قرآن در باره صحابه چه می گوید؟ (۱)

اینک قرآن ! کتابی که ما به آن ایمان داریم .اینک این کتاب آسمانی این معجزه پیامبراست که ازصحابه سخن میگوید .درصفحات گذ شته به مناسبتهای مختلف نظر قرآن مجید را در راه اصحاب رسول خدا بیان کردیم و در این گفتار مستقلاً در این باره سخن می گوییم تا اگر هنوز در دل کسی شبهه ای باقی مانده باشد رفع گردد .

قرآن به تعدد ، صفات نیکی را به صحابه منسوب می کند که برخی را می شماریم:
۱ـ را ستگویان
{لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِینَ الَّذِینَ أُخْرِجُوا مِنْ دِیَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ یَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَاناً وَیَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِکَ هُمُ الصَّادِقُونَ} (الحشر:۸) ( غنیمت بی زحمت جنگی مال مهاجرین بی چیزی است که از دیار و دارایی خود رانده شدند در حالیکه جویای فضل خدا و خشنودی اویند و یاری میدهند خدا را و رسولش را و آنهایند صادقان ) می فرماید آنها که از مکه و مال و شهر خود محض به رضای خدا اخراج شدند مردمانی صادقند و بعد یکی از ما می گوید نه خیر اینها کذابند !
۲ـ مرحمت بخشایش خدا برای آنهاست .
{لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَالْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِینَ اتَّبَعُوهُ فِی سَاعَهِ الْعُسْرَهِ مِنْ بَعْدِ مَا کَادَ یَزِیغُ قُلُوبُ فَرِیقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَیْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَؤُوفٌ رَحِیمٌ} (التوبه:۱۱۷) (بدرستیکه الله برحمت خود بخشید بر پیامبر و مهاجرین و انصاری که از او در وقت سختی پیروی کردند بعد از آنکه نزدیک بود که متزلزل شود ( ازجای کنده شود ) دل گروهی از آنها پس خدا برحمت متوجه شد برایشان بدرستیکه اوست بخشاینده و مهربان ) . جالب این جاست که عالمان مذهب تشیع نیز می پذیرند که مطلوب این آیه یاران پیامبرند اما باز بروش خود تفسیر می کنند آنها از قول امام صادق و امام رضا نقل می کنند که جمله. {قَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِیِّ وَالْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ} (التوبه: الآیه۱۱۷) صحیحش این است .(… لقد تاب الله بالنبى على المهاجرین والانصار… ) آنها در توضیح عمل خود میگویند رسول خدا که گناهی نکرده بود تا مشمول عفو شود البته این خود جای حرف دارد که آنها به چه جرات می گویند آیه را باید اینطور خواند اما بفرض محال باشد قبول است رسول خدا را در این شامل نمی کنیم صحابه که به رای شما گناه کرده بودند را که دیگر مجبورید مشمول آیه بدانید پس از این آیه و به اعتراف خود شما و به اعتراف امام شما و به اعتراف مفسر شما ثابت می شود که خداوند (جل و علا) مهاجرین وانصاری که قلبشان نزدیک بود درگرما گرم و شدت جنگ از جا کنده شود را بخشید چونکه خدا به آنها رئوف و رحیم است .اگرحضرت محمد (صلی الله علیه وآله و سلم ) را با آن استدلال مشمول این آیه ندانید حتماً علی را هم نمیدانید زیرا به استدلال شما حضرت علی هم که معصوم است گناهی نکرده بود پس شاملین این آیه بقیه صحابه هستند. دانستیم خدا به مومنان رئوف و رحیم است و دانستیم که مهاجرین و انصار مؤمن بودند و حالا خوب است بدانیم که این آیه در باره جنگ با رومیان و جنگ تبوک است و تقریباً یک سال قبل از رحلت پیامبر نازل شد و تاریخ نویسان همراهان پیامبر را نیز ۴ تا ۱۰ نفر ندانسته بلکه آنها ۳۰ هزار نفر بودند حالا اگر کسی اصرار دارد که حضرت با ۱۰ نفر به جنگ رومیان رفته اند دیگر مختار است.
۳ـ بهترین امت ها
{کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ} (آل عمران: من الآیه۱۱۰).
شما بهترین امت هستید که خارج شدید (مقرر شدید ) برای مردمان (چون) امر به معروف می کنید و از بدیها مردم را باز دارید و ایمان به خداوند دارید در این آیه خداوند (جل و علا) که را مخاطب می کند روی سخن با چه کسی است ؟ معلوم است مؤمنان زمان پیامبر (صلی الله علیه وآله و سلم ) را مورد خطاب قرار داده است و می فرماید شما بهترین امت هستید چونکه ایمان به خدا دارید و امر به معروف و نهی از منکر میکنید . خداوند (جل و علا) شهادت میدهد که آنها بهترین امت هستند گروهی از مسلمانها شهادت میدهند که آنها بدترین افراد امت هستند خوب حالا حرف کی را باور کنیم حرف خدا را یا حرف اینها را ؟
