قواعدی در باب اسماء و صفات (۳)

قاعده سوم: اسماء و صفات توقیفی هستند

اسماء و صفات الله تعالی توقیفی هستند و برای عقل در آن مجالی نیست بر این اساس واجب است که در آن بر همان چیزی که در کتاب و سنت بیان شده اکتفا نمود که در آن زیاد و کم کردن راه ندارد زیرا آنچه را که لایق به الله تعالی در اسماء و صفات است عقل قادر به درک آن نیست پس واجب است بر نص توقف نمود. الله تعالی می‌فرماید: ﴿وَلَا تَقۡفُ مَا لَیۡسَ لَکَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ کُلُّ أُوْلَٰٓئِکَ کَانَ عَنۡهُ مَسۡ‍ُٔولٗا ٣۶﴾ [الإسراء: ۳۶]. «در آنچه بر آن علم نداری توقف کن زیرا گوش، چشم و دل همه مورد سؤال واقع خواهند شد.» و امامان اسلام بر این منهج قرار داشته‌اند.

امام احمد می‌فرماید: (لا یوصف الله إلا بما وصف به نفسه أو وصفه به رسوله لا یتجاوز القرآن والحدیث) «الله تعالی جز به آنچه خود را به آن وصف نموده یا پیامبر او را به آن وصف کرده که قرآن و حدیث است وصف نمی‌شود». تعدادی از علما بیان می‌کنند که توصیف یک چیز برای فهم آن از سه طریق امکان پذیر است: یا به وسیله دیدن آن، یا دیدن مانند آن یا وصف آن از کسی که آن را می‌شناسد. و علم و شناخت ما نسبت به پروردگارمان و اسماء و صفاتش در طریق سوم خلاصه شده است و آن وصف او از طریق کسی است که او را می‌شناسد  و کسی از خداوند نسبت به خودش عالمتر نیست سپس پیامبران که به آن‌ها وحی می‌شود. پس ضرورت طریق وحی برای فهم در اسماء و صفات لازم است بنابراین ما پروردگارمان را در دنیا نمی‌بینیم و او را به آنچه وصف می‌شود بدون شبیه کردن به مخلوقات وصف می‌نماییم. پروردگار ما بلند مرتبه و پاک است.