عرباض بن ساریه ا گوید: «وَعَظَنَا رَسُولُ اللهِ ص مَوْعِظَهً وَجِلَتْ مِنْهَا الْقُلُوبُ، وَذَرَفَتْ مِنْهَا الْعُیُونُ، فَقُلْنَا: یَا رَسُولَ اللهِ کَأَنَّهَا مَوْعِظَهُ مُوَدِّعٍ، فَأَوْصِنَا، قَالَ: أُوصِیکُمْ بِتَقْوَى اللهِ ﻷ، وَالسَّمْعِ وَالطَّاعَهِ وَإِنْ تَأَمَّرَ عَلَیْکُمْ عَبْدٌ، فَإِنَّهُ مَنْ یَعِشْ مِنْکُمْ فَسَیَرَى اخْتِلاَفاً کَثِیرًا، فَعَلَیْکُمْ بِسُنَّتِی وَسُنَّهِ الْخُلَفَاءِ الرَّاشِدِینَ الْمَهْدِیِّینَ مِن بَعدی، عَضُّوا عَلَیْهَا بِالنَّوَاجِذِ، وَإِیَّاکُمْ وَمُحْدَثَاتِ الأُمُورِ، فَإِنَّ َکُلَّ بِدْعَهٍ ضَلاَلَهٌ»: (رسول الله ما را چنان موعظه ی رسا و شیوایی نمود که دلها از آن ترسید و چشمها به اشک آمد. گفتیم: ای رسول الله! گویا این سخنرانی موعظه ی شخصی است که الوداع می گوید، پس ما را وصیت فرما! فرمود: شما را به ترس از الله و حرف شنوی و فرمانبرداری سفارش مى کنم اگر چه برده ای برشما امیر شود؛ زیرا کسی که از شما زندگی سپری کند، اختلاف بسیاری خواهد دید. برشماست که از سنت من و خلفای هدایت شده ی بعد از من، پیروی کنید، بر این روش سخت پایبند باشید، و شما را از نوآوریِ دینی برحذر مى دارم، چرا که هر بدعتی گمراهی است)[۱].
ابن رجب حنبلی گوید: این فرموده ی رسول الله صلی الله علیه وسلم: «(فإنه من یعش منکم) بعدی (فسیرى اختلافا کثیرا، فعلیکم بسنتی وسنه الخلفاء الراشدین المهدیین من بعدی عضوا علیها بالنواجذ»، از اختلافات فراوانی که در اصول و فروع دین، اعمال، گفتار و اعتقادات واقع خواهد شد، خبر می دهد. این خبر با روایتی که از ایشان در مورد پراکندگی و تقسیم امتش بعد از ایشان به۷۲ فرقه، آمده است برابر و موافق است. فرقه هایی که همه جز یکی در آتش اند. آن هم گروهی که در اعتقادات و باورها، اعمال و اقوال بر روش خلفای راشدین که سنت کامل محسوب می شود، باشد. از این روست که سلف در قدیم روش ومنهجی که دارای این ویژگی ها بوده را، سنت می نامیدند[۲]. وی همچنین می گوید: وقتی پیامبر به حرف شنوی و پیروی از متولّیان امور دستور می دهد و در پی آن به پیروی از سنت خویش و سنت خلفای راشدین ش امر می فرماید، دلیل بر این است که سنت خلفای راشدین بر خلاف دیگر والیان امور، باید همانند سنت پیامبر تبعیّت شود[۳]. گویم(مؤلف): ضمیرِ (ها) که در (عضوا علیها بالنواجذ) آمده است مفرد می باشد. و وقتی رسول الله سنت خلفای راشدین و سنت خودش، را با ضمیرِ مفرد ذکر می نماید، می خواهد بگوید: که هر دو سنت در پیروی شدن یکی است. به همین خاطر نگفت: (عضوا علیهما بالنواجذ) که ضمیر دلالت بر تثنیه (دو) بکند. این عمل دلالت دارد که سنت خلفای راشدین، همان فهمِ صحیح و به کارگیریِ درست، از سنت رسول می باشد. لذا صد در صد فهم و عملِ به سنت، باید مقید به روش سلف و امامان آن ها یعنی خلفای راشدین باشد.
[۱] ابوداود، احمد، ابن ماجه، ترمذی، و گفته است این حدیث ((حَسَن صحیح)) است. حافظ ابو نعیم در مورد این روایت می گوید: این حدیث، جَیِّد از احادث صحیح اهل شام است.
[۲] جامع العلوم و الحکم، ابن رجب حنبلی. چاپ حلبی. نوبت پنجم، (ص ۲۵۸).
وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین