آری منزلت اهل بیت بسیار والا و فضائلشان بیشمار است که در آیات و روایات زیادی بیان گردیده و به تواتر رسیده است، اعم از اینکه حضرتش صلی الله علیه وآله وسلم را دیده و با ایشان هم صحبت شده، یا اینکه (بشرط ایمان و تقوی) از آن ذریه طاهره بوده باشند.
اهل بیت دو نوع فضائل دارند یکی فضائلی که اختصاصاً در رابطه با آنان آمده، و دیگر فضائلی که در باره عموم صحابه رضوان الله علیهم آمده است، قطعاً آن عده از اهل بیت که افتخار صحبت رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم را داشته اند اولین کسانی خواهند بود که این فضائل شامل حالشان می شود.
قبلا درباره صحبت با رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم سخن گفتیم اما در اینجا از رحمت و شفقت بین این یاران صمیمی سخن خواهیم گفت، هر چه از صحبت با رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم و فضائل آن سخن گفته شود باعث ملال و خستگی نمیگردد؛ زیرا هم صحبت بودن با پیامبر بخش جدایی ناپذیری از زندگی پر برکت آن خورشید عالمتاب و صاحب برکات است، که به مجرد ایمان به ایشان و صحبت با آن حضرت، یاران نازنینش افتخار یافتند که صحابی نامیده شوند.
درجات صحابه
اما مقام و منزلت و درجات هر کدام از آنان در بهشت جاویدان، بنابر اعمال و جهادشان با سید المرسلین صلی الله علیه وآله وسلم متفاوت است،کما اینکه در دنیا نیز مقام و درجات آنان متفاوت است، بعضی مهاجر و بعضی انصارند، بعضی قبل از فتح مکه ایمان آورده اند و برخی بعد از آن، اما از سوی خداوند به همه آنان وعده بهشت داده شده است:
لا یَسْتَوِی مِنْکُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِکَ أَعْظَمُ دَرَجَهً مِنَ الَّذِینَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَکُلّاً وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ
«کسانی از شما که پیش از فتحِ (مکه) انفاق کردند و (باکافران) جنگیدند (با انفاق کنندگان و جهادگران پس از فتح مکه) یکسان نیستند. آنان در منزلت، از کسانی که پس از(فتح مکه) انفاق کردند و (باکافران) جنگیدند، بزرگترند، و خداوند به هر یک (از آنان سرانجامِ) نیک(بهشت) را وعده داده است. و خداوند از آنچه می کنید با خبر است».
آری همه آنان فضیلت و منزلت خود شان را دارند، و ما باید این عظمت را درک کنیم، و اینکه این صحبت، خود منزلت و افتخار مستقلی است، و علاوه بر آن درجات آنان به اعتبار اعمالشان متفاوت است.
وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِینَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِینَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَداً ذَلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ
« و پیشروان نخستین از مهاجرهخین و انصار و کسانی که به نیکوکاری از آنان پیروی کردند، خداوند از آنان خشنود شد و (آنان نیز) از او خشنود شدند. و برایشان باغهایی که فرودستِ آن جویباران روان است آماده ساخت که درآنجا همیشه جاودانه اند. این کامیابی بزرگ است».
پس اینها در بالاترین درجه هستند، و کسانی که هر دو افتخار را داشته اند، یعنی صحابه آل اطهار رضی الله عنهم اجمعین که هم مقام صحبت و هم مقام قرابت را دارند، درجات آنان نیز به اعتبار اعمالشان متفاوت است.