فضیلت صحابه در احادیث نبوی صلی الله علیه وسلم (۱)

 امام بخاری : از عبدالله بن مسعود روایت می ­کند که: « سئل رسول الله صلی الله علیه وسلم أی الناس خیر قال: أقرانی ثم الذین یلونهم ثم الذین یلونهم، ثم یجیء قوم تبدر شهاده أحدهم یمینه وتبدر یمینه شهادته»: (از رسول الله صلی الله علیه وسلم سوال شد که بهترین مردمان چه کسانی هستند؟ فرمود: قرن من. سپس آنان که بعد از ایشان­ند و بعد، آنان که در پی ایشان­ند. بعداً مردمانی خواهند آمد که گواهی یکی از آنان بر سوگندش و سوگندش بر گواهی ­اش سبقت می­ گیرد)[۱].

 عمران بن حصین گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إن خیرکم قرنی ثم الذین یلونهم ثم الذین یلونهم ثم الذین یلونهم. قال عمران: فلا أدری أقال رسول اللهصلی الله علیه وسلم بعد قرنه مرتین أو ثلاثاً»: (بهترین شما (مسلمانان) قرن من هستند. سپس آنان که بعد از ایشان­ند. سپس آنان که بعد از آن­ ها هستند. بعد کسانی که در پی آنان می ­آیند. عمران گفت: نمی ­دانم رسول الله بعد از قرن خویش دو قرن را نام برد یا سه قرن)[۲].

عایشه می ­گوید: «سأل رجل النبی أی الناس خیر؟ قال: القرن الذی أنا فیه ثم الثانی ثم الثالث»: (شخصی از رسول الله پرسید، بهترین مردم کیست؟ فرمود: قرنی که من در آنم. بعد دومی سپس سومی)[۳].

ابوهریره از پیامبر روایت می ­کند که: «لا تسبوا أصحابی فوالذی نفسی بیده لو أن أحدکم أنفق مثل أحد ذهباً ما أدرک مد أحدهم أو نصیفه»: (یارانم را ناسزا نگویید. سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، اگر یکی از شما به حجم کوه اُحُد انفاق کند به اندازه ­ی مُدِّ(۵۴۴گرم) یا نصف مُدِّ یکی از آنان نمی­ رسد)[۴].

علیا از قول رسول الله می ­گوید: «لعل الله اطّلع إلى أهل بدر فقال: اعملوا ما شئتم فقد وجبت لکم الجنه أو فقد غفرت لکم»: (چه بسا الله از بالا بر اهل بدر نگریسته و فرموده است : هر کاری که می خواهید بکنید؛ بهشت که برای شما واجب گردیده است؛ یا(می­ فرماید)، از شما گذشتم)[۵].

روایتی مرفوع در صحیح مسلِم آمده است که: «لا یدخل النار من بایع تحت الشجره»: (هیچ یک از آنان ­که زیر درخت (حدیبیه) بیعت کرده، وارد آتش نمی­ شود)[۶].

عرباض بن ساریه می ­گوید: نبی اکرم فرمودند: «علیکم بسنتی وسنه الخلفاء الراشدین المهدیین من بعدی عضوا علیها بالنواجذ»: (باید که سنت من و خلفای راشدین هدایت یافته ­ی بعد از مرا برگزینید. مصرّانه بر آن پای­بند باشید)[۷].

ابو برده از پدرش روایت کرده است که می­ گوید: «صَلَّیْنَا الْمَغْرِبَ مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، ثُمَّ قُلْنَا: لَوْ جَلَسنَا حَتَّى نُصَلِّیَ مَعَهُ الْعِشَاءَ. فجَلَسنَا فَخَرَجَ إِلَیْنَا. فَقَالَ: ” مَا زِلْتُمْ هُنَا؟ ” قُلْنَا: یَا رَسُولَ اللهِ صلَّینَا مَعَک ثُمَّ قُلْنَا: نَجلِسُ حتَّی نُصَلِّی مَعَکَ الْعِشَاءَ. قَالَ: ” أَحْسَنْتُمْ أَوْ أَصَبْتُمْ “. ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ لِلسَّمَاءِ، وَکَانَ کَثِیرًا مَا یَرْفَعُ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ، فَقَالَ: ” النُّجُومُ أَمَنَهٌ لِلسَّمَاءِ؛ فَإِذَا ذَهَبَتِ النُّجُومُ أَتَى السَّمَاءَ أمرُها. وَأَنَا أَمَنَهٌ لِأَصْحَابِی فَإِذَا ذَهَبْتُ أَتَى أَصْحَابِی مَا یُوعَدُونَ. وَأَصْحَابِی أَمَنَهٌ لِأُمَّتِی؛ فَإِذَا ذَهَبَ أَصْحَابِی أَتَى أُمَّتِی مَا یُوعَدُونَ»:

(نماز مغرب را با پیامبر ادا کردیم. سپس گفتیم: بنشینیم تا نماز عشاء را هم با پیامبر بخوانیم. لذا نشستیم. پیامبر نزدمان آمد و فرمود: هنوز اینجایید؟ گفتیم: ای رسول با شما نماز گزاردیم، سپس گفتیم بنشینیم تا عشاء را هم با شما بخوانیم. فرمود: خوب کاری کردید أحسنتُم یا گفت: کار درستی کردید. سپس رو به آسمان کرد. البته زیاد به آسمان می نگریست. فرمود: ستاره­ ها مأموران و پاسبانان­ آسمان­ند؛ چون ستارگان رفتند آن­چه وعده شده بر سر آسمان خواهد آمد. و من نگهبان اصحابم هستم. چون من بروم، آن­چه بر اصحابم وعده شده است، خواهد آمد. و اصحابم پاسداران امتم هستند. وقتی رفتند، آن­چه وعده شده بر امتم خواهد آمد)[۸]. أَمَنَهٌ در این روایت به معنای عامل امنیت است که به پاسبان و نگهبان ترجمه شد. حدیث فوق می­ گوید: رفتن صحابه و پایان نسل آنان، پیدایش بدعت ­ها و نوآوری دینی و فتنه را به دنبال دارد. این طور هم شد. تمام این پیش­گویی ­ها (از طریق وحی) دلایلی بر تأیید نبوت رسول الله است.

 

 

[۱]بخاری، کتاب فضائل الصحابه، باب فضائل اصحاب النبی صلی الله علیه وسلم . مسلم، فضائل الصحابه باب فضائل الصحابه ثم الذین یلونهم.

[۲] قبلی.

[۳] مسلم، قبلی.

[۴] مسلم، کتاب فضائل الصحابه، باب تحریم سب الصحابهش.

[۵]  بخاری کتاب المغازی، باب غزوه الفتح، کتاب التفسیر، کتاب الأدب و کتاب الجهاد. مسلم کتاب فضائل الصحابه، باب فضائل أهل بدر و قصه ­ی حاطب بن أبی بلتعه .

[۶] مسلم، کتاب فضائل الصحابه، باب من فضائل أصحاب الشجره أهل بیعه الرضوان.

[۷] احمد، ابوداود، ابن ماجه و ترمذی می­ گوید: این رواین حَسَن و صحیح است. در اربیعن نووی هم ذکر شده است.

[۸] مسلم، کتاب فضائل الصحابه باب بیان أن النبیص أمان لأصحابه.

مقاله پیشنهادی

آنچه به هنگام بازگشت از حج یا عمره یا غیره گفته می‌‌شود

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ رضی الله عنهما قَالَ: کَانَ رَسُولُ اللهِ صلی الله علیه …