۴ـ رشد یافته گان .
{وَاعْلَمُوا أَنَّ فِیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ لَوْ یُطِیعُکُمْ فِی کَثِیرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلَکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْأِیمَانَ وَزَیَّنَهُ فِی قُلُوبِکُمْ وَکَرَّهَ إِلَیْکُمُ الْکُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَالْعِصْیَانَ أُولَئِکَ هُمُ الرَّاشِدُونَ} (الحجرات:۷). «و بدانید که درمیان شما رسول خدا است اگر فرمانبردار شما در بسیاری از امور باشد پس به رنج خواهید افتاد ولی الله ایمان را برای شما (درچشم شما) چیزی دوست داشتنی قرار داد و آنرا زینت قلبهای شما نمود و بدتان آورد از کفر و فسق و سرکشی و آنها رشد یابندگان هستند .در این آیه خداوند(جل و علا) صاف و پوست کنده فرموده که در قلب مؤمنانی که پیامبر در بین شان است ایمان را زینت داده و آنرا چیزی دوست داشتنی قرار داده و کفر و فسق و سرکشی راچیز بدی در نظر شان جلوه داده است و چون به این دو صفت آراسته اند لذا دائماً به پیش میروند .(راشدین)
و حق هم هست که به پیش روند چونکه آدمی که از بدی بدش آمد هرگز بدی نمی کند و اگر از خوبی خوشش آید و آنرا مطابق با هوای نفسانی خود دید دیگر چه چیزی مانعش میشود که از خوبی دوری کند ؟ شیطان بدی را برای انسان خوب جلوه میدهد و آدمی را وسوسه میکند اما با توجه به آیه فوق این کار در مورد قاطبه صحابه ممکن نبوده زیرا خدا دلهای آنها را به ایمان آرایش داده بود پس آنها راشد بودند و دائماً به جلو میرفتند .خوب! حالا حرف کی را باور کنیم ؟ حرف خدا را که گواهی میدهد این مردم ایمان دارند ایمان را دوست دارند و پیش میروند یا حرف آنکس را که می گوید این مردم نفاق و کفر را دوست دارند و دائماً قهقرا میروند .حرف کی را باورکنیم ای صاحبان چشم وگوش و دل حرف چه کسی را باور کنیم ؟
یکی شاید این جابگوید:  عمو! یواشتر چرا این قدر تند میروی از کجا معلوم که این آیه در حق صحابه باشد ؟
در جواب می گویم : از این جمله آیه : {وَاعْلَمُوا أَنَّ فِیکُمْ رَسُولَ اللَّهِ} و بدانید در بین شما رسول خدا است .
از این آیه می فهمیم که مقصود یاران پیامبر بوده اند، رسول خدا در بین کی بود؟ دربین ما بود یا در بین کفار مکه یا در روم یا در ایران ؟ درهیچکدام از این جاها نبود رسول خدا در مدینه و در بین مؤمنان بود و مؤمنان مدینه انصار بودند که او را به شهر خود و درمیان خود راه دادند و مهاجرین بودند که ایشان را تا آنجا همراهی کردند . پس همین دوگروه بودند و جای شک و بحث هم نیست !
۵ـ یاری دهندگان محمد ( صلی الله علیه وآله و سلم )
{وَإِنْ یُرِیدُوا أَنْ یَخْدَعُوکَ فَإِنَّ حَسْبَکَ اللَّهُ هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِینَ} (لأنفال:۶۲). ای محمد (صلی الله علیه وآله و سلم )‌و اگر قصد فریب دادنت را دارند پس خدا ترا بس است خدایی که یاری داد تو را به نصرت خود و بواسطه مؤمنان !کسانی که محمد)صلی الله علیه وآله و سلم) را یاری دادند و سبب پیروزی او برکفار مکه شدند یک لشکر کامل بودند نه ۴یا۵ نفر و خداوند گواهی میداد که در مقابل خدعه کفار خدا او را با یاری خود و یاری مؤمنان تائید می کند .
۶ـ فرشتگان به کمک صحابه آمدند .
{إذْ تَقُولُ لِلْمُؤْمِنِینَ أَلَنْ یَکْفِیَکُمْ أَنْ یُمِدَّکُمْ رَبُّکُمْ بِثَلاثَهِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَهِ مُنْزَلِینَ} {بَلَى إِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا وَیَأْتُوکُمْ مِنْ فَوْرِهِمْ هَذَا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُمْ بِخَمْسَهِ آلافٍ مِنَ الْمَلائِکَهُ مُسَوِّمِینَ} (آل عمران:۱۲۵). پس وقتی می گفتی به مسلمانان آیا بس نیست شما را اینکه پروردگارتان یاریتان کند به ۳هزار فرشته فرود آورده شده ! بله اگر صبر کنید و تقوی پیشه نمایید آن هنگام که کافران با جوش خود به شما هجوم آوردند پس پرودگار تان شما را با ۵ هزار فرشته نشان زده شده یاری دهد . {إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعَاسَ أَمَنَهً مِنْهُ وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَیُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطَانِ وَلِیَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِکُمْ وَیُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ إِذْ یُوحِی رَبُّکَ إِلَى الْمَلائِکَهِ أَنِّی مَعَکُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِینَ آمَنُوا سَأُلْقِی فِی قُلُوبِ الَّذِینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ کُلَّ بَنَانٍ} (لأنفال:۱۱-۱۲ ). بیاد آورید آن هنگام را که خداوند شما را خواب آلود کرد تا از طرفش برایتان آرامش باشد. و فرود میاورد برشما از آسمان آبی را تا بواسطه آن شما را پاک گرداند و پلیدی شیطان را از شما دور کند و قلب هایتان را به هم وصل نماید و قدمهایتان را ثابت و پا برجا گرداند آنگاه که وحی می فرستاد خدایت بسوی فرشتگان که بدرستی من با شمایم پس استوار سازید مسلمانان را ، رعب خواهم افگند در دل کافران بزنید بالای گردنها و بزنید دست و پای ایشان را از هر طرف . {فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَکِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَلَکِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِیُبْلِیَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْهُ بَلاءً حَسَناً إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ} (لأنفال:۱۷).
پس شما نکشتید آن گروه را و لکن خدا کشتشان ! و تیر نیانداختی تو آن هنگام که تیراندازی کردی ( بلکه در اصل ) خدا تیرانداخت تامسلمانان را ازطرف خویش عطاء بخشد و بدرستیکه الله شنوای داناست . {قَدْ کَانَ لَکُمْ آیَهٌ فِی فِئَتَیْنِ الْتَقَتَا فِئَهٌ تُقَاتِلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَأُخْرَى کَافِرَهٌ یَرَوْنَهُمْ مِثْلَیْهِمْ رَأْیَ الْعَیْنِ وَاللَّهُ یُؤَیِّدُ بِنَصْرِهِ مَنْ یَشَاءُ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَعِبْرَهً لِأُولِی الْأَبْصَارِ} (آل عمران:۱۳). «بدرستیکه برای شما در دو گروه که بهم آویختند نشانه ای است.گروهی در راه خدا جهاد میکردند و گروه دیگر کافر بودند . مسلمانان آن کافران را دو برابر خویش دیدند ولی خدا هرکسی را بخواهد بپیروزی رساند و تاییدش کند بدرستیکه درآن عبرتی است برای صاحبان بصیرت.»تمام این آیات درباره اصحاب پیامبر و مربوط به یوم بدر است و اکثریت این بزرگان بدری پس از وفات پیامبر نیز زنده بودند یعنی همه این آیات را خدا در باره کسانی گفته که میدانسته کافر می شوند !!
۷ـ بدی به آنها نمی رسد .
و این آیه در مورد کسانیست که پس از شکست در جنگ احد سستی نکردند و بدنبال کافران رفتند و بتعقیب آنان پرداختند تا کفار پراگنده و فراری شدند . {الَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِیمٌ الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَاناً وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ فَانْقَلَبُوا بِنِعْمَهٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ لَمْ یَمْسَسْهُمْ سُوءٌ وَاتَّبَعُوا رِضْوَانَ اللَّهِ وَاللَّهُ ذُو فَضْلٍ عَظِیمٍ} (آل عمران: ۱۷۲-۱۷۴). (آن کسانیکه پس از رسیدن زخم و آزار، حکم خدا و پیامبرش را قبول کردند برای نیکوکاران وتقوی پیشه کنندگان آن جماعت پاداشی بس بزرگ است . برای آنهائی که وقتی مردم برایشان گفتند که کافران برضد شما لشکر ها گرد آورده اند پس بترسید و بر حذر باشید اما آنها ایمانشان فزونی گرفت و جواب دادند . خدا ما را کافی است . و نیکو کارگزار و وکیلی است . پس برگشتند با نعمتی از خدا و فضلی از او که بواسطه آن نرسد به آنها هیچ بدی و سختی و جویای خشنودی خدا شدند و خدا دارای فضل بزرگ است .) خداوند میفرماید .(… لم یمسسهم سوء… ) بدی آنها را لمس نکرد .
خیلی از این افراد در انتخاب خلیفه پس از وفات رسول الله (صلی الله علیه وآله و سلم ) شرکت داشتند چطور شیعه بعد از آنکه خداوند(جل و علا ) ضمانت کرده که (لم یمسهم سوء) گواهی میدهد که این مردم به بزرگترین بدی متصور یعنی نافرمانی و مخفی کردن دستور خدا چنگ آویختند .

مقاله پیشنهادی

فضیلت مهاجران و انصار

الله متعال می‌فرماید: ﴿لِلۡفُقَرَآءِ ٱلۡمُهَٰجِرِینَ ٱلَّذِینَ أُخۡرِجُواْ مِن دِیَٰرِهِمۡ وَأَمۡوَٰلِهِمۡ یَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٗا …