- در انتها: شما ابن سباء را شخصیتی موهوم و افسانهای میدانید[۱]. چطور میشود یک نفر را که نامش در بیشتر کتب تاریخی (وحتی کتب شیعه) آمده و حتی فرقهای به این نام وجود داشته (سباییه) جعلی و موهوم و دروغ دانست ولی نمیتوان در نحوه برداشت (آن هم برداشت فعلی) از یک واقعه تاریخی(یعنی غدیر) شک کرد و آن برداشت را تحریف شده دانست؟[۲].
- اگر ملاک انتخاب رهبر را شوری ندانیم و بگوییم باید لایقترین فرد انتخاب شود به تناقض بر میخوریم زیرا ملاک تشخیص فرد لایق، نسبی و بسته به نظر مردم است.
- چنانچه موضوع آیه تبلیغ، انتخاب حضرت علی علیه السلام به خلافت نبوده باشد آیا اینهمه هیاهو و تفرقه افکنی با استناد به این آیه، بستن دروغ و افتراء به ذات مقدس خداوند نیست و آیا دروغ بستن به خداوند، گناه کبیره و غیرقابل بخشش نیست؟ به این دلیل که:
- در این رابطه اجماعی بین عموم مسلمین وجود ندارد. و اکثریت مسلمین، نظری خلاف این دارند.
- میدانیم که در عربستان شمالی انتخاب رییس یا حاکم بنا به نظر اکثریت و به صورت شوری بوده[۳] (حتی شخص پیامبر نیز بنا به نظر اکثریت مردم مدینه به ریاست انتخاب میشوند) و میدانیم که اسلام هر قانونی که مربوط به دوران جاهلی بوده و پسندیده و مثبت بوده را تایید میکرده (مانند لزوم غسل جنابت، حرام بوده ۴ ماه، حج و…).
- در مفاد آیه نیز، تصریحی به نام شخص یا حتی اینکه موضوع ابلاغ چیست نشده است.
- قرآن در موارد شک برانگیز و شبهه ناک[۴] میفرماید: ﴿وَلَا تَقۡفُ مَا لَیۡسَ لَکَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ کُلُّ أُوْلَٰٓئِکَ کَانَ عَنۡهُ مَسُۡٔولٗا ٣۶﴾ [الإسراء: ۳۶]. «آنچه را به آن علم و اطمینان نداری پیروی نکن همانا گوش و چشم و دلها همگی در پیشگاه خداوند مسئولند».
- در آیات قرآن آمده که: این قرآن به زبان فصیح عربی و به صورت روشن و واضح و بدون هیچ شک و شبههای فرو فرستاده شده و جدا کننده حق از باطل و فرقان و… است. آیا همه این آیات، دال بر این نیست که سخنان خداوند، خالی از ایهام و دوپهلویی و شک برانگیزی است؟ و مردم برای فهم آن نیاز به قیم و عقل دیگران ندارند. و آیا نعوذ بالله خداوند که علامالغیوب است نمیدانسته که اگر در این آیه ذکری از خلافت نشود یا نامی از خلیفه برده نشود ممکن است امت دچار تفرقه و گمراهی شده و به قول شما مسیر انحراف را طی کند؟ اگر واقعاً به این راحتی میشده جلوی انحراف را گرفت چرا خداوند چنین نکرد؟ پس آیا منحرف واقعی خود ما نیستیم؟
- موارد اختلافی باید با معیار قرآن حل و فصل شود.
- طبق احادیث معتبر، آیات قرآن باید با آیات قرآن تفسیر شود و هرگاه روایت و حدیثی خلاف آیات قرآن باشد باید آنرا به دیوار بزنیم. تفسیر این آیه در کجاست؟
- به طور کلی برادران شیعه با شنیدن این موضوع، غضبناک میشوند و فکر میکنند مقام حضرت علی علیه السلام[۵] خدشه دار میشود ولی فراموش میکنند از طرف دیگر اگر این سخن، دروغ باشد به ساحت مقدس خداوند، دروغ بستهاند و گناه آن به مراتب سنگینتر است. آن هم دروغی که چنین عواقب تفرقه افکنی دارد. و مسلماً حتی حضرت علی علیه السلام نیز راضی به این امر نیستند.
