ تر می شوند. تا اینکه به  پائین ابر می رسند و آن را ترک می کنند ، پس از ترک ابر نیز در مسیر خود  با قطره های کوچکتری که پیش از آنها از ابر جدا شده اند برخورد مى کنند.
ـ:خداوند متعال ازابرهای کوه مانند ریزه های یخ فرو می فرستد:
( ألم تر أن الله یزجی سحاباً ثم یؤلف بینه ثم یجعله رکاماًُ فترى الودق یخرج من خلاله و ینزل من السماء من جبال .. آیا نمی بینی خدا ابرها را برای جمع و مرتب شدن می چرخاند، بعد آنها را با هم مألوف می کند، بعد آنها را روی هم انباشته می کند، و بعد می بینی که از میانامتداد آنها قطره بیرون می آید. و از ابرهایکوه مانند که ریزه های یخ دارند نیز با چرخاندن آنها ….) همانطور که در آیه ذکرشده است,در اصل ریـزه های یـخ اسـت کـه در بـخـش بالائیابـر است، دانه های باران از ابر جدا می شوند و در قسمت فوقانیهوا به جبه سردیبر خورد میکنند و یخ میزنند و سپس طوهانهای کوبنده این دانه ها را مجددا به بالا پرتاب می کنند و بار دیگر این دانه ها به داخل ابر میروند ولایه دیگریاب رویان مینشیند که به هنگام جداشدن از ابر مجددا یخ میزنند. همین که تگرگ از قسمت سرد ى ابر فرو می ریزد یعنیهمان جایی که بلورهای یخ در آن تشکیل میشود، ابرها باردار می شوند و قطره های آب با تگرگ به هم برخورد کرده یخ می زنند و باقیمانده گرمایخود را از دست میدهند. سطح تگرگ گرمتر از اطراف خود بلور است. وقتیتگرگ با بلور یخ مجاور وپیوستمیشود یک پدیده مهم رخ می دهد.کلاً الکترونها همیشه از ناحیه سردتر به نقطه گرمتر حرکت می کند. در همین حال وقتی قطره های خیلیسرد و یخ زده در تماس با یک دانه تگرگ قرار میگیرند همین پدیده رخ میدهد و از این رو تگرگها بار منفیگرفته و قطرات بسیار سرد یخ بار مثبت می گیرند و در برخورد با تگرگ خرد و متلاشیمیشوند حال ذرهای خرده شده یخ سبکتر شده و به لایه های بالایی ابر صعود می کنند و تگرگ با بار منفیباقیمانده و در لایه های . تا جائی که وزن آنها قدری سنگین می شود کـه بـاد دیگـر نمی تواند آنـهـا را با جـریـان خود به بالا ببرد و در نتیجه سقوط می کنند.
در ابـر ها  جریان برق مثبت و منفی می باشد:
بنابراین لایه هایزیرین ابر کلاً دارایبار منفیبوده و سپس این بار منفیبه صورت برق به زمین تخلیه میگردد. و مخصوصاً ذره های یخی موجود، در ابر بالا و پائین برده می شـوند کـه باعـث ایجـاد جـریان مثبت و منفی برق می شود. نتیجه می گیریم که تگرگ نقش مهمیدر تولید برق دارد.
هارون یحیى