- در انتها یک سئوال ساده مطرح میشود: پیامبر اکرم صلی الله علیه وسلم چون وظیفه دریافت و ابلاغ وحی را داشتند باید از جانب خداوند تعیین شوند ولی خلیفه چه ارتباطی با خدا دارد که باید از سوی خدا و نه مردم انتخاب شود؟ و این اعلام جانشین از سوی خداوند تا کی باید ادامه داشته باشد؟
علاوه بر سئوالات بیشمار و شک برانگیزی که در مورد عقیده شیعه مبنی بر انتخاب جانشین توسط پیامبر و بر مبنای اشاره خداوند وجود دارد در میان کتب تاریخی و روایات مورد تایید شیعه و سنی به مواردی بر میخوریم که ظن ما را عدم وجود چنین چیزی تقویت میکند زیرا اگر ابوبکر و عمر غاصب خلافت بوده و فرمان خدا و رسولش را زیر پا گذاشته باشند باید تمامی این موارد را یا دروغ بدانیم یا حمل بر تقیه کنیم. البته بعید است این موارد دروغ باشد چون هم علمای شیعه و هم سنی و هم محققین غربی آنها را تایید کردهاند در بسیاری از موارد نیز با حیله تقیه نیز نمیتوان سئوال کننده را دست به سر کرد زیرا هیچ قرینهای مبنی بر خطر جانی برای امامی که بنا به عقیده شیعه از زمان و مکان مرگ و شخص قاتل خود و… با خبر است، وجود نداشته است.
[۱]– در بیشتر کتب تاریخی نام این شخص به عنوان یهودی که به ظاهر اسلام آورده و با نیت آشوب و اختلاف در اواخر حکومت عثمان سخنانی گفته (مانند: همانطور که محمد خاتم انبیاست علی هم خاتم اوصیاست و…) و به شهرهای مختلف سفر و مردم را به طرفداری حضرت علی دعوت میکرده است. برخی از محققین در عصر حاضر وجود وی را جعلی و ساخته ذهن مورخین میدانند. در رابطه با او در این کتابها سخن رفته است: البدایه والنهایه: ابن کثیر ج ۷ ص ۱۶۷ / روضه الصفا: میرخواند، ط جدید (۱۳۷۹ﻫ ج ۲) ص ۷۲۱ / دائره المعارف بستانی: بستانی ج ۱۱ ص ۵۰۶ ط لبنان / تاریخ العربی: پروفسور نیکلسن ص ۱۲۵/ عقیده الشیعه: دوایت.م. دونلد سن ط عربی ص ۸۵/ الفصل فی الـملل والنحل: ابن حزم ظاهری اندلسی، ط ۱ مصر ج ۲ ص ۳۳ و ج ۴ ص ۱۳۸ / شبهای پیشاور تالیف: سلطان الواعظین شیرازی ط ۳ص ۱۷۱ به بعد.
[۲]– البته در این زمینه مثالهای فراوانی در تاریخ وجود دارد: اختلاف در شیوه وضو گرفتن. داستان قطام. داستان سایه بان پیامبر در جنگ بدر و…
[۳]– تشیع در مسیر تاریخ دکتر سید حسین محمد جعفری، دفتر نشر فرهنگ اسلامی ص ۴۰: اکثر هواداران علی در مخالفت اولیه بر علیه خلافت ابوبکر اصلا از عربستان جنوبی بودند و در دفاع از حقوق علی نقطه نظر کاملا روشن مذهبی داشتند.
[۴]– به خصوص که مایه نزاع و تفرقه میان مسلین نیز باشد.
[۵]– البته به قول آن عرب: خلافت از علی زینت یافت و این خلافت نبود که علی را زینت داد. عجیب است که شعور یک عرب بدوی ۱۴۰۰ سال قبل بیشتر از برخی انسانهای درسخوانده و مکتب رفته کنونی است.